بررسی اجمالی قوانین استخراج رمز ارز در ایران و جهان

 نگاهی کلی به میزان ارزش بازار بیت کوین به عنوان پرچم دار این حوزه گواهی بر این ادعا است. بیت کوین با دستیابی به ارزش بازار حدود 1200 میلیارد دلاری خود در دوران اوج ، بزرگی این صنعت را مشخص می‌کند.

ارزش بازار بیت‌کوین (BTC) از اوریل 2013 تا 6 جولای 2022 (به میلیارد دلار آمریکا )

این بازار بزرگ بستری بسیار خوب برای ایجاد کسب و کارهای جدید و حتی رشد اقتصادی کشورها فراهم آورده و همزمان درحال تغییر فرهنگ‌ مالی و اقتصادی جهان است. میزان رشد و تغییر حاصل از این صنعت را می‌توان به خوبی در رشد تعداد ATM های بیت‌کوین در جهان مشاهده کرد.

تعداد دستگاه های خودپرداز بیت کوین در سراسر جهان از نوامبر 2011 تا جولای 2022

اما فشارهای نظارتی سیستم‌های قانون گذاری همچنان بر محبوب‌ترین کشورها برای استخراج ارزهای دیجیتال تأثیر می‌گذارد. در این مقاله نگاهی اجمالی به قوانین کشورهای مختلف که مقاصد محبوب استخراج رمز ارز ها هستند می‌اندازیم؛

چین

چین از لحاظ تاریخی بر عملیات استخراج بیت‌کوین در جهان تسلط داشته است. بر اساس شاخص مصرف برق بیت کوین منتشر شده توسط دانشگاه کمبریج، اگر بیت‌کوین یک کشور بود، در بین 30 مصرف کننده برتر انرژی در سراسر جهان قرار می‌گرفت و البته چین با تقریبا دو برابر مصرف انرژی ایالت متحده آمریکا در رتبه اول قرار دارد.

از سال 2017 ، دولت چین مجموعه‌ای از مقررات ارزهای دیجیتال را معرفی کرده است که باعث می‌شود صرافی های تجاری بزرگ در چین از جمله بزرگ‌ترین صرافی جهان، بایننس به هنگ کنگ و کشورهای دیگر نقل مکان کنند. بدین ترتیب یک تغییر تدریجی مرکز ثقل ارزهای دیجیتال از چین به سمت اروپا و آمریکای شمالی آغاز شد.

در ماه می 2021 ، دولت چین یک سرکوب بزرگ برای استخراج و تجارت ارزهای دیجیتال را اعلام کرد. اثر فوری ممنوعیت اجباری دولت برای استخراج رمزارز در چین، کاهش 38درصدی هش ریت شبکه جهانی در ژوئن 2021 بود؛ که تقریبا با سهم چین از هش ریت قبل از سرکوب مطابقت دارد، این آمار نشان می‌دهد ماینرهای چینی به طور همزمان فعالیت خود را متوقف کردند.

در جدیدترین گزارشی که توسط کمبریج منتشر شده است در اوایل سال 2022 چین با میانگین هش ریت 21.1 درصد از کل هش ریت جهانی در مکان دوم بعد از آمریکا قرار دارد! این موضوع ماه‌ها بعد از محدودیت‌های شدید که در اوایل هش ریت چین را به صفر رسانده بود به این نکته اشاره می‌کند که هرگز محدودیت ها نمی‌تواند خاموشی دایمی را بر این صنعت در چین ایجاد کند.

درصد هش‌ریت جهانی کشورها در سال 2021

آمریکا

در ایالت متحده آمریکا، قانونگذاران با تعاریف متناقضی در مورد محل قرار گرفتن ارز دیجیتال در چارچوب نظارتی دست و پنجه نرم می‌کنند. کمیسیون بورس و اوراق بهادار آنها را به عنوان اوراق بهادار می‌بیند، کمیسیون معاملات کالا آنها را کالا می نامد، در حالی که وزارت خزانه داری آنها را ارز میشناسد، حتی سرویس درآمد داخلی آنها را به عنوان دارایی برای اهداف مالیاتی در نظر می‌گیرد.

