راهنمای انتخاب و خرید میلگرد و تیرآهن

 هر کدام از این فولادهای ساختمانی که طبق هندبوک کمپانی سنگاپور با استاندارد  EN 10025شناخته می شوند ، ویژگی ها و کاربردهای منحصر به فرد خود را دارند. دو تا از پر فروش ترین محصولات فولادی شامل انواع میلگرد و تیرآهن می شود که در ادامه مفصلا به هرکدام می پردازیم !

اما پیش از اینکه هرکدام را جداگانه بررسی کنیم ، خوب است بدانید که فولادهای ساختمانی معمولی یا فولادهای ساخت و ساز غیر آلیاژی (Structural steels) در گروه فولادهای نرم (mild steel) با کربن کمتر از %0.25 قرار می گیرند و بدلیل اینکه خواص شکل پذیری سرد، جوشکاری و برشکاری عالی هستند ، در شکل های مختلف از جمله ورق ، میلگرد، تیرآهن ، نبشی و انواع لوله تولید می شوند و در حالت نرماله شده یا بدون عملیات حرارتی به مصرف می رسند.

تیرآهن

تیرآهن ها جزء اصلی صنعت ساختمان سازی و کارهای عمرانی هستند و هم به عنوان عناصر باربر و هم غیر باربر کاربرد دارند. این مقاطع فولادی در اشکال و سایزهای مختلفی موجود هستند و با استانداردهای مختلفی هم شناخته می شوند. تیرآهن ها در انواع جنس های استیل و آلومینیوم در دسترس اند. قیمت تیرآهن تابع عوامل مختلفی است از جمله جنس ، ابعاد ، ضخامت و وزن و از همه مهم تر نوع تیرآهن .

هر تیرآهن ازسه بخش تشکیل شده است. دو بال موازی که دو انتهای تیرآهن را تشکیل می دهد. یک تکه آهنی ضخیم، بین این دوبال که به صورت عمودی قرار دارد و به آن جان تیرآهن میگویند. در واقع نیروهای وارده بر ساختمان که به تیرآهن منتقل می شود ، توسط این دو عضو (بال و جان) متحمل می شود. تفاوت در اندازه و مقطع بال و جان تیرآهن باعث ایجاد استانداردهای مختلفی شده است.

تیرآهن ها را می توان به چند طریق دسته بندی کرد. از لحاظ ظاهری تیرآهن ها به دو دسته تیرآهن I شکل و H شکل تقسیم می شوند. این دسته بندی به دلیل شکل ظاهری مقطع تیرآهن است. تیرآهن های I شکل و H شکل بسته به بال و عرض و استانداردهای اروپا در دسته های مختلفی قرار میگیرند. از مهم ترین و معروف ترین استانداردهای تیرآهن می توان به تیرآهن‌های IPE ،INP  وIPB اشاره کرد. تیرآهن IPE وINP  جزء دسته تیرآهن های I شکل قرار میگیرند و تیرآهن IPB جزء گروه تیرآهن های H است که به آن تیرآهن هاش نیز گفته می شود .

تیرآهن های IPE وINP به تیرآهن ساده – معمولی یا اروپایی معروف هستند و با هرکدام از این نام ها شناخته می شوند. با وجود اینکه هر دوی این تیرآهن ها I شکل هستند اما تفاوتی در کاربرد و مشخصات آنها وجود دارد . اصلی ترین تفاوت آنها در ضخامت بال آنهاست.

• تیرآهن IPE

از آنجاییکه این تیرآهن مطابق با استاندارد اروپا است به آن تیرآهن اروپایی نیز گفته می شود. این تیرآهن گریدهای مختلفی دارد از جمله : ST37 / ST44 و ST52 . ویژگی اصلی این تیرآهن ثابت بودن بال آن است به این معنی که ضخامت بال ها در تمام طول آن یکسان است.  تیرآهن IPE در صنایع مختلفی همچون آهنگری ، صنعت ساختمان سازی و کارهای عمرانی و صنایع مشابه کاربرد دارد.

• تیرآهن INP

در این نوع تیرآهن با افزایش طول ، ضخامت بال ها نیز افزایش پیدا می کند ، یعنی بالها در ابتدا نازکتر و در انتها و جایی که به جان می پیوندند ، ضخیم تر می شوند. تیرآهن INP که جزء دسته بندی تیرآهن I شکل است کاربردهای بسیاری دارد از جمله : در صنعت ساختمان سازی ، سد سازی ،  برج سازی ، اسکله سازی و موارد مشابه .

