۰ نفر

شرکت‌های فسیلی به دنبال راه نجات از گذار انرژی؛

نفت پاک امکان‌پذیر است؟

۳۱ فروردین ۱۴۰۰، ۶:۰۰
کد خبر: 521898
نفت پاک امکان‌پذیر است؟

برخی شرکت‌های نفتی که بقای خود را به دلیل اقبال فزاینده نسبت به سوخت‌های تجدیدپذیر در خطر می‌بینند، راهکارهای متفاوتی را پیش گرفته‌اند تا راهی برای افزایش طول عمر خود بیابند.

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از دنیای اقتصاد، جدا از تلاش برخی شرکت‌های نفت و گاز برای تبدیل شدن به شرکت‌های انرژی که شامل تولید و تجارت سوخت‌های تجدیدپذیر هم می‌شود، راه‌حل دیگری نیز وجود دارد. اخیرا یک شرکت آمریکایی به نام اکسیدنتال پترولیوم ادعا کرده برای اولین بار در صنعت نفت محموله ۲ میلیون بشکه‌ای به هند فروخته که از نظر انتشار کربن خنثی بوده است. طبیعتا نفتی که در هند مصرف می‌شود به همان اندازه گازهای آلاینده منتشر می‌کند که نفت‌های دیگر بدون برچسب خنثی از کربن.

با این حال، برخی منابع گفته‌اند که اکسیدنتال ۳/ ۱ میلیون دلار اعتبار کربن خریداری کرده؛ به این معنا که این پول صرف پروژه‌هایی مانند درختکاری انبوه و سرمایه‌گذاری در مزارع انرژی خورشیدی می‌شود. به این ترتیب، با هزینه تقریبا ۶۵ سنت به ازای هر بشکه نفت، این شرکت ادعای جبران کردن ۱۰۰ درصد کربن منتشر شده در چرخه عمر محموله ۲ میلیون بشکه‌ای خود را می‌کند. چنین روندی بین شرکت‌های نفتی با اتخاذ تصمیمات مختلف مانند بهره بردن از فناوری مهار و ذخیره‌سازی کربن و... تقویت شده است چراکه شرکت‌ها می‌خواهند از این اقدامات برای اقناع سرمایه‌گذاران، فعالان طرفدار محیط زیست و رگولاتورها به کم کربن شدن این صنعت استفاده کنند. از یک سو، طرفداران این رویه معتقدند خرید اعتبار کربن به تامین مالی پروژه‌های انرژی پاکی کمک می‌کند که در غیر این صورت اقتصادی نبودند. از طرف دیگر، مخالفان آن استدلال می‌کنند این موضوع می‌تواند تولیدکنندگان سوخت‌های فسیلی را به تولید بیشتر و مصرف‌کنندگان را به مصرف بی‌رویه تشویق کند و لزوم تغییر رفتار برای جلوگیری از گرمایش بیش از حد جهانی به دست فراموشی سپرده شود.

خرید اعتبار کربن

اکسیدنتال پترولیوم آمریکا در ماه ژانویه اعلام کرد به عنوان اولین شرکت نفتی اقدام به فروش یک محموله نفت ۱۰۰ درصد خنثی از انتشار کربن کرده است. در حالی که دو میلیون بشکه نفت ارسالی به هند در طول چرخه حیاتش از چاه نفت تا اگزوز ماشین‌ها بیش از یک میلیون تن کربن که به گرمایش کره زمین می‌انجامد، تولید خواهد کرد اما این شرکت حفاری مستقر در تگزاس گفته تمام تاثیرات آن را با خرید اعتبار کربن جبران کرده است.

این اعتبارات ابزارهای مالی هستند که توسط پروژه‌هایی که انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش داده یا متوقف می‌کنند مانند کاشتن انبوه درخت و مزارع تولید انرژی خورشیدی، ایجاد می‌شوند. صاحبان این پروژه‌ها می‌توانند آنها را به صورت اعتبار به شرکت‌های آلاینده که می‌خواهند ادعای خنثی کردن کربن تولیدی‌شان را بکنند، بفروشند.

