چرا مقامات روسیه در دادگاه های بین المللی محاکمه نمی شوند؟
به گفته شاهدان عینی جنایات نیروهای نظامی روسیه در اوکراین تکان دهنده است. در روزهای گذشته دادستان کل اوکراین خبر داد که دست کم ۴۱۰ غیرنظامی فقط در اطراف پایتخت این کشور جان خود را از دست دادند. با این وجود بر اساس پیش‌‌بینی‌ها هیچ یک از مقامات روسی از جمله رییس جمهوری این کشور حتی یک روز را در زندان سپری نخواهند کرد.
اقتصادآنلاین - عاطفه حسینی؛ به گزارش اکونومیست، با این وجود بسیاری معتقدند که حتی اگر امیدی برای محاکمه جنایتکاران نباشد اما جنایات و اقدامات آن‌ها در اوکراین باید در دادگاه‌های بین المللی مورد بررسی قرار گیرد و در تاریخ ثبت شود. فعالان حقوق بشر معتقدند چنین اقدامی می‌تواند تا حدی بزرگداشتی برای کسانی باشد که در تهاجم روسیه به اوکراین مورد شکنجه، تجاوز جنسی و قتل قرار گرفتند. همچنین روشن شدن جنایات روسیه در اوکراین می‌تواند سبب ایجاد یک اتحاد جهانی شود که از کشتار بیشتر مردم اوکراین توسط سربازان روسی جلوگیری کند.
دادستان کل اوکراین در 3 آوریل گفت که 410 غیرنظامی در اطراف کیف کشته شده‌اند و در روزهای آینده اجساد بسیار بیشتری پیدا خواهد شد. همچنین بر اساس گزارش‌های رسیده به اکونومیست جسد شهردار موتیژین، یکی از شهرهای حومه پایتخت اوکراین که ظاهراً توسط نیروهای روسی به همراه خانواده‌اش با چشمان بسته تیرباران شده است، کشف شده است.
همچنین مدارکی به اکونومیست رسیده است که نشان دهنده جزئیاتی از اعدام دسته جمعی مردان اوکراینی در بوچا به دستور یک فرمانده روسی است. به گزارش دیده‌بان حقوق بشر نیز سربازان روسی یک نارنجک دودزا را به زیرزمینی در وورزل، در نزدیکی ایرپین پرتاب کردند و سپس به شهروندانی که از پناهگاه بیرون آمدند تیراندازی کردند.
رییس جمهوری اوکراین و نخست وزیر لهستان اتهام "نسل کشی" را به روسیه وارد کردند. جو بایدن، رییس جمهوری آمریکا نیز گفت آنچه در بوچا رخ داده یک جنایت جنگی است و ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری روسیه باید به خاطر آن در یک دادگاه بین‌المللی محاکمه شود. دبیرکل سازمان ملل متحد هم خواستار انجام تحقیقات بیشتری در این باره شد و مقامات اوکراین تاکید کردند که با اتحادیه اروپا تحقیقاتی را آغاز خواهند کرد تا ثابت کنند در اوکراین "نسل کشی" رخ داده است.
بر اساس این تحقیقات مقامات و نیروهای روسی باید متهم شوند. بر اساس کنوانسیون ژنو که روسیه نیز آن را امضا کرده است از جمله اقداماتی که جنایات جنگی محسوب می‌شوند می‌توان به هدف قرار دادن «عمدی» غیرنظامیان یا انجام حملاتی اشاره کرد که اگرچه با هدف کسب امتیازات نظامی انجام می‌شود اما در میان غیرنظامیان تلفات بسیار زیادی برجای می گذارد؛ مانند حمله به بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها، مدارس، بناهای تاریخی و سایر مکان‌های مهم غیرنظامی و یا حمله یا بمباران شهرها، روستاها یا خانه‌ها و در مجموع همه مکان‌هایی که بی‌دفاع هستند و اهداف نظامی محسوب نمی‌شوند.
همچنین بر اساس همین قوانین، نمی‌توان زیرساخت‌هایی را هدف قرار داد که وجود آن‌ها برای بقای غیرنظامیان حیاتی است. استفاده از برخی سلاح‌ها به دلیل رنج وحشتناکی که بوجود می‌آورند یا موجب کشتار انبوه می‌شوند نیز ممنوع است؛ مانند سلاح‌های شیمیایی، بیولوژیکی یا بمب‌های خوشه‌ای.
این درحالی است که درباره تهاجم روسیه به اوکراین حتی اگر اعدام‌های متعدد در بوچا، بمباران تئاتر ماریوپل که بزرگترین پناهگاه غیر نظامیان بوده است و ... را در نظر نگیریم، تهاجم روسیه، صرف نظر از روشی که در این جنگ توسط این کشور به کار گرفته شده، خود یک جنایت است. این موضوع در اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی که افراد را به دلیل اقداماتی که طبق قوانین بین‌المللی انجام می‌دهند، محاکمه می‌کند، تصریح شده است.
با این وجود بعید به نظر میرسد که کیفرخواست، جنایتکاران جنگی روسیه را به دست عدالت بسپارد. روسیه به دنبال رانده شدن از سوی اعضای شورای اروپا، پاسخ به دادگاه اروپایی حقوق بشر را متوقف کرده است. روسیه همچنین از سال 2016 اقتدار (ICC) را به رسمیت نشناخته است. اگرچه این امر مانع از شکایت دیوان بین‌المللی کیفری یا صدور حکم بازداشت علیه روس‌ها نمی‌شود اما اجرای آن نیاز به ارجاع روسیه به دادگاه توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد دارد.
این درحالی است که روسیه به عنوان عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد می‌تواند چنین اقدامی را وتو کند. همچنین روسیه دیوان بین المللی دادگستری را که به اختلافات بین دولت‌ها رسیدگی می‌کند را به رسمیت می‌شناسد اما این دادگاه نیز احکام خود را در شورای امنیت سازمان ملل اجرا می‌کند.
با این وجود فعالان حقوق بشر و حقوقدانان تاکید می‌کنند که به اتهام نسل کشی روسیه باید رسیدگی شود تا دروغ‌های کرملین و حامیان آن برای جهانیان روشن شود حتی اگر روسیه ادعا می‌کند که تمام شواهد و مدارک اوکراین و کشورهای غربی در این باره جعلی است و درخصوص جنایات رخ داده در بوچا، این اوکراین بوده که نیروهای روسیه را تحریک کرده است. روسیه همچنین خواستار تشکیل جلسه شورای امنیت سازمان ملل در این باره شده است.
