تحریم ها چگونه و در چند مرحله لغو می شود؟

تحلیلگر ارشد گروه بین‌المللی بحران معتقد است فرآیند اجرای توافق به سرعت اجرای تعهدات ایران بستگی دارد اما احتمالا تا چهار تا شش ماه آینده وارد فاز عملیاتی شود. علی واعظ که طرف مشورت دولت آمریکا در فرآیند به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته ای بوده است گفت: ممکن است با توجه به تعهدات طولانی‌مدتی که ایران در همان ابتدای کار پذیرفته است بخشی از اموال بلوکه‌شده آن در ابتدا و بخشی طی ماه‌های آتی آزاد شود. اما عمده تحریم‌ها در همان مرحله انتشار گزارش آژانس لغو خواهند شد. مراحل توافق تحلیلگر ارشد گروه بین‌المللی بحران در تشریح آن چه به تصویب رسیده می گوید: این توافق سه مرحله دارد. مرحله نخست، مرحله پذیرش توافق است. مرحله بعدی تصویب آن در کنگره آمریکا و مجلس شورای اسلامی است و مرحله سوم نیز مرحله اجراست. در روز اجرا شورای امنیت سازمان ملل، دولت آمریکا و اتحادیه اروپا با منتشر کردن بیانیه‌هایی جداگانه تحریم‌های مربوط به بحث‌های هسته‌ای ایران را لغو خواهند کرد. به گزارش اقتصاد نیوز، علی واعظ با اشاره به این که لغو تحریم‌های موردنظر منوط به گزارش آژانس نسبت به اجرای تعهدات ایران است گفت: پس از انتشار گزارش آژانس پروسه لغو تحریم‌ها به صوت اتوماتیک به مرحله اجرا در می‌آید و نیازی به تصویب قانون جدیدی نیست. وی افزود:علت این تفاوت زمانی در اجرای تعهدات ایران و لغو تحریم‌ها آن است که به لحاظ عملیاتی کاری که از سوی ایران صورت می‌گیرد یعنی کاستن از تعداد سانتریفیوژها یا کاهش ذخیره اورانیوم غنی‌شده زمان برتر از پروسه رفع تحریم‌هاست. به گفته وی فرآیند اجرای توافق به سرعت اجرای تعهدات ایران بستگی دارد اما احتمالا چهار یا شش ماه آینده وارد فاز عملیاتی شود. البته ممکن است با توجه به تعهدات طولانی‌مدتی که ایران در همان ابتدای کار پذیرفته است بخشی از اموال بلوکه‌شده آن در ابتدا و بخشی طی ماه‌های آتی آزاد شود. اما عمده تحریم‌ها در همان مرحله انتشار گزارش آژانس لغو خواهند شد. لغو تحریم ها تحلیلگر ارشد گروه بین‌المللی بحران درباره علت لغو یکباره تحریم‌های مربوط به حوزه‌های بانکی و نفتی ایران گفت اگر این کار به صورت مرحله‌ای صورت گیرد در عمل نتیجه چندان ملموسی برای ایران به همراه ندارد. یعنی اگر در ازای خروج قلب رآکتور اراک تحریم‌های مربوط به بیمه لغو شوند اما تحریم‌های مربوط به مسائل بانکی همچنان پابرجا باشد رفع تحریم‌های بیمه نیز بی‌تاثیر است. یا مثلاً اگر تحریم‌های نفتی در ازای کم شدن از تعداد سانتریفیوژها لغو شوند اما تحریم‌های مربوط به کشتیرانی یا سوئیفت حل نشوند عملاً تاثیر خاصی برای ایران نخواهد داشت بنابراین این ایده مطرح شد که تحریم‌های اقتصادی و بانکی به صورت یکجا برداشته شود. وی افزود: البته لفظ برداشته شدن تحریم‌ها در عمل به معنای آن است که تحریم‌های آمریکا مورد تعلیق قرار گیرد و تحریم‌های سازمان ملل و اتحادیه اروپا که علیه برنامه‌های هسته‌ای ایران وضع شده‌اند نیز لغو شوند. البته تحریم‌های اشاعه‌ای و تسلیحاتی سازمان ملل همچنان به قوت خود باقی خواهد بود. علی واعظ در تشریح تحریم های اشاعه ای گفت: فراموش نکنید علت اعمال