ظریف: فقط ما توانایی مبارزه با داعش را داریم

محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، درباره جمع بندی مذاکرات هسته ای و تحولات منطقه با شبکه تلویزیونی سی بی اس گفتگو کرد و مشروح این مصاحبه بدین شرح است. آیا شما این را یک برد سیاسی برای ایران می دانید؟ ظریف : گمان کنم این برد دیپلماتیک برای همه بود. ما موفق شدیم حل و فصل مسئله ای را آغاز کنیم که شمار قابل توجهی از مردم آن را عامل تنش در منطقه ما می دانستند؛ به اعتقاد من، این دستاورد بزرگی برای همه گروه ها است که ما اکنون راهی برای فیصله دادن به این مسئله داریم. این گواه خوبی برای این واقعیت است که گفتگو، تعامل و احترام، به مراتب تأثیرگذارتر از اعمال زور است. من یکسال پیش گفتم که شما 30 سال است اعمال فشار را امتحان کردید، احترام گذاشتن را نیز امتحان کنید، نتیجه خواهد داد؛ اکنون شاهد بودیم که همین طور شد. امیدوارم که این آغاز (تعامل سازنده باشد) و نه پایان آن. مجری : شما گفتید آغاز، به نظر شما گام بعدی برای آمریکا و ایران چه خواهد بود؟ ظریف : این توافق تنها میان ایران و آمریکا نبود، بلکه در واقع بین گروه 5+1 و ایران شکل گرفت. این گروه نیز نماینده بخش وسیعی از جامعه بین الملل و کشورهای قدرتمندتر دنیا است. ما نیز با چالش هایی روبرو هستیم که در مقابل همه ما قرار دارد: چالش افراطی گری، خشونت و فرقه گرایی در منطقه ما، داعش و دیگر مسائل. اینگونه چالش ها، همه ما را تهدید می کند؛ بنابراین، ما نیز باید از این فرصت برای رسیدگی به آنها استفاده کنیم؛البته به شیوه‌ای که دوراندیشی، تمایل جدی و آمادگی برای رسیدگی به مسائل را نشان دهد و برای جلب آراء سیاسی نباشد. آیا منظور شما این است که ایران قصد دارد مستقیماً با غرب در زمینه مبارزه با داعش همکاری کند؟ ظریف: ایران همواره بر لزوم همکاری ها در سطح جهانی علیه افراطی گری، تروریسم و خشونت تأکید کرده است. ما نیز همواره برای رسیدگی به این مسئله آمادگی داشته ایم و اکنون نیز آماده ایم. ایران، حدود صد میلیارد دلار دارایی ها و حساب های مالی مسدود شده دارد و اکنون شما دوباره به این پول ها دسترسی خواهید داشت. ایران چگونه این پول را هزینه خواهد کرد؟ ظریف: این پول متعلق به ما است و ما نیز برنامه توسعه عظیمی داریم که باید آن را عملی کنیم. ما قصد داریم کیفیت زندگی مردم کشورمان را بهبود بخشیم و احداث زیرساخت ها را در کنار سازندگی اقتصادی ادامه دهیم. اما برخی، بالاخص در بین نمایندگان کنگره آمریکا، از آن بیم دارند که ایران از این پول برای تأمین بودجه نیروهای شبه نظامی و تلاش برای برهم زدن ثبات خاورمیانه استفاده خواهد کرد. پاسخ شما به این افراد چیست؟ ظریف: ایران، عامل ثبات در خاورمیانه است؟ ایران، تنها نیروی است که به شکل جدی با داعش مقابله می کند. ما در سراسر خاورمیانه با داعش مبارزه کرده ایم، و یگانه نیرویی هستیم که توانایی لازم برای این کار را داریم. اما شما از بشار اسد نیز حمایت کرده و بودجه مالی حزب الله را تأمین می کنید؟ ظریف: مهم است ببنیم چه کسی در منطقه، تنش و بی ثباتی ایجاد می کند. ما باید تصورات اشتباه را کنار بگذاریم و با واقعیت‌های دنیای امروز روبرو شویم. برخی افراد باید مواضع سیاسی، منافع کوته بینانه که تاکنون برای دستیابی به آن تلاش می کردند و یا دیگر شعارهای تبلیغاتی و انتخاباتی خود را کنار بگذارند و برای مقابله با این مسئله واقعاً جدی اقدام کنند. لحن اظهارات شما نشان می دهد از نظر شما ، برخوردها با ایران غیرمنصفانه بوده است؟ ظریف: به اعتقاد من، در سالیان گذشته اطلاعات خطا و نابجای زیادی درباره ایران منتشر شده است و اکنون فرصت داریم که اینگونه اطلاعات را کنار بگذاریم و به مسائل جدی رسیدگی کنیم. به اعتقاد من، ما با بحرانی غیرضروری مواجه شدیم که تنها باعث ایجاد پرده دود (محل استتاری) شد تا داعش بتواند جای پایی برای خود در منطقه ما فراهم کند، در منطقه ما گسترش پیدا کند و اکنون نیز موجودیت همه را در منطقه و فراتر از منطقه تهدید می کند. اکنون این پرده دود از میان رفته است و ما می توانیم به جای بحران های ساختگی، به مسائل واقعی رسیدگی کنیم. شما دیشب تا دیروقت با جان کری درباره مسائل مختلف گفتگو می کردید و بالاخص درباره کاهش ممنوعیت ها علیه ایران برای واردات و صادرات برخی تسلیحات گفتگو کردید. چرا این مسئله تا این اندازه برای ایران اهمیت دارد؟ ظریف: این مسئله اهمیت ندارد. بودجه نظامی ایران تنها یک پنجم برخی کشورهای همسایه آن است. شما تنها به سطح هواپیماها (جنگنده) اشاره می کنید. ظریف گفت: نه این طور نیست؛ این مسئله اصلاً مطرح نیست، بلکه اصولاً ما به این نتیجه رسیدیم که باید از بین رسیدن به توافق یا تقابل یکی را انتخاب کنیم؛ هر دو اینها نیز یکجا جمع نمی شود. مهم است که ما توانستیم از آن (تقابل) فاصله بگیریم. اکنون ما برنامه ای برای فاصله گرفتن از تحریم ها در اختیار داریم که فوراً به همه تحریم ها و قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل علیه ما پایان خواهد داد. این برنامه همچنین برخی از تحریم های بسیار شدید و جدی را که در قطعنامه های پیشین شورای امنیت سازمان ملل آمده بود ، به شکل محدودیت هایی در خواهد آورد که باید بر اساس آنها کار کنیم. البته لازم است که ما قابلیت های دفاعی خود را حفظ کنیم و این کار را خواهیم کرد اما توانمندی های ما همواره جنبه دفاعی داشته است. اما حمایت ایران از بشار اسد در سوریه، حزب الله و دیگر گروه ها باعث شده است که مردم آمریکا بپرسند اگر ایران قصد ندارد ثبات را بر هم زند، واقعاً چه نقشی دارد؟ ظریف : مهم است که مردم آمریکا به واقعیت های منطقه توجه داشته باشند و ببیند چه کسی از تهدیدهای جدی برای ثبات و امنیت منطقه ما حمایت می کند و چه کسی از منطقه در برابر تهدید افراطی گری، خشونت و فرقه گرایی دفاع می کند ؛ آنگاه آمریکایی‌ها، واقعیت را خواهند دید. زمانی مردم از تسلیحات هسته ای ایران صحبت می کردند. ایران هرگز به دنبال تسلیحات هسته ای نبوده و نخواهد بود. آیا ممکن است بگویید چرا ایران تمایل نداشت به بازرسان تسلیحاتی ، اجازه دسترسی فوری به همه مراکز نظامی را بدهد؟ ظریف: همه کشورها، اسرار نظامی دارند که می خواهد از آن حفاظت شود. به ما نیز در همین زمینه اطمینان داده شد و ما بر سر چنین فرآیندی توافق کردیم. جان کری به من گفت نمی تواند چگونگی تغییر رفتار ایران را پیش بینی کند. به نظر شما، رفتار ایران چه تغییری خواهد کرد؟ ظریف: من نیز نمی توانم پیش بینی کنم رفتار آمریکا چه تغییری خواهد کرد! تا الان، بی اعتمادی زیادی ایجاد شده است و امیدوارم این توافق، بی اعتمادی را کاهش دهد. شما در چند سال اخیر، زمان زیادی را در کنار آمریکا (برای گفتگو با مقامات آمریکا) صرف کردید؛ به نظر خودتان، آیا از عهده بازسازی دوباره این رابطه (آمریکا و ایران) برمی آیید؟ ظریف: سعی می کنم آرمان های واقع بینانه داشته باشم و گام به گام جلو بروم؛ باید ببینیم آیا توافق هسته ای می تواند در دیوار بی اعتمادی ایجاد شده بین ایران و غرب و همچنین بین ایران و آمریکا، حفره ای ایجاد کند یا خیر؛ سپس کار را از آنجا پیگیری خواهیم کرد.