جرئیات معامله اکسیدنتال گزارش نشده است. با این حال، دو منبع که از این قرارداد مطلع بودند به خبرگزاری رویترز گفته‌اند اکسیدنتال ۳/ ۱ میلیون دلار یا تقریبا ۶۵ سنت به ازای هر بشکه برای خرید اعتبار کربن هزینه کرده است. نفت در حال حاضر در سطح بالاتر از ۶۰ دلار بر بشکه معامله می‌شود. اکسیدنتال می‌گوید چنین اعتبار‌هایی محموله دو میلیون بشکه‌ای نفت را کربن خنثی خواهد کرد زیرا دقیقا به اندازه‌ای که به واسطه نفت فروخته شده گاز آلاینده منتشر می‌شود، با پروژه‌های تامین شده با اعتبار کربن از اتمسفر خارج می‌شود.  

این موضوع روند رو به رشدی را منعکس می‌کند. شرکت‌های نفت و گاز در سراسر جهان به طور فزاینده‌ای در تلاشند محصولات خود را به عنوان سوخت پاک‌تر با استفاده از طیف وسیعی از روش‌های بحث‌برانگیز از جمله خرید اعتبارات، تامین انرژی عملیات حفاری با سوخت‌های تجدیدپذیر و سرمایه‌گذاری در فناوری گران و اثبات نشده تجاری برای مهار و ذخیره انتشار گازهای گلخانه‌ای، به بازار عرضه کنند.

این اقدامات برای این طراحی شده‌اند که آینده‌ای برای سوخت‌های فسیلی در جهان تضمین کنند، یعنی جایی که سرمایه‌گذاران، فعالان و رگولاتورها درخواست می‌کنند کارهای بیشتری برای جلوگیری از تغییرات اقلیمی انجام شود. در برخی موارد اما این راهکارها در جهت سود بیشتر طراحی می‌شوند؛ به این معنا که شرکت‌ها شروع به تقاضای قیمت بالاتر برای تولیدات نفتی که برچسب پاک دارند، کرده‌اند.

با وجود اینکه اعتبار کربن هیچ کاری برای کاهش انتشار کربن هر بشکه نفت نمی‌کند اما طرفداران آن می‌گویند چنین برنامه‌هایی به تامین مالی تلاش‌ها برای توسعه انرژی پاک کمک می‌کند؛ پروژه‌هایی که در غیر این صورت سودده نبودند و بنابراین، سرمایه‌گذاری برایشان پیدا نمی‌شد.

با این حال، مخالفان آن معتقدند این‌ها همه تلاش شرکت‌های نفتی برای پاک کردن چهره خود از اتهامات آلایندگی است در حالی که همچنان از تخریب اقلیمی سود می‌کنند. دیوید ترنبول، سخنگوی یک گروه مخالف سوخت‌های فسیلی در واشنگتن به نام Oil Change International در این باره می‌گوید: «ادعای شرکت‌های نفتی به تولید سوخت پاک از طریق خنثی کردن آن به این می‌ماند که یک شرکت تولید تنباکو بگوید سیگارهای بدون نیکوتین می‌فروشد زیرا به کسی دیگر پول داده که آدامس بفروشد.»

استانداردهای ناواضح

برنامه‌های ملی و بین‌المللی اعتبار کربن دستورالعمل‌هایی ایجاد کرده‌اند که پروژه‌ها باید بر اساسشان پیش‌روند تا به اعتبار تبدیل و فروخته شوند. این برنامه‌ها برای منتشر کردن و تایید اعتبارات کربن به استانداردهای شرکت‌ها و سازمان‌های غیرانتفاعی مانند Verra و SustainCERT متکی هستند. این سازمان‌ها گواهی می‌دهند که پروژه‌های تولیدکننده اعتبارات کربن به اهداف وعده داده شده برای کاهش انتشار می‌رسند و بدون اعتبارات ساخته نمی‌شدند.

اما متخصصان این صنعت می‌گویند استانداردهای یکسانی برای محاسبه تاثیر کامل سوخت‌های فسیلی بر محیط زیست یا اینکه چگونه به طور مناسبی می‌شود آن را با پروژه‌های زیست محیطی جبران کرد، وجود ندارد. علاوه بر این، شرکت‌هایی که این اعتبار‌ها را می‌خرند مجبور نیستند هزینه یا منشأ آن را افشا کنند.  در مورد اکسیدنتال، اعتبارات خریداری شده بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹ به وسیله پروژه‌های خورشیدی و دیگر طرح‌های انرژی پاک در اقتصادهای نوظهور مانند هند، تایلند و ترکیه ایجاد شده بودند و توسط Verra به تایید رسیده بودند. آن تیل، سخنگوی ورا در این مورد گفت: «اعتبارات منتشر شده معتبر هستند و دارای یکپارچگی محیط زیستی‌اند.» ورا و دیگر همتایانش اما از آن زمان تایید پروژه‌های تجدیدپذیر در این کشورها برای خنثی کردن کربن را متوقف کرده‌اند چراکه سال گذشته به این نتیجه رسیدند که این انرژی‌ها در کشورهای مذکور به اندازه کافی رقابتی شده‌اند و نیازی به اعتبار کربن ندارند.