تحریم‌های سازمان ملل مشکلاتی بوده است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و شورای حکام با برنامه هسته‌ای ایران داشته‌اند، بر همین اساس نیز تحریم‌های اشاعه‌ای ایران همچنان پابرجاست. پیش بینی سرنوشت توافق در سازمان ملل علی واعظ می گوید: آمریکایی‌ها می‌گویند اگر موضوع رفع تحریم‌های ایران را نخست به شورای امنیت سازمان ملل ببریم و آن را قطعنامه الزام‌آوری بکنیم، ممکن است با واکنش منفی کنگره مواجه شویم. سناتورهای آمریکایی ممکن است تصور کنند که دولت این کشور خواسته است تا آنها را در برابر کار انجام‌شده قرار دهد و مجبور به پذیرش توافق کند. اما در سوی دیگر نیز کشورهایی هستند که پذیرش این موضوع را که پروسه سیاست داخلی آمریکا بر یک روند بین‌المللی ارجحیت داشته باشد، نمی‌پسندند و آن را رد می‌کنند. به گفته وی ،تصویب قطعنامه ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل که به برنامه‌های هسته‌ای ایران می‌پردازد در نهایت به این سمت خواهد رفت که در ابتدا دستگاه‌های قانونگذاری کشورهای ایران و آمریکا توافق موردنظر را مورد بازبینی و تصویب قرار دهند و بعد شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه‌ای را برای توشیح آن صادر کند و از روز صدور قطعنامه شورای امنیت در واقع مرحله اجرای توافق آغاز شود. مجوز سرمایه گذاری در نفت وگاز علی واعظ در باره اینکه ایران تا چه اندازه امکان فروش نفتش را دارد گفت:این موضوع بستگی به میزان ظرفیت تولیدایران دارد اما محدودیتی بر میزان صادرات و مسائل مشابه آن وجود نخواهد داشت. وی افزود: جالب است که بدانید برای نخستین بار بعد از اواخر دهه 90 میلادی اجازه سرمایه‌گذاری در بخش نفت و گاز به ایران داده خواهد شد. پیش نیازهای حضور غول های اقتصادی در ایران علی واعظ معتقد است شرکت های بزرگ ابتدا به بررسی زمینه‌های حقوقی سرمایه‌گذاری در ایران می‌پردازند و اینکه بر اساس باقی ماندن تحریم‌هایی چون مسائل حقوق بشری یا برخی از افراد و شرکت‌های ایرانی روند حضور در فعالیت‌های اقتصادی ایران چگونه است؛ قوانین مربوط به لغو تحریم‌ها قوانین پیچیده‌ای هستند و حتی این احتمال وجود دارد که برخی از تحریم‌ها که در سطح ایالت‌های آمریکا وضع شده‌اند همچنان پابرجا باشند. وی می گوید: برای شرکت‌های بزرگ جهان این موضوع مهم و حیاتی است که چه بانک‌هایی برای حضور در ایران اعلام آمادگی کرده‌اند. شرکت‌های بزرگ تجاری و نفتی چندملیتی معمولاً با بانک‌های بزرگ بین‌المللی کار می‌کنند و بسیاری از این بانک‌ها در سال‌های گذشته از سوی دولت آمریکا با جریمه‌های سنگینی در ایران مواجه شده‌اند و در واقع از ریسمان سیاه و سفید می‌ترسند و ممکن است خواهان اعتماد‌بخشی دولت آمریکا و وزارت خزانه‌داری این کشور برای بازگشت به ایران باشند. به اعتقاد علی واعظ، در مراحل ابتدایی شاهد ورود شرکت‌های کوچک‌تر که رابطه تجاری کمی با آمریکا دارند باشیم. در این مرحله نیز احتمال انعقاد قراردادهای کوتاه‌مدت بیش از بلندمدت است. البته برای شرکت‌های بزرگ بین‌المللی و شرکت‌های نفتی نیز عقد قرارداد یک پروسه چندماهه است که در کنار آن می‌توانند به بررسی میزان ماندگاری توافق و جزییات حقوقی رفع تحریم‌ها بپردازند.