اقتصادآنلاین - مریم شکرانی؛ 24 شهریور امسال بود که رسانه‌های ارمنستان خبر دادند نیروهای مرزبانی جمهوری آذربایجان، دو راننده ایرانی حامل مواد سوختی را دستگیر کرده‌اند. این دو راننده در محور گوریس- قاپان در حال تردد بودند که نظامیان جمهوری آذربایجان آنها را به بهانه تجاوز به خاک این کشور بازداشت کردند.
حالا با گذشت نزدیک به سه هفته از دستگیری این رانندگان همچنان خبری از آزادی آنها نیست. محمدجواد هدایتی، مدیرکل دفتر ترانزیت سازمان راهداری به اقتصاد آنلاین می‌گوید که این رانندگان هنوز آزاد نشده‌اند اما رایزنی‌های وزارت امور خارجه ایران برای آزادی آنها ادامه دارد اما طبق آخرین اطلاعاتی که در دست داریم این رانندگان به باکو منتقل شده‌اند.
او ادعای جمهوری آذربایجان مبنی بر تجاوز دو راننده ایرانی به خاک این کشور را رد می‌کند و توضیح می‌دهد: آنها مدعی هستند که این رانندگان در گذشته به منطقه قره‌باغ وارد شده‌اند. در حالی که مشخص نیست منظور آنها از گذشته چه زمانی است؟ آیا منظور آنها زمانی است که منطقه قره‌باغ در تسخیر ارمنستان بوده است یا اینکه منظور زمان دیگری است؟ اما آنچه که جمهوری آذربایجان درباره دستگیری این رانندگان و نوار مرزی ایران و ارمنستان مدعی می‌شود، بهانه‌های واهی است و منطق فنی و تجاری ندارد.
هدایتی درباره ادعای الهام علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان مبنی بر ورود غیرقانونی رانندگان ایرانی به منطقه قره‌باغ هم توضیح می‌دهد: هیچ زمانی کامیون‌های ایرانی به منطقه قره‌باغ ورود غیرقانونی نداشته‌اند و در زمانی که این منطقه در تسخیر ارمنستان بود، مواردی پیش می‌آمد که راننده ایرانی کالایی را به ارمنستان حمل کرده است و از آنجا در گمرک ارمنستان تشخیص داده‌اند که تخلیه بار کامیون ایرانی و حمل مجدد آن با کامیون ارمنی صرفه اقتصادی ندارد و بنابراین به کامیون ایرانی گفته‌اند که بار را 100 کیلومتر آن طرف‌تر تخلیه کند.
او ادامه می‌دهد: در اینگونه موارد مثلا بار کامیون ایرانی قیر بوده است و تخلیه و بارگیری مجدد آن برای مسافتی کوتاه توجیه منطقی و اقتصادی نداشته است. بنابراین این ترددها با اطلاع دولت ارمنستان و طرفهای ارمنی بوده و اینکه آن زمان منطقه قره‌باغ در تسخیر ارمنستان بوده است، ارتباطی با قانون‌شکنی کامیون‌های ایرانی ندارد.
مدیرکل دفتر ترانزیت سازمان راهداری درباره وضع عوارض از سوی باکو برای تردد کامیون‌های ایرانی هم توضیح می‌دهد: وضع عوارض برای تردد زمینی بر اساس مفاد موافقت‌نامه‌هایی است که در دو کشور به تصویب مجلس می‌رسد و ممکن است بر اساس این موافقت‌نامه‌ها دو کشور تفاهم کنند که رانندگان هر دو ملیت معاف از عوارض و مالیات باشند یا مبالغی را به عنوان عوارض و مالیات بپردازند که رقم آن بر اساس فاکتورهای متعددی تعیین می‌شود. مثلا نوع کامیون، تناژ، مدت اقامت در آن کشور، نوع کالا و ... از جمله مواردی هستند که در تعیین میزان این عوارض اثرگذار هستند. در حال حاضر جمهوری آذربایجان اعلام کرده که تصمیم دارد از رانندگان ایرانی عوارض دریافت کند اما برای گرفتن این عوارض نکاتی مورد انتقاد ایران است.
هدایتی ادامه می‌دهد: نکته اول این است که بر اساس مفاد آتش‌بس نوامبر 2020 توافقی کلی انجام شده است که خطوط مرزی و قلمرو هر دو کشور ارمنستان و آذربایجان با نظارت روسیه مشخص شود و پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان به صورت تلویحی پذیرفته است که کریدوری از جمهوری آذربایجان به نخجوان اختصاص دهد اما از نظر رژیم حقوقی و بین‌المللی این مرزها به صورت دقیق مشخص نشده و از مجاری دیپلماتیک به ایران و سایر کشورها اعلام نشده است، بنابراین اینکه جمهوری آذربایجان می‌خواهد خارج از عرف دیپلماتیک و بین‌المللی بابت آن کریدور از رانندگان ایرانی عوارض دریافت کند، رفتاری غیردوستانه و غیرحرفه‌ای است.
او تاکید می‌کند: علاوه بر این جهموری آذربایجان اگر بنا دارد از رانندگان ایرانی عوارض دریافت کند باید این موضوع را چند ماه قبل به ایران اعلام کند و تصمیمات یک شبه نگیرد. چرا که رانندگان و تجار ایرانی قراردادهای تجاری با شریک خارجی بسته‌اند و باید از قبل در جریان این مسایل باشند. بنابراین رفتار جمهوری آذربایجان با رانندگان ایرانی اصولی و درست نبوده است.
