دردسرهای افغانی‌های تحصیل‌کرده برای بازار کار ایران / آیا تقابل نیروی کار ایرانی و افغان در راه است؟

به گزارش خبرنگار اقتصاد آنلاین، غلامعلی فرجادی، عضو هیات علمی موسسه آموزش، پژوهش و مدیریت برنامه ریزی با انتقاد از نظام آماری کشور گفت: به دلیل نبود اطلاعات دقیق درباره تعداد مهاجران، تمامی تحلیل ها در این حوزه، در یک‌ فضای مبهم و تاریک قرار دارد؛ اما به طور کلی ایران، کشور مهاجرپذیری نبوده‌؛ مگر در ۴۰ سال اخیر که عمده مهاجران هم افغان بوده اند، ضمن اینکه در بخش مهاجرفرستی هم پس از پیروزی انقلاب اسلامی، شاهد موج‌های مختلف مهاجرت بوده ایم که البته مهاجران ایرانی از افراد ممتاز جامعه بوده‌اند و به حق فرار نخبگان نامگذاری شده است.

این اقتصاددان افزود: اکثر پژوهش‌هایی که تاکنون درباره مهاجرپذیری انجام شده، مربوط به مهاجرت‌های داخلی است و اطلاعات دقیقی در این رابطه وجود ندارد، به طور مثال از ۴ میلیون نفر تا ۱۵ میلیون نفر تعداد مهاجران افغانستانی اعلام می شود که این شکاف آماری تعجب آور است.

فرجادی همچنین گفت: مرکز آمار مدعی است که صرفا وظیفه ثبت و جمع‌آوری اطلاعات را دارد؛ اما نکته این است که باید داده‌ها تحلیل شوند، همانطور که در بسیاری از کشورها موسساتی وجود دارند که داده‌ها را تحلیل و تفسیر می کنند و می توان به نتیجه مطلوبی رسید.

این اقتصاددان که در نشست تخصصی آثار اقتصادی ورود مهاجران به کشور سخن می گفت، ادامه داد: در کنار آثار اقتصادی ورود مهاجران، باید به پیامدهای سیاسی و فرهنگی هم توجه کرد؛ این در حالی است که بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ ایران، ۲.۵ میلیون نفر مهاجر افغان داشته؛ اما اکنون به یکباره ظرف دو سال، بر اساس گزارش‌های رسمی، میزان مهاجران افغان به ۵ میلیون نفر رسیده  است. 

وی افزود: نکته مهم این است که تا قبل از وقایع اخیر و موج ورود مهاجران افغان، دو سوم این افراد کارگران غیر ماهر و ساده بودند؛ اما حالا با مهاجرانی روبرو هستیم که تحصیلکرده هم هستند و دیگر مثل سابق با افراد بی سواد مواجه نیستیم.

این  استاد اقتصاد با اشاره به اینکه جنس مهاجران جدید با مهاجران قدیمی متفاوت است، تصریح کرد: بر اساس تحلیل‌هایی که صورت گرفته، ساختار مهاجران جدید کاملا متفاوت است، چون بسیاری از آنها به دلیل نبود آزادی‌های سیاسی و اجتماعی در واقع فرار کرده‌اند و پناهنده محسوب می شوند. این مهاجران جدید مانند مهاجران سابق، از افرادی نیستند که به دلیل فقر و گرسنگی از کشور خودشان خارج شده باشند؛ بلکه در بین آنها متخصص هم وجود دارد و از پایگاه اجتماعی بالایی هستند.

فرجادی هشدار داد: جمعیت فعال اقتصاد ایران ۲۵ میلیون نفر است و اگر جمعیت مهاجران جدید را تحلیل کنیم، مشاهده می شود که ۱۰ درصد از بازار کار ایران به افراد یک کشور خاص یعنی افغانستان تعلق دارند که این مساله خطرناکی است.

وی تاکید کرد: هیچ کشوری ۱۰ درصد از بازار کار خود را تقدیم مهاجران یک‌ کشور نمی کند، مثلا کشوری مثل کانادا با برنامه‌ریزی دقیق مشاغل مورد نیاز را اعلام می کند و حتی به نوعی روی فرد مهاجر متخصص، سرمایه‌گذاری می کند تا با ماندن و زندگی در این کشور، همانند یک‌ کانادایی در خدمت اقتصادشان باشد.

فرجادی گفت: نرخ مشارکت اقتصادی ایران از ۱۵۰ کشور جهان پایین‌تر است؛ اما آیا چنین کشوری نیاز به نیروی کار مهاجر دارد؟ ما با صدها هزار تحصیلکرده ایرانی بیکار روبرو هستیم و سوال این است که آیا نیاز به نیروی کار داریم؛ آن هم در شرایطی که هم اکنون در بعضی شهرهای کشور درگیری‌هایی بین ایرانی‌ها و افغانستانی‌ها منتشر می شود که نگران کننده است و اگر همین وضع رها شده، ادامه یابد شاهد شدت گرفتن درگیری و منازعات سیاسی و امنیتی خواهیم بود.

وی تصریح کرد: نباید ادامه چنین روندی باعث شود که شاهد مهاجر ستیزی در کشور باشیم، بلکه دو ملت ایران و افغانستان ریشه‌های مشترک دارند و تقابل بین دو کشور نباید اتفاق بیفتد.