• تیرآهن IPE

IPE که به تیرآهن هاش بال پهن نیز معروف است ، دارای مقطع H شکل است بنابراین به آن تیرآهن هاش نیز گفته می شود. طول بال ها در این تیرآهن بیشتر از تیرآهن IPE است و می تواند کشش را در دو جهت تحمل کند و همین مساله باعث تفاوت قیمت تیرآهن IPB  با سایر تیرآهن ها شده است. وجود جان و بال در تیرآهن می تواند باعث تحمل نیروهای فشاری شود. اما در تیرآهن هاش بال پهن IPB به علت عریض بودن بال ها ، این اجازه را به آن می دهد که تحمل قابل توجهی در خم شدن داشته باشند. عموما طول تیرآهن هاش IPB 12 متر است.

تیرآهن IPE هاش بدلیل عریض بودن آن توانایی تحمل بارهای بسیاری دارد ، به همین دلیل در مصارفی همچون ستون بندی ، ساخت خرپا ، پالایشگاه ، صنعت کشتی سازی ، پوشش سقف ، اسکله سازی و صنایع مشابه دیگر کاربرد دارد.

تفاوت تیرآهن معمولی و هاش

هرکدام از تیرآهن ها باتوجه به ویژگی هایشان در جای مخصوص به خود کاربرد دارند اما اگر بخواهیم در چند سطر تفاوت تیرآهن معمولی و هاش را بیان کنیم باید اشاره کنم که تیرآهن H بدلیل شکل ظاهری که دارد علاوه بر صنعت ساختمان در ستون های باربر نیز کاربرد دارد و می تواند عملکرد بهتری از فولاد را ارائه دهد و بار بیشتری را تحمل کند. این درصورتی است که تیرآهن I (تیرآهن IPE  وINP  ) تنها در قالب تیرآهن در ساختمان و یا به عنوان خرپا استفاده می شوند. از دیگر مزیت های تیرآهن هاش یا بال پهن این است که تا فاصله 100 متر نیز کاربرد دارد اما تیرآهن های سری I فقط تا ارتفاع 30 متر استفاده می شوند. در نتیجه تیرآهن هاش (تیرآهن IPB) موجب کاهش هزینه های عملیاتی ، کاهش میزان مصرف آهن ، باعث افزایش سرعت پروژه و استحکام و مقاومت بالای سازه می شود. بنابراین حتما در هنگام خرید تیرآهن دقت کافی را داشته باشید.

میلگرد

کمتر کسی است که نام میلگرد و آرماتور به گوشش نخورده باشد. همه ی ما حداقل یکبار میلگردهای خوابیده در کف کوچه و خیابانی که همسایه مان در آن مشغول ساخت و ساز است را دیده ایم . اساس آرماتور بندی در ساختمان سازی های امروزی، بتن آرمه یا بتن مسلح شده به میلگرد فولادی است. علاوه بر این آشنایی عمومی ، اگر مهندس عمران یا مهندس متالورژی هستید و یا حتی اگر گذرتان به بازار آهن فروشان افتاده باشد احتمالا اطلاعات تخصصی تری در زمینه انواع میلگرد و نام گذاری های آنها دارید .

 در بازار آهن، این میلگردها را با نام میلگرد  A1، میلگرد A2 و میلگرد A3 یا میلگردهای ساده 240 ، آج 340 ، آج 400 و آج 500 می شناسند و می فروشند. به طور کلی میلگردها را به دو دسته ساده و آجدار تقسیم بندی می کنند. قصد داریم در ادامه شما را با انواع میلگرد ها ، ویژگی های هرکدام و تفاوت هایشان بیشتر آشنا کنیم .

میلگرد ساده

همان طور که می دانید، مقاومت فشاری بتن بسیار زیاد است ولی بزرگترین نقطه ضغف آن مقاومت کششی بسیار کم آن است. پایین بودن مقاومت کششی بتن موجب می شود که به تنهایی برای استفاده در قطعاتی که به طور همزمان تحت تاثیر کشش و فشار هستند با محدودیت همراه باشد. میلگرد ساده آرماتور فولادی است که برای جبران مقاومت کششی بتن ، در قسمت پایین آن قرار میگیرد و به اصطلاح بتن را مسلح کند.

