مهر تأیید بر طرح دولت

 اینها را حسینعلی حاجی‌دلیگانی گفته است؛ در‌حالی‌که تیمی از متخصصان وزارت کار بر بخش‌های مختلف این طرح کار کرده‌اند.

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق ، پیش از انتخابات، علی ربیعی، وزیر کار و علی آقامحمدی، عضو ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی نشست مشترکی داشتند؛ مشروح سخنان آقامحمدی که درواقع پاسخی به انتقادهای دلیگانی هم است، در اختیار روزنامه قرار گرفته است. آقامحمدی توضیح می‌دهد: شاخص‌های اصلی بازار کار ایران نشان می‌دهد ایران نرخ مشارکت پایینی دارد که حدود ٤٠ درصد است. به طور طبیعی نرخ مشارکت در آینده افزایش پیدا خواهد کرد؛ چون اولا سهم زنان در این مشارکت کم بوده و به‌تدریج اضافه می‌شود و نرخ رشد مشارکت خانم‌ها در اشتغال بالا خواهد رفت و ثانیا اینکه ترکیب کیفی این جمعیت تغییر پیدا کرده است؛ یعنی جمعیتی با‌ سوادِ کارِ بالا وارد بازار کار ایران خواهند شد. این دو ویژگی، دو کار را می‌طلبد؛ برای تحصیل‌کرد‌گان، دانش‌بنیان‌کردن اقتصاد در اقتصاد مقاومتی مطرح است؛ یعنی ما باید اقتصاد موجود را دانش‌پایه کنیم تا این نیروی تحصیل‌کرده، اقتصاد ما را جلو ببرند. قسمت دوم این است که ما برای نسل جدیدی که دارد وارد بازار می‌شود به اندازه کافی فرصت اشتغال ایجاد کنیم. این ظرفیت‌سازی می‌خواهد، نهاد‌سازی می‌خواهد و این یک تحول بنیادین را طلب می‌کند. تا به حال نوعی ترمیم بوده است؛ یک کمک و اصلاحی می‌کردند، ولی با این سیستم کلا باید تغییر پیدا کند. آقامحمدی توضیح می‌دهد: ماهیت شغل آینده، شغل چندکاره است؛ یعنی دائم ممکن است این شغل‌ها جابه‌جا شوند؛ پس آدمی یک شغل را دارد و ممکن است از دور خارج شود و شغل جدیدی داشته باشد و آن را ادامه ندهد.

سواد امری ١٠ بُعدی است

عضو ستاد اقتصاد مقاومتی ادامه می‌دهد: مهارت‌آموزی جزء کارهای اساسی است؛ این را در شورای انقلاب فرهنگی تصویب کردند که سواد، ١٠‌گانه است؛ دیگر سواد خواندن و نوشتن، سواد محسوب نمی‌شود، سواد سیاسی، سواد اجتماعی، سواد هنری و... مطرح هستند,١٠ نوع آموزش را همه باید یاد بگیرند. پس باید نوع آموزش تغییر کند؛ نوع تکنولوژی و دانشی که در تولید به کار می‌بریم و سپس بخش‌هایی از زنجیره اصلاح شود؛ وگرنه زنجیره‌های قبلی را تکرار می‌کنیم؛ یعنی از تولید، بیشتر بُعد فیزیکی را درنظر می‌گیریم. اگر در پوشاک ظرفیت اقتصاد ایران را اندازه بگیرید، ٢٨٠ هزار شغل وجود دارد. درحالی که این ظرفیت می‌تواند تا یک‌میلیون‌و ٤٠٠ هزار نفر باشد. آقامحمدی تأکید کرد: این به معنای فردا یا دو سال دیگر نیست؛ این به معنای ظرفیتی است که وجود دارد و می‌تواند به وجود بیاید. اگر بخواهیم در پوشاک این را انجام دهیم چه خلائی داریم؟ ایران کارخانه تولیدی کم ندارد؛ ماشین‌هایی که در ایران لباس تولید می‌کنند کم نیستند، مد را نمی‌توان وارد کرد و تغییرات مناسب انجام داد. همان‌ مشکلی که در خودرو داریم؛ در خودرو هم به دلیل تیراژ و پلت‌فرم چندگانه مشکل داریم که نمی‌توانیم کار کنیم. در پوشاک، این چه چیزی را می‌خواهد؟ تربیت شده دانشگاهی هم که داریم، اما کسی که در انستیتوی طراحی و مد دوره دیده باشد، نداریم؛ یعنی با یک آموزش مکمل می‌توانیم این را کامل کنیم و این ظرفیت‌سازی می‌خواهد.

