اقتصادآنلاین - عاطفه حسینی؛ کاداستر دارای دو معنای لغوی و اصطلاحی است. از لحاظ لغوی کاداستر از ریشه یونانی واژه کاتاستکین به معنای راه، لیست و دفترچه گرفته شده است که البته بی‌ارتباط با معنای اصطلاحی آن نیست. در اصطلاح، کاداستر به آن دسته از نقشه‌‌برداری‌های ثبتی اطلاق می‌شود که دارای ارزش حقوقی بوده، به گونه‌ای که می‌توانند سه امر ارزش، موقعیت و مالکیت اراضی را برای مراجع اداری و قضایی و نیز اشخاص خصوصی معین کنند.
بر اساس شواهد موجود، شارل هفتم و لویی چهاردهم و پانزدهم برای دستیابی به یک نظام مالیاتی منظم از املاک و اراضی تحت حکومتشان در فرانسه، نخستین کسانی بودند که به فکر طراحی نظام کاداستر در این کشور افتادند. باید توجه داشت نقشههای کاداستر فقط مختص استفاده حقوقی نیست بلکه کشورهای صنعتی در تمام امور از جمله عمرانی، سیاسی، اقتصادی و غیره از این نقشه‌ها بهره‌برداری می‌کنند.
در کشور ما نیز ماده ۱۵۶ قانون ثبت اسناد و املاک کشور مصوب ۱۸ دی ۵۱ سازمان ثبت اسناد و املاک کشور را موظف به «تهیه نقشه املاک به صورت نقشه کاداستر» کرده است.
قوه قضاییه در راستای اجرای این ماده و با تصویب آیین‌نامه حدود، وظایف و تشکیلات تهیه نقشه املاک به صورت کاداستر و مقررات اجرایی آن موضوع تبصره ۳ ماده ۱۵۶ قانون ثبت اسناد و املاک مصوب ۱۳۷۹ اقدام به مدیریت کاداستر و تاسیس اداره کل کاداستر کشور در سازمان ثبت اسناد و املاک کرده است.
در تبصره ۳ ماده ۱۵۶ قانون ثبت اسناد و املاک، نقشه کاداستر به این صورت تعریف شده است: «به مجموعه عملیات فنی، مهندسی، ممیزی، ثبتی و حقوقی در مورد املاکی اطلاق می‌شود که جریان ثبتی آن خاتمه یافته اعم از اینکه در دفتر املاک ثبت شده یا نشده باشد به جهت آنکه محدوده و موقعیت املاک را مشخص نماید و ارتباط جغرافیایی آنها را با یکدیگر نشان دهد و به منظور تثبیت مالکیت و تسهیل در حل و فصل دعاوی ملکی و ثبت املاک و سایر موارد مربوط به املاک اجراء گردد.»
همچنین در روزهای اخیر رییس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور خبر از راه‌اندازی قرارگاه جهادی اجرای کاداستر داد. حسن بابایی در نشست هشتم آذرماه شورای عالی قوه قضاییه با اشاره به صدور سند برای ۴۷ میلیون هکتار در سال ۹۹ اظهار کرد: این در حالی است که طی ۴۰ سال گذشته برای ۱۱ میلیون هکتار زمین سند صادر شده است.
وی با بیان اینکه میزان دریافتی از اعتبار کاداستر در سال جاری صفر بوده است، گفت: با همه این تفاسیر، در هشت ماه گذشته برای ۲۰ میلیون هکتار زمین صادر شده است.
بابایی با بیان اینکه کل مساحت کشور ۱۶۲ میلیون هکتار است و برای ۸۷ میلیون هکتار سند کاداستری صادر شده است، گفت: قرارگاه جهادی اجرای کاداستر در سازمان ثبت اسناد و املاک کشور راه اندازی و اولویت اصلی سازمان در سال جاری اجرای طرح کاداستر عنوان شده است.
البته باید توجه داشت تهیه نقشه کاداستر در ایران به دلیل بالا بودن قیمت اراضی و املاک و بافت قدیمی بسیار مشکل است و نیاز به دقت لازم از جمله نقشههای یک‌پانصدم دارد.
از سوی دیگر با توجه به مشکلات حقوقی و قضایی مختلفی که در مسئله اراضی و املاک در کشور وجود دارد، کاداستر می‌تواند دارای چهار تاثیر مهم در این زمینه باشد. اول اینکه نظام مالیاتی منظمی از اراضی در دست خواهد بود و این طبعا به معنای عدالت مالیاتی نیز هست. دومین تاثیر نظام کاداستر در حل و فصل دقیق دعاوی ملکی خواهد بود و مراجع قضایی می‌توانند از اطلاعات آن برای حل و فصل دعاوی بهره ببرند. سومین اثر این است که دعاوی ملکی طبعا به دلیل وجود اطلاعات دقیق کاهش خواهند یافت. در زمینه چهارمین اثر و مهم‌ترین اثر از لحاظ حقوق مردم، باید گفت که کاداستر موجب تثبیت مالکیت‌ها، قلمرو آنها و جلوگیری از برخی کلاهبرداری‌هاست. علاوه بر این منجر به نقل و انتقال ساده املاک در حوزه خصوصی نیز خواهد شد.
