واکنش رهبری به مغضوبان نفتی احمدی نژاد

توجه رهبر معظم انقلاب به صنعت نفت و مسائل آن در طول سه دهه گذشته، مجموعه‌ای از نکته‌ها و راهبردها و تجربه‌ها را در بطن خود داشته است که در این میان وزیران نفت در دولت‌های مختلف در دیدارها و گفت‌وگوهایی که با ایشان داشته‌اند، در جریان این مسائل قرار گرفته و از توصیه‌ها و ایده‌های ایشان بهره گرفته‌اند. سفر رهبر معظم انقلاب به عسلویه در آغاز سال 1390 و همچنین بازدید ایشان از پژوهشگاه صنعت نفت در پایان همین سال، نشان از توجه ویژه معظم له به صنعت نفت دارد. به منظور بازخوانی توصیه‌ها و شناخت دیدگاه مقام معظم رهبری درباره صنعت نفت، با مهندس سیدکاظم وزیری هامانه؛ نخستین وزیر نفت دولت اول محمود احمدی‌نژاد، گفت‌وگویی انجام داده‌ایم. وزیری هامانه در این گفت‌وگو یادآوری می‌کند که در دیدارهای اختصاصی که با رهبر معظم انقلاب داشتم، ایشان ضمن تأکید بر شتاب‌بخشی به ساخت پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس، برای اکتشاف در آب‌های مرزی کشورمان با قطر دستور صادر کردند و گفتند: کاری کنید که از واردات بنزین بی‌نیاز شویم. رهبری به بنده سفارش کردند که برای دوران وزارت خود روزشمار بگذارید. مشروح این گفت‌گو را در ادامه می‌خوانید: * سابقه نخستین دیدارها و تعامل‌های شما با مقام معظم رهبری به چه زمانی برمی‌گردد؟ در زمان دولت شهید رجایی به‌عنوان عضو هیئت‌مدیره و مدیر امور اداری در شرکت ملی نفت ایران فعالیت می‌کردم و پس از آن هم به‌عنوان کارشناس برنامه‌ریزی تلفیقی در این شرکت به فعالیت خود ادامه دادم؛ در سال ۱۳۶۳ از طرف یکی از آشنایان به دفتر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای که در آن زمان مسئولیت ریاست‌جمهوری را بر عهده داشتند معرفی شدم تا عصرها در قسمت بررسی و نظارت نهاد ریاست‌جمهوری مشغول به کار شوم. هر روز پس از پایان کارم در شرکت نفت به نهاد ریاست جمهوری می‌رفتم و درباره مسائل و موضوع‌های نفتی و صنعتی فعالیت‌های کارشناسی انجام می‌دادم و نتیجه تحقیق، پژوهش و مطالعات خود را در چارچوب پیشنهادهایی از طریق مسئولان مربوط خدمت ایشان ارائه می‌کردم. کارکنان نهاد ریاست جمهوری هر چند وقت یک بار خدمت ایشان می‌رسیدند و از رهنمودهای ایشان در همه زمینه‌ها استفاده می کردند؛‌ این رهنمودها برای بنده خیلی جذاب و کارآمد بود؛ این دوران با آغاز فعالیت‌های مدیریتی بنده همزمان شده بود، از این رو رهنمودهای ایشان بر روی من خیلی اثرگذار بود. در یکی از همین نشست‌های دیدار کارکنان نهاد با رئیس‌جمهوری، ایشان مسئله استفاده از اموال دولتی را مطرح و تأکید کردند که شما از اموال دولتی در محل کار خود نمی‌توانید برای امور شخصی استفاده کنید؛ افزون‌بر آن از اموال یک اداره برای برای اداره دیگر نیز نمی‌توانید استفاده کنید؛ برای روشن‌تر شدن این موضوع مثالی زدند و فرمودند که با خودکار وزارت نفت نمی‌توانید در نهاد ریاست جمهوری فعالیت کنید. این دقت نظر ایشان برای بنده که در آغاز راه