در بازاریابی و در فروش هم امروز تولید در پوشاک مواد اولیه پنج درصد ارزش افزوده است؛ یعنی از کل آن پنج درصد می‌شود خود پارچه، برای همین می‌بینید طراح خارجی وقتی حراج می‌زند ٧٠ درصد تخفیف می‌زند؛ یعنی با این تخفیف هم تمام آنها را درمی‌آورد؛ ولی ما آنجا که بخواهیم درآمد داشته باشیم، درآمد نداریم. ما به بازار کار از این جهت نگاه نکرده‌ایم، به بازار کار خیلی فیزیکی نگاه کرده‌ایم. پس آنچه مسئله ماست، تحلیل درست بازار کار است. آنچه که امروز مطرح است، مطالعه است.

در برنامه ششم، ٩٥٥ هزار تا ٩٧٠ شغل مصوب قانون پیش‌بینی شده است و این مقدار ما را به آنجا می‌رساند که سه پایه اصلی اقتصاد مقاومتی شکل بگیرد. در اقتصاد مقاومتی سه تا هشت وجود دارد؛ هشت نخست نرخ رشد است؛ نرخ رشد اقتصاد ایران باید هشت درصد باشد. هشت دوم نرخ بی‌کاری است که باید به هشت درصد برسد و هشت سوم، درصد تورم است که باید به هشت برسد.

اگر ایران به این سه‌تا هشت برسد، بخش پیش‌روی اقتصاد مقاومتی را به دست آورده است. این به معنای همه اقتصاد مقاومتی نیست. بحث مقاومت اقتصاد که با نوسانات مختلف با فروش نفت با جابه‌جایی‌شدن‌های مختلف و مخاطرات جهانی نتواند تکان بخورد، قسمت بعدی است. دو قسمت اقتصاد مقاومتی‌دار یکی پیشرفت است که این سه هشت است و یکی مقاومت است مثل زمان تحریم که نرخ رشد پایین رفت که البته خوشبختانه در سال گذشت بالا رفت، البته این اشکالش در این است که چگونه تدبیر کنیم.

‌مشکل اشتغال ما  تحصیل‌کرد‌گانند

آقامحمدی توضیح می‌دهد: ما سالانه ٧٠٠ هزار ورودی تا سال ١٤٠٠ داریم که ٨٠ درصد اینها تحصیل‌کرد‌گان دانشگاهی هستند؛ یعنی ٥٦٠ هزار؛ پس ٥٦٠ هزار ورودی دانشگاهی خواهیم داشت که باید حتما برای آنها شغل طراحی کنیم. ضمن اینکه برای آن ٢٠ درصد دانشگاهی هم همین‌طور؛ پس مشکل ما درباره تحصیل‌کردگان است. اکنون هم متوسط فاصله‌ نرخ رشد بی‌کاری با نرخ بی‌کاری جوانان یک به دو است؛ ما باید مشکلمان را حل کنیم، نمی‌توانیم بگوییم شغل درست کردیم، ولی نیرو نداشتیم و یک پناهنده کشور دیگر را سر کار آوردیم، باید هدف شغل معطوف باشد. دولت و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی صاحب طرحی هستند که مشکلات حوزه اشتغال را حل می‌کند.