ارز دیجیتال که زمانی یک نگرانی خاص بود، امروزه درصد روبه صعودی از سبد سرمایه گذاری خدمات مالی در آمریکا را نشان می‌دهد. فهرست2021  ایالت متحده آمریکا منتشر شده توسط کوین بیس، صرافی معاملات ارزهای دیجیتال، حدود 53 میلیون کاربر و حجم معاملات سه ماهه 335  میلیارد دلار را گزارش کرد.

طبق گزارش چاین الیسیس ، مقبولیت جهانی ارزهای دیجیتال از سه ماهه سوم سال 2019 تا سه ماهه دوم سال 2021 حدودا 2300 درصد و از سه ماهه دوم 2020 تا سه ماهه دوم سال 2021 بیش از 881 درصد رشد داشته است. پذیرش در آمریکای شمالی، اروپای غربی و آسیای شرقی طی سال گذشته عمدتا توسط سرمایه گذاری نهادی هدایت شده است که نشان دهنده پذیرش جریان اصلی ارزهای دیجیتال است.

این همه گیری باعث سیل سرمایه گذاری روی ارزهای دیجیتال توسط صندوق‌های تامینی ، سرمایه گذاران نهادی و حامیان برجسته از جمله ایلان ماسک و تسلا شد. از مارس 2020 ،بازارهای ارزهای دیجیتال نسل جدیدی از بلاکچین ها از جمله سولانا، کاردانو و پلکادوت را ایجاد کرده‌اند. همه اینها علیرغم نوسانات شدید بازار اتفاق افتاده است: بیت‌کوین در اکتبر 2021 به بالاترین سطح خود حداکثر تا 67000 دلار رسید، از 0.08دلار در سال 2010 با این وجود مهم نیست که تهدیدی برای سیستم های بانکی سنتی باشد، بعید است که ارز دیجیتال از اقتصادهای بازار آزاد حذف شود. این پیام را ارائه می‌کند که حتی افراد شکاک به ارزهای دیجیتال در غرب احتمالا کاملا واضح وارد این فضا خواهند شد.

نکته کلیدی:  به نظر می‌رسد بیت کوین برای کسانی که به دنبال ناشناس ماندن هستند نقص هایی دارد، بنابراین فعالیت غیرقانونی به سمت ارزهای دیجیتال دیگر حرکت می‌کند.

طبق نکته فوق در ایالات متحده، خدمات درآمد داخلی بدلیل اینکه بیت‌کوین کم ریسک ترین رمز ارز است علاقه فزاینده‌ای به آن نشان داده و دستورالعمل هایی را صادر کرده است. ارز مجازی اصطلاحی است که این سازمان برای ارز رمزنگاری شده استفاده می‌کند. برای سال 2020 ، خدمات درآمد داخلی یک سوال در صفحه اول فرم 1040 مالیاتی اضافه کرد که از مالیات دهندگان می‌خواهد در صورت انجام هرگونه تراکنش ارز مجازی آن را اعلام کنند. در این فرم سوال شده است: در هر زمانی در طول سال 2020 ،آیا شما از هر گونه ارز مجازی منافع مالی دریافت کرده اید و یا از طریق فروش، ارسال، مبادله یا به هر نحو دیگری سود مالی کسب کرده‌اید؟

روسیه

سومین مکان استخراج بیت‌کوین روسیه است. در ماه آگوست 2021 ،روسیه 11.2 درصد از هش ریت جهانی را به خود اختصاص داد.