بودم، خیلی زیبا و آموزنده بود و سعی کردم این دستورالعمل را یک ملاک و معیار کاری برای خودم قرار دهم؛ در طول حدود چهار سالی که در نهاد ریاست‌جمهوری فعالیت می‌کردم، بارها از رهنمودهای حضرت آقا مستفیذ شدم . *گفتید زمانی که در نهاد ریاست جمهوری کار می‌کردید، نتیجه تحقیق‌ها و پژوهش‌های خود را در چارچوب پیشنهادهایی به حضرت آقا ارائه می‌کردید؛ لطفا نمونه‌ای از این پیشنهادها را بیان کنید. در کتاب‌ها و نقشه‌هایی که آن زمان از محدوده میدان‌های هیدروکربوری در خلیج فارس وجود داشت، در آب‌های حاکمیتی قطر، مرز و حدود میدان گازی گنبد شمالی با ذخایر چشمگیر مشخص شده بود ، اما محدوده این میدان به خط‌القعر مرزی ایران در آب‌های خلیج فارس که می‌رسد، روی نقشه خطی صاف نشان می داد . کارشناسان نفت بر این باور بودند که گستردگی این میدان در بستر خلیج فارس و در آب‌های حاکمیتی ایران هم دامه دارد؛ بنده با توجه به تحقیقاتی که در این زمینه داشتم، چندین بار برای وزیر نفت وقت نامه نوشتم و توصیه کردم که فعالیت‌های اکتشافی را با جدیت در این بخش از خلیج فارس آغاز کنند، اما با توجه به این که آن زمان بحبوحه جنگ تحمیلی عراق علیه کشورمان بود، به این موضوع به‌طور جدی توجه نمی‌شد. در آن زمان قطری‌ها با استفاده از توان و دانش بزرگترین شرکت‌های نفتی دنیا، فعالیت‌های اکتشافی و توسعه‌ای گسترده‌ای را بر روی آن میدان آغاز کرده بودند. نتیجه تحقیق‌ها و پژوهش‌های کارشناسان نفت بر روی این میدان گازی و گستردگی آن در آب‌های سرزمینی ایران را به ضمیمه نقشه و دیگر مدارک و مستندهای موجود، خدمت حضرت آقا فرستاده از ایشان خواهش شد با توجه به شتاب قطری‌ها در توسعه و برداشت گاز از این میدان، برای اکتشاف در آب‌های سرزمینی ایران دستور مقتضی صادر فرمایند. ‌البته اجرای این دستور به زمانی که آقای غلامرضا آقازاده مسئولیت وزارت نفت را بر عهده داشتند، منجر شد و به دنبال آن با حفر چهار حلقه چاه اکتشافی و توصیفی در آب‌های مرزی نزدیک به محدوده میدان گازی گنبد شمالی، میدان عظیم پارس جنوبی کشف شد. با پیگیری‌های ایشان توسعه این میدان گازی در برنامه اول توسعه به‌صورت بیع متقابل برنامه‌ریزی شد، اما به‌علت آسیب‌های جنگ تحمیلی، در ان زمان توان کشور صرف سازندگی شد، از این رو فعالیت چندان مناسبی برای توسعه این میدان انجام نشد، اما سرانجام فعالیت‌های توسعه‌ای در میدان پارس جنوبی پس از دوران سازندگی آغاز شد. *موضوعی که درباره کشف میدان پارس جنوبی شرح دادید، بسیار جالب و به‌نوعی مستندی تاریخی بود؛ موارد اینچنین دیگری از آن دوران سراغ دارید؟ در زمان رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، طراحی ساختار سازمانی دفتر ایشان و شرح وظایف کارکنان آن به بنده محول شد؛ آن زمان که رئیس دفتر ایشان، آقای میرمحمدی بودند، بنده ساختار سازمانی و شرح وظایف دفتر رهبری را طراحی، تهیه و ارائه کردم که پس از اعمال اصلاح‌ها و تغییرهای لازم به تصویب رسید و پیاده شد. * پس از این‌که به‌عنوان وزیر نفت در دولت نهم به کار مشغول شدید، به‌طور قطع دیدارها و گفت‌وگوهایی با مقام معظم رهبری داشته‌اید، لطفا ماوقع آنها را شرح دهید. پیش از رأی اعتماد مجلس به وزارت بنده، خدمت رهبر معظم انقلاب رسیدم و برنامه‌های خود برای وزارت نفت را تقدیم ایشان کردم؛ ایشان پس از شنیدن خلاصه برنامه‌های بنده برای صنعت نفت، تأکید کردند که کاری کنید تا کشورمان در کمترین زمان ممکن در تولید بنزین خودکفا و از واردات بنزین بی‌نیاز شود. پس از اینکه از نمایندگان مجلس هفتم برای تصدی وزارت نفت رأی اعتماد گرفتم، خدمت رهبر معظم انقلاب حاضر شدم و گزارش مفصلی از فعالیت‌ها و تغییرهایی که در وزارت نفت داده بودم را، تقدیم ایشان کردم و گفتم که همه تغییرها و انتصاب‌ها از نیروهای داخل وزارتخانه بوده است و کسی را از بیرون از مجموعه صنعت نفت، به این وزارتخانه نیاورده‌ام؛ حضرت آقا با لبخندی که بر لب داشتند، فرمودند که ای کاش همه وزیران این کار را انجام می‌دادند. پس از عدم رأی اعتماد نمایندگان مجلس به آقای سعیدلو برای تصدی وزارت نفت، دکتر احمدی‌نژاد برای سرپرستی بنده بر وزارت نفت، حکم صادر کردند؛ دو روز پس از این رویداد، همه اعضای هیئت دولت با رهبر معظم انقلاب دیدار و از رهنمودهای ایشان استفاده کردند. ایشان در این دیدار، برای دوره وزارت روزشمار تعیین کردند و فرمودند شما با فرض خدمت چهار ساله ۱۴۶۱ روز فرصت دارید که اگر می‌خواهید ارزش واقعی مسئولیت خود را بدانید، هر روز که برایتان آغاز می‌شود، یادتان باشد که یک روز از دوران کاری خود کم کنید؛ ایشان سپس تأکید کردند: روزهای وزارت شما با شتاب سپری می‌شود و پایان می‌یابد و بدهی شما به مردم و کشور باقی می‌ماند. ایشان بر ارزشمندی زمان و روزهای کاری یک وزیر و دین و تعهدی که او بر او دارند، دقت نظر ویژه‌ای داشتند. * دیدارهای خصوصی که با رهبر معظم انقلاب داشتید، چگونه بود؟ آیا نظم و ترتیب زمانی خاصی برای دیدار با ایشان داشتید؟ بنده حداقل هر دو ماه یک بار خدمت ایشان می‌رسیدم و رویدادهای صنعت نفت و گزارش کارم را خدمتشان تقدیم می‌کردم؛ در دیدارهای مکرری که با ایشان داشتم، درباره موضوع‌های داخلی صنعت نفت و مسائل مربوط به حوزه بین‌الملل و به‌ویژه رویدادهای مربوط به سازمان کشورهای صادرکننده نفت (OPEC) دقت نظر ویژه‌ای داشتند و همواره طرح‌ها، ایده‌ها و رهنمودهای متعددی در این زمینه به بنده ارائه می‌کردند؛ در مدت دو سالی که وزیر نفت بودم، این روند ادامه داشت. * لطفا درباره مسائلی که در دیدار با ایشان طرح می‌کردید، به‌طور مشخص و مصداقی صحبت کنید. در یکی از ملاقات‌هایی که در سال ۱۳۸۴ با ایشان داشتم، درباره کمبود بودجه وزارت نفت مطالبی را عرض کردم و از ایشان خواستم برای اجرای مناسب طرح‌های توسعه میدان‌های نفتی و گازی و شتاب‌بخشی به توسعه میدان‌های مشترک، بنده را حمایت، راهنمایی و یاری کنند که حمایت ایشان منشأ آثار خیری برای صنعت نفت شد. به‌ویژه درباره تخصیص اعتبار به طرح ساخت پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس که در آن زمان برای جلوگیری از واردات بنزین طراحی شده بود، از ایشان رهنمود خواستم. ایشان هم با توجه به اشرافی که بر مسائل نفت و تأکیدی که بر قطع واردات بنزین داشتند، دستوری صادر کردند تا به این موضوع‌ها با شتاب و جدیت بیشتری رسیدگی شود که خوشبختانه پس از آن کارها در مسیر مناسب قرار گرفت و گره بزرگی از مشکلات طرح‌های نفتی باز شد. البته این طرح در زمان وزارت وزیر اول دولت دهم عملاً متوفق شد و این امر باعث شد نه تنها قول اجرای طرح در کمترین زمان اجرا نشود بلکه هزینه طرح نیز افزایش یافت . * آخرین دیداری که با حضرت آقا داشتید چه زمانی و درباره چه موضوعی بود؟ در گفت‌وگو با ایشان، چه گفتید و چه شنیدید؟ آخرین جلسه‌ای که خدمت ایشان رسیدم، یک هفته پیش از برکناری‌ام از مسئولیت وزیر نفت بود. در آن زمان رسانه‌ها از برکناری بنده از سوی رئیس‌جمهوری خبرهایی می‌دادند. در این دیدار، گزارش عملکرد خود در وزارت نفت را تشریح و ارائه کردم؛‌ این دیدار برای بنده بسیار شیرین و به یاد ماندنی بود. پس از پایان سخنان بنده، ایشان درباره اخباری که در رسانه‌ها از برکناری بنده منتشر شده است، پرسیدند و فرمودند موضوع چیست؟ بنده عرض کردم که آقای احمدی‌نژاد بنده را تحت فشار قرار داده‌اند که تعدادی از معاونانم را تغییر دهم و فردی را هم به‌عنوان قائم‌مقام وزیر نفت منصوب کنم که بنده این موضوع را به مصلحت صنعت نفت و کشور ندیدم، پس قبول نکردم و زیر بار این تغییرها و عزل و نصب‌ها نرفتم. حضرت آقا از بنده خواستند تا نام کسانی را که دکتر احمدی‌نژاد خواهان برکناری آنان است را بگویم، بنده هم نام آنان را گفتم؛ ایشان با تعجب فرمودند این افراد که از نیروهای زحمت‌کش انقلاب و از جمله مدیران خوشفکر کشور هستند و وابستگی خاصی ندارند. ایشان ادامه دادند که تصور نمی‌کنم بهتر از این افراد برای آن مناصب پیدا شود؛ سپس با انگشت به بنده اشاره کردند و فرمودند: «آقای وزیری شما ، خیلی خوب عمل کردی و مجلس هم شما را دوست می‌دارد، ‌بروید با علاقه به کار خود را ادامه دهید؛ بنده هم از توجه ایشان تشکر و قدردانی کردم و یک هفته بعد هم از سوی آقای احمدی‌نژاد برکنار شدم. * تاکنون در دیدارهایتان با مقام معظم رهبری، موضوع خاصی بوده است که ایشان بر روی آن تأکید یا توصیه‌ای داشته باشند؟ برای مثال تاکنون پیش آمده است که ایشان در باره قراردادی یا همکاری با شرکتی یا موضوع خاصی، نظر و سفارشی داشته باشند؟ ایشان همیشه رهنمودهایشان را در چارچوب توصیه ارائه می‌دادند و ما هم به آنها توجه و عمل می‌کردیم! ایشان روی شتاب‌بخشی به ساخت پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس در بندرعباس برای کاهش وابستگی به واردات بنزین، تأکید ویژه‌ای داشتند؛ همچنین ایشان همواره بر شتاب‌بخشی به اجرای طرح‌های توسعه میدان‌های مشترک و به‌ویژه میدان گازی پارس جنوبی تأکید و نظر خاص داشتند و همان‌طور که شاهد بودید، در آغاز سال جهاد اقتصادی نیز به عسلویه عزیمت و از تأسیسات این منطقه بازدید کردند؛ ایشان در این سفر به حساس و پراهمیت بودن این میدان تأکید کردند. البته در سال ۸۵ بنده قول بازدید از پارس جنوبی را از ایشان گرفتم لکن بنا به دلایلی عملی نشد. * تا کنون پیش آمده است که مقام معظم رهبری درباره تحول‌ها و رویدادهای صنعت نفت، مطالبی را پیش‌بینی کنند و هشدار دهند و به شما توصیه‌ای بکنند؟ در برهه‌ای از دوران وزارت بنده، مجلس و رسانه‌ها بر موضوع گاز و صادرات آن تمرکز کرده بودند و کمیسیون انرژی و خیلی از روزنامه‌ها بنده را تحت فشار قرار داده بودند که قرارداد صادرات گاز امضا نکنم. در دیداری که با ایشان در باره این موضوع داشتم؛ تأکید کردند که ایران به‌عنوان دومین کشور دارنده ذخایر گاز دنیا، باید سهم چشمگیری در صادرات گاز داشته باشد؛ ایشان خطاب به بنده تأکید کردند و فرمودند که شما با قوت به کار خود ادامه دهید.ایشان با لحن شوخی گفتند: همین افرادی که الان مخالف صادرات گاز هستند، فردا با شما درباره صادر نکردن آن انتقاد و برخورد می‌کنند. در دوران وزارتم در همان دیدارهای نخستی که با ایشان داشتم؛ حضرت آقا درباره گسترش ارتباط‌های نفتی و تعامل‌های انرژی با کشورهای خارجی توصیه می‌کردند. رهبر معظم انقلاب بر روی صادرات گاز به اروپا و پاکستان و هند و چین تأکید ویژه‌ای داشتند؛ ایشان هوشمندانه و با دوراندیشی فرمودند که باید به جمعیت و سرعت رشد صنعتی هند و چین توجه داشته باشید؛ در این صورت می‌توانید سهم چشمگیری از انرژی مورد نیاز آنها را تأمین کنید. اتفاقا بنده هم برای توسعه روابط انرژی با هند و چین تلاش کردم و امضای قرارداد خط لوله صلح را دنبال کردم که البته با توجه به فشارهایی که آمریکا به طرف مقابل آورد، این قرارداد نهایی نشده است. همچنین در یک دیدار سه ساعته که با وزیر برنامه‌ریزی چین داشتم، با مذاکره و تبادل‌نظرهایی که شد، آنها علاقمند شدند و گفتند: چین آمادگی دارد تا بر روی ایران به‌عنوان نخستین تأمین‌کننده انرژی خود حساب باز کند. * پس از پایان مسئولیت‌تان در وزارت نفت، دیدار دیگری با رهبر معظم انقلاب داشته‌اید و در حوزه نفت تبادل نظری کرده‌اید؟ با توجه به جایگاهی که حضرتعالی در میان کارکنان صنعت نفت دارید، آیا این اواخر پیش آمده به ملاقات مقام معظم رهبری بروید و درباره دغدغه‌ها و مسائلی که امروز در صنعت نفت وجود دارد، با ایشان نکته‌ای در میان بگذارید یا حتی برایشان نامه‌ای بنویسید؟ پس از دوران وزارتم، با ایشان ملاقات خصوصی نداشته‌ام؛ ‌اما یکی دو بار پیش آمده که احساس تکلیف کرده و برای ایشان نامه نوشته‌ام تا آنچه که به نظرم لازم بوده است ایشان در جریان باشند را به اطلاع‌شان رساندم. *در پایان در ارتباطی که با مقام معظم رهبری داشته‌اید، نکته‌ای وجود دارد که به آن توجه نکرده باشم و علاقه داشته باشید مطرح کنید. بله - بنده از لطف خدا، دو پسر و یک دختر دارم؛ مفتخرم بگویم که خطبه عقد پسر دوم و دخترم را حضرت آقا قرائت کرده‌اند که این افتخار بسیار بزرگی برای خانواده ما به شمار می‌رود.