اقتصاد آنلاین - شادی همایونی؛ بودجه سال آینده قرار است اهدافی چون رشد ۸ درصدی اقتصاد با اتکا به ارتقا بهره‌وری، ایجاد ثبات اقتصادی، عدالت محوری و مبارزه با فساد و تغییر ساختار بودجه و تامین مالی اقتصاد را محقق کند.
این اهداف بزرگ، قدم‌های بزرگی برای اصلاح نیاز دارد که به گفته کارشناسان این اصلاحات باید از خود دولت شروع شود. بر این اساس مهدی پازوکی کارشناس سابق سازمان برنامه کاهش هزینه‌های دولت را اقدامی مهم در اصلاح وضعیت موجود می‌داند و در این راستا ادغام موسسه نیاوران و آینده نگری را به عنوان نخستین گام دولت پیشنهاد می‌دهد.
جالب آنکه در بخشنامه بودجه برای کاهش هزینه‌های دولت، هزینه تراشی جدید شده است. دولت در نظر دارد برای کاهش هزینه ها، کمیته بازبینی هزینه‌ها در سازمان برنامه و بودجه کشور تشکیل دهد تا به واسطه آن، کارآیی بودجه دولت افزایش یافته و موازی کاری‌ها در سازمان‌ها حذف شود. این کمیته قرار است تشکیلات غیرضرور را ادغام کرده و بدنه دولت را متناسب‌سازی کند. همچنین فعالیت‌های تصدی گری دولت واگذار شده و وظایف قابل انتقال از مراکز به واحدهای استانی منتقل شود.
صحبت کاهش هزینه‌ها در دولت امری سابقه دار و بدون عمل است. در سال‌های گذشته نیز صحبت‌های مفصلی در خصوص بهینه‌سازی هزینه‌ها می‌شد اما دست آخر هزینه‌ها به شکلی بی‌ضابطه افزایش می‌یافت.
هزینه هایی که مجلس به دولت تحمیل می‌کند؛ کاهش یابد
در بخش مدیریت هزینه‌ها مهم‌ترین موضوع بارهایی است که مجلس به بودجه تحمیل می‌کند. هر سال لایحه تقدیمی دولت با تصویب مجلس پر هزینه تر و پر خرج تر می‌شود. به طوری که معمولا در بودجه‌های سنواتی حدود ۳۰ درصد بر هزینه‌های دولت از سوی مجلس اضافه می‌شود.
بنابراین پازوکی معتقد است: حالا که مجلس با دولت همراه است؛ برای مدیریت هزینه‌ها پیش قدم شود و امسال بودجه را با رشد صفر درصد تصویب کند.
مهدی پازوکی، کارشناس سابق سازمان برنامه و بودجه در گفت‌وگو با اقتصاد آنلاین در خصوص تاکید دولت بر کاهش هزینه‌ها گفت: اگر دولت می‌خواهد صرفه جویی در هزینه‌ها اتفاق بیفتد از مجموعه خود شروع کند.
به گفته او نهاد ریاست جمهوری برای صرفه جویی در هزینه‌ها نخستین گام را با ادغام دو موسسه نیاوران و آینده نگری بردارد.
موسسه عالی پژوهش در توسعه که به موسسه نیاوران شهرت دارد به عنوان اتاق فکر سازمان برنامه و بودجه در دولت آقای هاشمی رفسنجانی ایجاد شد. در دولت آقای احمدی نژاد این موسسه به نهاد ریاست جمهوری منتقل شد در حالی که نهاد ریاست جمهوری خود موسسه‌ای به نام تحقیقات استراتژیک داشت.
پازوکی افزود: در دولت آقای روحانی مجدد موسسه‌ای جدید برای سازمان برنامه تاسیس شد به نام موسسه آینده نگری. بنابراین درحال‌حاضر سه موسسه پژوهشی وجود دارد که فعالیت آنها موازی کاری هایی دارد.
او با تاکید بر اینکه در لایحه امسال دولت برای شروع موسسه نیاوران و آینده نگری را ادغام کند خاطرنشان کرد: این می‌تواند یکی از هزاران نمونه‌ای باشد که در دولت وجود دارد. به طور مثال در وزارت جهاد کشاورزی چندین موسسه پژوهشی وجود دارد که می‌تواند ادغام شود. اگر این کار انجام نشود اهداف منظور شده در بخشنامه در حد شعار باقی خواهد ماند.