دولت روسیه نگرش گرم و سردی نسبت به ارزهای دیجیتال دارد. بانک مرکزی این کشور در ژانویه 2022 پیشنهاد غیرقانونی کردن عملیات ارزهای دیجیتال مانند چین را داد و خواستار ممنوعیت انتشار و عملیات ارزهای دیجیتال، جلوگیری از سرمایه گذاری بانکها در آنها و مسدود کردن مبادله ارزهای دیجیتال با ارزهای تحت حمایت دولت شد. بانک مرکزی همچنین خواستار ممنوعیت استخراج ارزهای دیجیتال شده است. نیازهای انرژی عظیمی که ماینینگ در شبکه برق این کشور اعمال می‌کند، دقیقا نگرانی هایی بود که بانک روسیه در پیشنهاد خود برجسته کرده است.

در 18 فوریه 2022 ، وزارت دارایی روسیه برخلاف نظر بانک مرکزی لایحه ارزهای رمزنگاری شده را ارایه کرد که بر اساس آن، استخراج به عنوان فعالیتی با هدف دستیابی به ارز دیجیتال تعریف شده است. ارزهای دیجیتال به جای پول قانونی به عنوان یک ابزار سرمایه گذاری در نظر گرفته می‌شود، به این معنی که نمی‌توان از آنها به عنوان روش پرداخت استفاده کرد. قانون همچنین سازوکاری را برای دسترسی سازمان های مالیاتی به اطلاعات لازم برای اعمال کنترل و نظارت پیش‌بینی کرده است. در صورت تصویب این لایحه، الزامات لازم برای نظارت و ارزیابی همه صرافی‌های رمزنگاری و همچنین مجوز و ثبت از طریق دولت را اجباری می‌کند.

این لایحه یک گزینه مثبت برای جامعه استخراج ارز دیجیتال برای فعالیت در کشور باقی می‌گذارد. در پیش نویس لایحه که اخیرا علنی شده درج شده است که تغییرات پیشنهادی با هدف ایجاد بازار قانونی برای ارزهای دیجیتال با ایجاد قوانینی برای گردش آنها و دایره مشارکت کنندگان است.

موضع جدید روسیه در مورد استخراج ارزهای دیجیتال پس از اظهارات اخیر رئیس جمهور ولادیمیر پوتین صورت می‌گیرد. در اواخر ماه گذشته، رئیس جمهور روسیه به خطرات استخراج ارزهای دیجیتال همانطور که توسط بانک مرکزی ذکر شده است اشاره کرد اما اظهار داشت که این کشور دارای برخی مزیت‌های رقابتی در این بخش است. به گفته پوتین، روسیه دارای نیروی مازادی است که می‌تواند از عملیات استخراج بیت کوین پشتیبانی کند و همچنین نیروی کار آموزش دیده ای برای انجام این وظیفه دارد. او سپس به دو نهاد دولتی پیشنهاد کرد که در مورد مقررات آن در روسیه به توافق برسند.

در پیش نویس لایحه پیشنهادی وزارت دارایی روسیه مقرراتی را به دولت ارائه کرده است که به ساکنان اجازه می‌دهد از طریق نهادهای دارای مجوز در ارزهای دیجیتال سرمایه گذاری کنند، هرچند مقدار روبلی که میتوانند سرمایه گذاری کنند را محدود میکند.

یکی از انگیزه‌های پرداختن به موضوع ارزهای دیجیتال و استخراج آنها این است که میت‌وان از آنها برای دور زدن تحریم های که بر بانکداری و سیستم پرداخت سنتی تمرکز دارند، استفاده کرد. به گفته تحلیلگران، اعمال تحریم‌ها بر روی ارزهای دیجیتال دشوار است. صرافی های اصلی ارزهای دیجیتال با تنظیم کننده هایی کار میکنند که اطلاعاتی در مورد مشتریان و تراکنش‌های مشکوک میخواهند . اما محبوبیت روزافزون تراکنش‌های ارز دیجیتال که همتا به همتا است فاقد واسطه مرکزی هستند.

مدیر عملیات بیت ریور، بزرگترین مرکز استخراج بیتکوین جهان ، که در برتسک روسیه مستقر است در جدیدترین اظهارنظر خود در مورد شرایط ماینینگ در روسیه گفته است که ممنوعیت کامل رمزارز را محتمل نمی‌داند و انتظار دارد زمانی که وزارتخانه‌های مختلف درباره ا ین پیشنهادها بحث کردند، موقعیت متعادلی ایجاد شود.

