هر چند، دستاوردهای ملموس این توافق در بخش های مختلف و از جمله نفت، حمل و نقل دریایی و هوایی، بانکداری و بیمه و مبادلات ارزی به وضوح قابل درک است، اما بسیاری از مخالفان دولت همچنان برجام را توافقی بی‌حاصل می انگارند، بی آنکه گزینه جایگزینی ارائه دهند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان ، غلامرضا حیدری کرد زنگنه، کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به دستاوردهای گوناگون برجام تاکید می کند:«کسانی که برجام بساط کسب و کارشان را بر هم زده است، دستاوردهای آن را انکار می کنند و مخالفت آنها با برجام از موضع کاسبان زیان دیده است.»
با وجود گشایش های بسیاری که در اقتصاد ایران به واسطه برجام صورت گرفته است، برخی همچنان این توافق را مردود می دانند. آیا در واقع برجام آنگونه که دلواپسان ادعا می کنند، دستاوردی نداشته است؟
چنین ادعایی بی تردید یا از روی بی انصافی است، یا به دلیل این است که برجام منافع آنها را به خطر انداخته است. اما در واقعیت، برجام برای کشور، امنیت اقتصادی و سیاسی گسترده ای فراهم کرد که اساسا مورد توجه دلواپسان قرار ندارد. گویا فراموش کرده اند که تا پیش از حصول برجام، فروش نفت آنقدر پایین آمده بود که عملا صادراتی در این حوزه نداشتیم. غیر از آن، در دوره تحریم ها، این امکان را نداشتیم که حتی یک دلار در سطح بین المللی مبادلات ارزی و بانکی داشته باشیم. وضعیت اقتصادی کشور تا پیش از برجام آنچنان نابسامان بود که بیم آن می رفت حتی ذخایر غذایی استراتژیک کشور تمام شود. دلواپسان گویا فراموش کرده اند که وضعیت مبادلات بانکی ایران با سایر کشورهای دنیا در چه سطح نامطلوبی قرار داشت. در عرصه تجارت بین المللی، اکثر شرکت های بازرگانی و فعالان اقتصادی ایران در تحریم قرار داشتند و عملا ما نمی توانستیم با هیچ کشوری در دنیا تجارت داشته باشیم. برجام در واقع نه تنها وضعیت نابسامان اقتصادی را بهبود بخشید، بلکه مهم‌تر از آن امنیت و ثبات را به کشور بازگرداند. اینکه دشمنان این کشور، آماده شده بودند تا تهدیدات نظامی خود را عملی کنند، یک واقعیت است و اگر الان برجام حاصل نمی شد، درگیری نظامی قریب الوقوع بود.
غیر از این موارد، به طور مصداقی به چه عرصه هایی می شود اشاره کرد که به واسطه برجام، با گشایش همراه بوده است؟
الان به واسطه برجام این امکان را داریم که صنعت هوانوردی کشور را نوسازی کنیم. تا پیش از برجام، کشتیرانی ایران عملا متوقف شده بود و هیچ شرکت بیمه ای حاضر نبود تا حمل و نقل دریایی ایران را بیمه کند. دستاوردهای برجام در واقعیت بی‌شمار است و مهم‌تر از همه اینکه راه را برای رشد اقتصادی ایران باز کرد.
بنابر اعلام مرکز آمار کشور، رشد اقتصادی ایران اکنون برابر با ۴/۴ درصد است. برجام تا چه میزان در تحقق این رشد اقتصادی موثر بوده است؟
توجه داشته باشیم که برجام کمک کرد تا بتوانیم صادرات نفت خود را تا حد 2/5 میلیون بشکه افزایش دهیم. خود این موضوع تاثیر زیادی داشته، از جمله اینکه رشد اقتصادی کشور از آن دوره ای که حتی منفی بوده است به مثبت ۴/۴ درصد کنونی برسد. ضمن اینکه به‌واسطه برجام بسیاری از منابع ارزی کشور که در سایر کشورها بلوکه بود، وصول شده است. مطمئنا اگر توافق برجام حاصل نمی شد، به این میزان از رشد اقتصادی هم دست پیدا نمی کردیم، چون تمامی منابع کشور قفل شده بود. عمده رشد اقتصادی ایران از محل نفت است که اگر برجام نبود، اصلا درآمدی از این محل نصیب کشور نمی شد. تا پیش از برجام، منابع مالی دولت آنچنان در مضیقه بود که حتی از پرداخت حقوق کارمندانش هم بازمانده بود، چه برسد به اینکه بتواند طرح های عمرانی را انجام دهد و یا اینکه در بخش های اقتصادی سرمایه‌گذاری کند. بنابراین، این رشد کنونی قطعا متاثر از شرایطی است که برجام برای کشور فراهم کرده است.
