درد از دست دادن سرمایههای فکری
درگذشت یکی از بزرگترین خدمتگزاران تاریخ و فرهنگ ایران پروفسور، شهریار عدل، در غربت، بار دیگر ما را متوجه این سرمایههای عظیم فکری و فرهنگی خارج از کشور میکند.
پروفسور عدل، محققی برجسته بود که تمامی عمر خود را صرف حفظ و ماندگاری و تعالی میراث فرهنگی کشور و ثبت آن در حافظه ایرانیان و جهانیان کرد. ثبت میدان نقشجهان، چغازنبیل و تختجمشید با همکاری مرحوم دکتر پرویز ورجاوند تنها بخشی از خدمات فرهنگی این ایرانشناس برجسته بود. آنچه شاید درد درگذشت این استاد فرهیخته را دوچندان میکند، محروم بودن جان و دلهای تشنهیی است که چه بسا میتوانستند در میهن از دانش و تجارب گسترده این ایرانشناس برجسته سیراب شوند و ایرانی قدرتمند و متکی به اصالتهای فکری و فرهنگی درونی خود را بسازند. از منظر اقتصادی نیز اگر بنگریم، ابعاد ماجرا وقتی بس وسیعتر و عمق فاجعه بس هشداردهندهتر میشود که در آخرین گزارش مرکز پژوهشهای مجلس (تحلیل عملکرد اقتصادی ایران در سال93) به نقل از صندوق بینالمللی پول میخوانیم که «سالانه 180هزار ایرانی تحصیلکرده به امید زندگی و موفقیت شغلی بهتر از کشور خارج میشوند که ارزش آنان معادل 50میلیارد دلار است.» (دو برابر درآمدهای نفتی کشور در سال جاری). خروج چنین حجم عظیمی از سرمایههای انسانی که میتواند سهم بس بزرگی در تحول ساختارها و فعالیتهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هر جامعهیی داشته باشد، بس هشداردهنده است. هشداری که باید در دستور کار بالاترین نهادهای حاکمیتی قرار گیرد و برای آن چارهاندیشی شود پیش از آنکه توان فکری و اجرایی و ذخایر ژنتیکی کشور به سرنوشت آب و محیطزیست دچار شود و به خشکی و خشکسالی افتد. درسی که از مرگ غریب ایراندوستان برجستهیی همچون پروفسور شهریار عدل میتوان گرفت آشتی و صلح با داخل، همزمان آشتی با جهان است. * تحلیلگر اقتصادی