درآمد سرانه

بر اساس گزارش جهانی شادی در سال ۲۰۲۴ ایران با امتیاز ۵.۰۹ در رتبه ۹۹ از میان ۱۴۷ کشور قرار گرفته است. این در حالی است که در سال ۲۰۰۶ امتیاز شادی ایران ۶ بوده و طی نزدیک به دو دهه با افتی نزدیک به یک واحدی مواجه شده است.

ایران با درآمد سرانه تعدیل شده با قدرت خرید حدود ۱۶ هزار دلار، در رتبه متوسط شاخص توسعه انسانی قرار دارد اما همچنان با وجود پیشرفت‌هایی در آموزش و بهداشت، فاصله قابل توجهی با کشورهای توسعه‌یافته وجود دارد.

طبق آخرین آمار سازمان ملل متحد شاخص توسعه انسانی (HDI) ایران به میزان ۰.۷۹۹ رسید و در بین ۱۹۳ کشور در رتبه ۷۵ جهان قرار گرفته است.

درآمد ملی سرانه ایرانیان برای سال ۱۴۰۲ به ۸۸۴ میلیون ریال سالانه یا ۷۳ میلیون ریال ماهانه رسید.

لوکزامبورگ با میانگین درآمد سرانه حدود ۱۴۱ هزار دلار در سال ۲۰۲۵، در صدر کشورهای جهان قرار دارد. / ایران در این لیست در رتبه ۱۱۹ جهان قرار دارد. / ایران در سال ۱۴۰۴ درآمد سرانه ‌ای در حدود ۲۳۰۰ دلار خواهد داشت؛ رقمی که کمتر از نصف درآمد سرانه کشور در سال ۱۳۸۴ است.

امسال آخرین سال اجرایی شدن سند چشم‌انداز ۲۰ ساله است. سندی که موسوم به سند ۱۴۰۴ بود و بر اساس آن قرار بود به اهداف توسعه ترسیم شده در آن برسیم. با این حال شرایط امروز کشور گویای آن است که به بسیاری از شاخص‌های موجود نرسیده‌ایم و اکنون نیاز است برنامه ۲۰ ساله دیگری برای دستیابی به آنچه که از دست دادیم، تدوین شود. فرج الله معماری، رئیس کمیسیون اقتصاد کلان اتاق ایران در این زمینه گفت: در سند چشم انداز ۱۴۰۴ هدف‌گذاری‌هایی انجام شده بود تا بر مبنای آن کشور در منطقه موقعیت ممتازی پیدا کند. اما اکنون که این سال‌ها سپری شده، متوجه شده‌ایم سرعت و شتاب دیگران خیلی بیشتر از ما بوده است و در خیلی از شاخص‌‌ها حتی رتبه‌های قبلی‌مان را از دست دادیم و تنزل پیدا کرده‌ایم.

براساس گزارش مرکز آمار ایران، ضریب جینی کشور در سال گذشته با ۰.۰۱۰۲ افزایش به ۰.۳۹۷۹ رسیده و ۴۷.۵ درصد از توزیع درآمدها به دو دهک بالا (۲۰ درصد جمعیت) رسیده است.

قطر، امارات متحده و عربستان سعودی، سه برادر همسایه، دارندگان بیشترین درآمد سرانه هستند. ایران، با داشتن استانی جلگه‌ای و نفت‌خیز که به تنهایی ۵ برابر اولین کشور این فهرست مساحت دارد، در کجای لیست قرار می‌گیرد؟ درآمد سرانه برابر است با تولید ناخالص داخلی (ارزش کالاها و خدمات تولید شده داخل مرزهای جغرافیایی یک کشور) تقسیم بر جمعیت. برای سنجش تولید تفکیک شده استان‌ها، می‌توان ارزش افزوده حاصل از نفت را حذف و درآمد سرانه بدون نفت را محاسبه کرد.