ایران

بحث قانونی رمز ارزها در ایران از مرداد 98 و مصوبه هیئت وزیران آغاز شد که بشرح زیر بود:

مراکز استخراج رمز ارز ها به عنوان واحد تولید صنعتی محسوب و شامل مقررات مالیاتی شدند. درصورتی که استخراج کننده، ارز دیجیتال را صادر و ارز (دلار) را بر اساس ضوابط بانک مرکزی بازگردانند مشمول مالیات صفر می‌باشد.

انشعابات برق صرفا با مجوز ماین است. مصرف برق خانگی، صنعتی، کشاورزی و عمومی ممنوع است.

پس از این مصوبه آیین نامه و دستورالعمل‌های مختلفی از سوی وزارت صنعت معدن تجارت و وزارت نیرو منتشر شد تا آبان 98 که آیین نامه ای از سوی وزارت صمت منتشر شد که به شرح زیر بود :

کاربران برای استخراج می‌بایست 2 مجوز تاسیس و بهره برداری را اخذ کنند.

مقررات برق فارم توسط وزارت نیرو بالغ شد که فارم‌های مجوز دار می‌بایست از دو طریق برق خود را تامین کنند:

اتصال به شبکه برق و خرید برق با نرخ 9650 ریال

ایجاد ظرفیت های جدید توسط نیروگاه های حرارتی و یا مولدهای تجدید پذیر و پاک

استفاده از شبکه برق در ساعات اوج مصرف(حداکثر 300 ساعت در سال) ممنوع است.

برچسب انرژی و استاندارد های کیفیت توان الکترونیکی و استاندارد های فناورانه الزامی است.

و در سال 99 که یک دستور العمل از سمت وزارت صنعت معدن تجارت منتشر شد که طی آن اعلام گردید :

افراد باید تا حداکثر 1 ماه مشخصات دستگاه های خود را وارد سامانه وزارت صمت کنند و حقوق و عوارض دولتی را پرداخت کنند.گواهی با شماره شناسه معین و یکتا به کاربران داده میشود.

بعد از اخذ مجوز کاربران برای استفاده از ماینر قانونی خود میبایست:

اخذ جواز تاسیس و بکارگیری دستگاه در محل دارای مجوز به نام دارنده دستگاه

واگذاری دستگاه به اشخاص دارای مجوز/صادرات ماینر/نگهداری ماینر در مراکز فاقد مجوز ممنوع

پس از این آیین نامه ها و موارد مختلف اعلامی، اخیرا ریس کل بانک مرکزی اعلام کرد :

مبادله رمز ارز ها از نظر بانک مرکزی غیر قانونی است و تنها راه قانونی فعالیت در این صنعت استخراج رمز ارز بصورت قانونی است. در اظهار نظر دیگری از سمت رییس سازمان توسعه تجارت در مصاحبه تلوزیونی خود از انعقاد موافقت نامه جدید میان بانک مرکزی و وزارت صمت خبر داد که به موجب آن امکان واردات خودرو از طریق رمز ارز های استخراج شده قانونی میسر میشود

در حال حاضر حدود ۱۰ میلیون دلار سفارش خودرو از طریق رمزارزها به ثبت رسیده و تاجران حوزه خودرو از اواخر شهریورماه می‌توانند با استفاده از ارزهای رمزی قانونی و معتبر جهت واردات خودرو اقدام کنند.

طبق آخرین گزارش‌ها ایران در رتبه 9 استخراج بیت‌کوین در جهان قرار دارد که در مقایسه با آپریل 2021 چهار پله سقوط را تجربه کرده است.

توزیع هش ریت استخراج بیت کوین از سپتامبر 2019 تا ژانویه 2022

نویسنده: مسعود صادقی

هم‌بنیان‌گذار و عضوهیات مدیره شرکت داراماینر