سطح میلگردهای ساده که با استاندارد A1 نیز شناخته می شود ، صاف و بدون عاج می باشد. ساختار سفت و محکم این میلگرد باعث ایجاد تنش تسلیم بالایی می شود و موجب شده است در تمام شرایط آب و هوایی قابلیت استفاده خوبی از خود نشان دهد.

کاربرد میلگرد ساده

میلگرد ساده که به آن میلگرد نرم  بدون عاج هم می گویند ، بیشتر مصرف صنعتی دارد و از آن در ساخت پیچ و مهره و میخ و همچنین ساخت برخی اتصالات استفاده می شود.همچنین میلگردهای ساده سایز پایین در ساخت مفتول نیز مورد استفاده قرارمیگیرند. این میلگرد برای آهنگری و تغییر شکل مناسب بوده و انجام عملیات جوشکاری بر روی آن مطلوب است و به طور کلی به عنوان یک میلگرد داکتیل شناخته می شود.

میلگرد آجدار

 میلگرد آجدار به سه دسته میلگرد آجدار جناغی ، میلگرد آجدار مارپیچ و میلگرد آجدار مرکب تقسیم می شوند و در ادامه به بررسی مشخصات هرکدام می پردازیم.

میلگرد آج دار مارپیچ A2

این میلگرد بخاطر ویژگی های تنوع پذیری ، عدم تغییر شکل ، خواص سختی پذیری و ثبات ابعادی در عملیات حرارتی شناخته شده است. تنش تسلیم این میلگرد 340-350 مگاپاسکال و استحکام کششی آن 500 مگاپاسکال است. میلگرد آج دار مارپیچ  A2 از مقاومت در برابر سایش متوسطی برخوردار است. این میلگرد برای عملیات ساختمانی و خصوصاً خاموت زنی مناسب بوده و توصیه می شود در صورت امکان از جوشکاری آن پرهیز شود. میلگردهای آج 340 و آج 350 در استاندارد ملی ایران، میلگرد A2 را پوشش می دهند.

میلگرد آج دار جناقی A3

میلگردهای آج 400 و آج 420 در استاندارد ملی ایران، میلگرد A3 را پوشش می دهند. با وجود اینکه میلگرد آجدارa3  برای جوشکاری مناسب نیست ، اما پر مصرف ترین میلگرد برای کارهای ساختمانی است. میزان تنش تسلیم آن ۴۰۰۰ و مقاومت کششی آن ۶۰۰۰ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع است و ضریب ازدیاد طول آن کمتر از 14 درصد می باشد. از دیگر مشخصات میلگرد آج دار جناقی A3 می توان به ثبات استحکام عالی آن در عملیات حرارتی  و همچنین مقاومت عالی در برابر خوردگی و سایش اشاره کرد.

میلگرد آج دار مرکب

این میلگردها اخیراً در سازه ها کاربرد زیادی داشته و استفاده از میلگرد آجدار مرکب موجب کاهش 1 تا 2 کیلوگرم وزن میلگرد در هر متر مربع و در مجموع سبک سازی وزن سازه می شود. . قیمت میلگرد آج دار مرکب نسبت به نوع های A2 و A3 بیشتر می باشد. میلگردهای آج 500 و آج 520 در استاندارد ملی ایران ، میلگرد آجدار مرکب را پوشش می دهند.

تفاوت ظاهری میلگردها

اصلی ترین فرق ظاهری میلگرد ها تفاوت در آج آنهاست. در میلگردهای A3 آج ها به صورت ضربدری هستند اما در A2 به صورت منفرد هستند. از طرفی در میلگردهای A2 آج ها به صورت موازی هستند ولی در میلگردهای A3 آج ها بصورت هفت و هشت هستند.

اکنون باید متوجه علت نامگذاری میلگردها با 240، 340  400  و غیره را در استاندارد ملی ایران متوجه شده باشید. قیمت میلگرد آجدار هرکدام از استانداردها متفاوت است و حتما پیش از خرید میلگرد باید با متخصصین این زمینه مشورت کرد تا میلگرد متناسب با نوع کاربرد مدنظر شما خریداری شود.

برای خرید و فروش محصولات فولادی اعم از نبشی ، ناودانی ، میلگرد ، تیرآهن ، قوطی و انواع پروفیل ها می توانید به وبسایت فولاد مارکت مراجعه کنید. همچنین می توانید برای کسب مشاوره رایگان در خصوص خرید فولاد و استیل با مشاوران فروش ما تماس بگیرید!

 منبع : ویرلن