هزینه‌های ۸۴۳ هزار میلیارد تومانی را مجلس به ۱۲۷۷ هزار میلیارد تومان رساند
پازوکی یادآور شد: در سال‌های گذشته مجلس نه تنها در کاهش هزینه‌ها با دولت همراهی نمی‌کرد بلکه بر هزینه‌های دولت اضافه می‌کرد. به طور مثال سال قبل دولت ۸۴۳ هزار میلیارد تومان هزینه پیش‌بینی کرده بود اما مجلس این عدد را به ۱۲۷۷ هزار میلیارد تومان افزایش داد.
در عین حال بسیاری از ردیف هایی که اصلا وجود نداشت به بودجه اضافه شد. به طور مثال فرودگاه بناب اصلا در لایحه وجود نداشت اما مجلس آن را به بودجه افزود یا فرودگاه شمال استان فارس جزو مواردی بود که از سوی مجلس به بودجه اضافه شد.
این کارشناس سابق سازمان برنامه و بودجه خاطرنشان کرد: هر سال این افزایش هزینه‌ها از سوی مجلس صورت گرفته و بار مالی دولت که به اندازه کافی متورم بوده متورم تر شده است. البته با توجه به اینکه قوه قضاییه، قوه مجریه و مقننه درحال‌حاضر همراه هستند ممکن است در بررسی بودجه ۱۴۰۱ مجلس در بحث صرفه جویی به دولت کمک شود.
پازوکی اضافه کرد: مجلس نباید هزینه‌های جدید به دولت تحمیل کند. اگر با دولت آقای روحانی مخالف بودند و می‌خواستند بار هزینه‌های دولت را افزایش دهند؛ امروز که با دولت آقای رئیسی موافق هستند؛ مدارا کنند و هزینه‌ها را بالا نبرند.
بودجه مجلس از ۵۷۱ میلیارد تومان به ۹۹۱ میلیارد تومان رسید
او با بیان اینکه رشد بودجه مجلس برای سال آینده باید صفر باشد تاکید کرد: سال گذشته مجلس بودجه ۵۷۱ میلیارد تومانی سال ۹۹ خود را در قانون ۱۴۰۰ به ۹۹۱ میلیارد تومان افزایش داده است. این فقط بودجه جاری مجلس است. یعنی بودجه مرکز پژوهش ها، بودجه کتابخانه مجلس و بودجه عمرانی مجلس در آن لحاظ نشده است. بنابراین با توجه به رشد بالای بودجه مجلس در سال ۱۴۰۰، رشد بودجه در سال ۱۴۰۱ مجلس باید صفر باشد.
پازوکی اذعان کرد: در صورتی که دولت و مجلس چنین قدم‌های بزرگی برای اصلاح بودجه برندارند؛ امکان تحقق اهداف بودجه به صفر خواهد رسید.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه یکی از راه‌های درآمدزایی مولدسازی دارایی‌های دولت است عنوان کرد: در این راستا لازم است دولت بخشی از اموال و دارایی هایی که مصارف غیربهره ور دارد را باید واگذار کند. به طور نمونه دولت باید خانه‌های سازمانی دستگاه‌های مختلف را واگذار کند.
خانه‌های سازمانی واگذار شود
او افزود: درحال‌حاضر نهاد ریاست جمهوری در شهرک سامان منزل سازمانی دارد. شرکت نفت و وزارت دفاع و... نیز منزل‌های سازمانی دارند که می‌توانند در راستای مولدسازی دارایی‌های دولت واگذار شوند. عرضه این واحدها علاوه بر افزایش درآمد دولت، در تعدیل بازار مسکن نیز موثر خواهد بود.
پازوکی در خصوص رشد ۸ درصدی پیش‌بینی شده با اتکا به ارتقای بهره‌وری نیز گفت: در برنامه سوم، چهارم، پنجم و ششم مقرر شده یک سوم از رشد اقتصادی کشور از محل ارتقا بهره‌وری محقق شود. به عبارت دیگر قرار بود ۳.۲ درصد از رشد اقتصادی سالانه به واسطه بهره‌وری و رشد آن صورت گیرد اما در هیچ سالی این هدف محقق نشده است.
به گفته او بهره‌وری زمانی اتفاق می‌افتد که نیروی انسانی کارآمد را استخدام کنید. اتفاقی که در ایران کاملا معکوس افتاده است. استخدام اقوام و آشنایان به جای نیروهای متخصص به قدری پررنگ شده که به عنوان یک روال عادی و جاری از آن یاد می‌شود. تا مادامی که زیرساخت‌ها مهیا نشود نمی‌توان امید به افزایش بهره‌وری و ارتقای رشد اقتصادی از این محل را داشت.