درختکاری در اسپانیا

اکسیدنتال و شرکت خریدار محموله مذکور یعنی ریلاینس اینداستریز هند در مورد اینکه آیا ریلاینس پریمیومی برای این محموله اضافه بر قیمت پرداخته یا نه، نظری ندادند. اما دیگر شرکت‌های نفت و گاز مشتاقند بازاری ایجاد کنند که در آن اعتبارات اقلیمی به آنها اجازه پیشنهاد قیمت بالاتر بدهد. این امر می‌تواند تمام هزینه خرید اعتبار کربن یا حتی بیشتر آن را جبران کند.

لاندین انرژی، یک شرکت حفاری مستقل با پروژه‌هایی در نروژ است و یکی از آنهایی است که فرصت‌های اقتصادی در نفت کم کربن می‌بیند. این شرکت برنامه دارد ۳۵ میلیون دلار برای کاشت ۸ میلیون درخت در شمال اسپانیا و غنا هزینه کند که به گفته آن، اجازه می‌دهد اعتبارات کربن کافی برای انتشار همه گازهای گلخانه‌ای ناشی از سوخت فسیلی اش به وجود آید.

لاندین انرژی همچنین در نظر دارد انتشار کربن در عملیات تولید را کاهش دهد. با این حال، عملیات حفاری پاک‌تر مزایای محیط زیستی محدودی دارد. به گفته شرکت مشاوره‌ای IHS Markit، دست کم ۸۰ درصد گازهای گلخانه‌ای نفت در مراحل پس از استخراج از زمین منتشر می‌شوند.   الکس بودِن، نایب رئیس شرکت لاندین می‌گوید اگر خریداران یک درصد پریمیوم برای بشکه‌های نفت کم‌کربن بپردازند، درآمد سالانه این شرکت بین ۱۰ تا ۲۰ میلیون دلار افزایش خواهد یافت. این مقدار برای بازیابی هزینه‌های خنثی کردن و تلاش برای بهره‌وری کافی است و در نهایت منجر به سود شرکت خواهد شد. تاکنون خریداری حاضر به عملی کردن این پیشنهاد نشده اما بودن گفته این اتفاق رخ خواهد داد.

ماسه‌های نفتی سبز؟

تولیدکنندگان کانادایی در میادین ماسه‌های نفتی با چالش بزرگ‌تری رو‌به‌رو هستند. بر اساس تخمین ریستاد انرژی، تولیدکنندگان آنجا حدود ۳ تا ۵ برابر کربن بیشتری از دیگر تولیدکنندگان جهان منتشر می‌کنند؛ زیرا انرژی بیشتری نیاز است تا نفت را در این میادین استخراج کرد. تولیدکنندگان ماسه‌های نفتی امیدوارند بتوانند این امر را تغییر دهند.

به عنوان مثال، Suncor Energy متعهد شده که حجم کربنی را که از هر بشکه نفت تولیدی‌اش منتشر می‌کند تا سال ۲۰۳۰ نسبت به سطح سال ۲۰۱۴، ۳۰ درصد کاهش دهد تا به این ترتیب، هم به اهداف اقلیمی کانادا کمک کند و هم به فشار سهامداران برای کاهش انتشار کربن پاسخی داده باشد.

یکی از مسوولان این شرکت گفته سانکور این هدف را از طریق بهبود بهره‌وری در انرژی و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های انرژی تجدیدپذیر مانند مزارع بادی محقق خواهد کرد. مارتا هال فایندلی همچنین گفت هیچ سوالی در این نیست که پاشنه آشیل ماسه‌های نفتی بحث کربن است.  چنین تلاش‌هایی همچنین در صنعت گاز طبیعی مایع (LNG) نیز در جریان است و بر خلاف صنعت نفت، پرداخت هزینه بیشتر برای محموله‌های خنثی از کربن در آن انجام می‌شود. با این حال، اندی گئورگیو، فعال اقلیمی می‌گوید ایده LNG کربن خنثی مانند «سوسیس خوک وگان » است.