هنگامی که صحبت از کاسبان تحریم می شود، این سوال پیش می آید که منفعت این افراد از تحریم ها چه بوده است؟
در دوره تحریم، به دلیل اینکه نمی توانستیم مبادلات ارزی را به نام دولت انجام دهیم، بسیاری از این پول ها به نام افراد واریز شده بود که خود این موضوع هم مشکلات زیادی در حوزه بانک و بیمه برای کشور ایجاد کرده بود. حالا برجام دارد این مشکلات را حل می کند و طبیعی است که این اتفاق به مذاق برخی افراد که کسب و کارشان از تحریم ها بود، خوشایند نیست. حالا کشور نیاز به آرامش دارد تا بشود اقتصاد را سامان داد و سرمایه‌گذار جذب کرد و برای جذب سرمایه -داخلی یا خارجی- نیاز به امنیت اقتصادی و سیاسی داریم.
بنا به گفته رئیس‌جمهور، در موضوع جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی، اختلاف وجود دارد. این اختلاف ها و مخالفت های مورد اشاره رئیس‌جمهور، اساسا برای چیست؟
در کشور، قانون سرمایه‌گذاری خارجی داریم و بر این مبنا هیچ فرد و نهادی نمی تواند و نباید فراتر از قانون در این رابطه عمل یا مخالفت کند. این قانون به سرمایه‌گذاران خارجی اجازه می دهد که تا یک‌چهارم در هر یک از عرصه های اقتصادی ایران(مثل صنعت و کشاوزی و...) سرمایه‌گذاری کنند. مضاف بر اینکه طبق سند چشم‌انداز این امکان فراهم شده تا معادل هزار و ۳۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی جذب شود. بر این اساس سرمایه‌گذاران خارجی می توانند سالانه معادل ۶۵ میلیارد دلار در ایران سرمایه‌گذاری کنند. چنانچه این میزان از سرمایه‌گذاری جذب نشود، نمی توانیم به اهداف سند چشم‌انداز بیست ساله کشور دست یابیم. بنابراین طبق این قوانین، افرادی که مدام مخالفت می کنند، حق ندارند خود را فراتر از قانون قلمداد کنند و اساسا مخالفت و مانع تراشی آنها غیر قانونی است.
یکی از مواردی که مدام مورد نقد دلواپسان است، موضوع سوئیفت است. آیا در واقعیت، سوئیفت برقرار نشده است؟
مبادلات سوئیفت به رغم این هیاهویی که ایجاد می کنند، در حال انجام است. ممکن است قدری به کندی صورت بگیرد اما این تعداد از «ال سی» هایی که ظرف این مدت باز شده، نشان می دهد که سوئیفت مشکلی ندارد. غیر از این، اخیرا بانک مرکزی یک خط اعتباری هم با بانک های خارجی باز کرده و خود بانک مرکزی پرداخت آن را تضمین کرده است. بر این مبنا، طرف های قرارداد با شرکت ها و فعالان اقتصادی ایران این اطمینان را دارند که هر نوع طلب خود را می توانند از بانک مرکزی دریافت کنند. خود این موضوع نشان دهنده اعتماد دنیا به نظام بانکی کشور است و در واقع این مدعا که سوئیفت را زیر سوال می برد، درست نیست.
منتقدان همه این موارد را نادیده می گیرند، اما هرگز گزینه دیگری هم پیشنهاد نمی دهند. آیا گزینه دیگری غیر از برجام می توانست اتفاق بیفتد؟
برجام بهترین و موفق ترین اقدامی بود که صورت گرفت. به نظر می رسد افرادی که مدام انتقاد می کنند، می خواهند دور کشور را حصار بکشند و با تمام دنیا قطع رابطه کنند، اما در واقعیت که نمی شود چنین کرد. اقتصاد ایران نیازمند تعامل با دنیا است و در صورت برقراری تعاملات سازنده است که می تواند به رشد و رونق برسد.