‌ویژگی اصلی طرح وزارت کار

عضو ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی توضیح می‌دهد: ویژگی بازار کار ایران اکنون این است که ما در جاهایی شغل داریم، درآمد نداریم؛ یعنی فرد شاغل است و زندگی‌اش نمی‌چرخد؛ پس فقر وجود دارد. شما دهک‌های نخست را از آمار بانک مرکزی ملاحظه کنید؛ روشن است چه شغل‌هایی دارند، سهم دهک نخست به‌جای متوسط برابری، به‌جای ١٠ درصد، دو درصد ارزش افزوده است؛ ولی رسته‌های شغلی آنها مشخص است؛ پس ما رسته‌های شغلی‌ای داریم که شغل است، ولی پول نیست. شاغل فقیر است. ما این را نمی‌خواهیم؛ فردی که این‌طور باشد باید سه شیفت کار کند، باید آرامش زندگی‌اش را به‌هم بریزد و... . این یک اشکالش است. در بخش‌هایی هم هست که شغل وجود دارد؛ ولی رشد نه. هدف طرح اشتغال وزارت کار این است که بر جاهایی تمرکز کند که هم رشد دارد و هم اشتغال. برای مثال تمرکز ویژه‌اش را بر آن رسته‌هایی می‌گذارد که شبیه مجموعه پوشاک است. می‌توانیم در این حوزه پنبه بکاریم، می‌توانیم کارخانه نساجی بزنیم یا می‌توانیم به پوشاک توجه کنیم؛ یعنی طراحی مد کنیم، بفروشیم، صادرات کنیم و... . این به معنای فراموش‌شدن نساجی نیست، ولی تمرکزش روی پوشاک است چون هم شغل دارد، درآمد دارد و هم درآمدش متعادل توزیع می‌شود. این درآمد به سمت متوسط می‌آید. برای اینکه بیشتر بدانیم ما چگونه باید حرکت کنیم. اکنون وضع هزینه‌کرد در آنها در ایران براساس آمار بانک مرکزی، مصرف شش درصد جامعه ایران بالای ٧٠ هزار دلار است و ٥٠ درصد آنها بین ٢٠ هزار تا ٧٠ هزار و بقیه زیر ٢٠ هزار دلار. پس آن چیزی که ما باید اصلاح کنیم این است که درصدهای زیر ٢٠ هزار را تا جایی که می‌شود اصلاح کنیم. به‌ویژه افرادی که زیر هفت هزار و ٥٠٠ دلار هستند؛ از راه اشتغال اصلاح درآمد کنیم و این نیازمند به طرح ویژه است و نمی‌تواند خودبه‌خود اتفاق بیفتد. به گفته آقامحمدی، یکی از ویژگی‌های این طرح این است که نهادهای حمایتی مثل کمیته امداد و... به‌خوبی به‌ کار گرفته شوند. اکنون نهادهای حمایتی شغل درست می‌کنند، ولی با ١٠ یا ١٥ میلیون تومان سرمایه‌گذاری، این ممکن است یک کمیته امدادی را الان به شغل برساند، ولی به زندگی نمی‌رساند، طرح متوجه این است که به نهادهای حمایتی پنجره واحد بدهد که اطلاعات آنها را متمرکز کند و طوری برای آنها اشتغال ایجاد کند که اشتغال آنها پایدار و درآمدزا باشد.

اصلاح نواقص در طرح وزارت ‌کار

پس ویژگی این کار این است که کل کار را دربر نمی‌گیرد، بلکه نواقص پرداخت به بازار کار ایران را اصلاح می‌کند؛ یعنی آنجا که به دانش‌بنیانی توجه نشده است، آنجا که در محیط اشتغال بر رشد توأمان توجه نشده، آنجایی که افراد پایین از شغل‌هایی را که درآمد پایینی دارند مورد توجه قرار می‌دهد و راه‌های اصلاح را پیشِ‌رو می‌گذارد و این می‌شود یک پروژه؛ پروژه‌ای که خروجی آن می‌شود اینکه من کارهای این مجموعه را در حد ٤٠٠ تا ٥٠٠ هزار نفر اصلاحِ وضع کردم. این به کمک وضع موجود می‌آید؛ یعنی هم ٩٥٥ هزار تا را که در برنامه آمده بتواند محقق کند و هم آن مشکلاتی که در ارتباط با آنها بود اصلاح کند. آقامحمدی ادامه می‌دهد: این یک طرح فوری نیست، ولی یک طرح راه‌گشا، اصولی و پایه‌ا‌ی است که نتایجش در سال ١٣٩٦ هم روشن می‌شود؛ هرچند نتایج مهم‌تر آن در سال‌های آینده و تا سال ١٤٠٠ محقق می‌شود. این عضو ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی تأکید می‌کند: من به طرح مطمئنم و ظرفیت‌های اشتغال در ایران هم وجود دارد؛ چون در ایران تقاضا وجود دارد و ساماندهی آن و نظام بانکی و بیمه و.. . شرایط کسب و کار باید اصلاح شود. اینها همه باید در رسته‌های شغلی دیده شود و برای همه پیشنهاد مناسبشان ارائه می‌شود. او تأکید کرد: من خواهش می‌کنم این طرح خوانده شود؛ به‌ویژه برای کسانی که شغل ندارند و کارخوب ندارند تا جایگاه خودشان را پیدا کنند.