مروری بر کارنامه بازار آتی سکه

اگر به بازار نقدی نگاهی بیندازیم مشاهده می‌کنیم که این بازار آتی است که دنباله روی این بازار است و بعضا مواقعی پیش آمده که آتی از نقدی عقب افتاده و حتی با چند روز صف خرید نیز قادر به رسیدن به آن نشده است یعنی به عبارتی بازار آتی دنباله‌روی نقدی است. بحث محدودیت‌ها برای ادامه فعالیت‌های آتی از این جهت منتفی است زیرا موجب بهره‌برداری‌های منفی می‌شود که دلیلی بر اثر‌گذاری تحریم‌ها خواهد بود. از طرف دیگر اگر این بازار تعطیل شود باید قید ابزارهای مالی نوین و آپشن‌های بعدی که قرار است به زودی وارد بازار سرمایه کشور شوند را زد. از طرف دیگر بعضی منتقدان از افزایش وجه تضمین گله دارند که این حرکت را تعطیلی آتی قلمداد می‌کنند، اما در این باره لازم است به جای جو دادن و شایعه پراکنی درست فکر کنیم و ببینیم الان کجاییم و در این شرایط بهترین حرکت چیست؟ پس همیشه باید شرایط جدید را سنجید و طبق آن استراتژی کار را برنامه ریزی کرد. برخی اصلاحات در این بازار اجتناب ناپذیر است، زیرا به عنوان مثال به نظر افزایش مارجین، سمت فروشنده را خیلی محدود می‌کند و هزینه‌هایش را به شدت سنگین می‌کند که خود سیگنالی برای افزایش قیمت است و حداقل باید حد نوسان قیمت را بالا ببرد و همچنین این افزایش مارجین خطر انتقال معامله‌گران این بازار به سمت نقدی را دارد. بازار هنوز جذاب است معامله‌گران این بازار اکثرا اعلام داشته‌اند که در این بازار باقی می‌مانند و دلایل جذابیت آن را به شرح زیر بر شمرده‌اند: اگر چه در بازار آتی وضعیت مشابه بازار نقدی است؛ ولی در بازار قراردادهای آتی شما می‌توانید در محل کار نیز خرید و فروش کنید، در بازار اسپرد (در بازار‌ها، برای هر جفت کالا در هر لحظه دو قیمت متفاوت وجود دارد؛ یکی قیمتی است که شما می‌توانید در آن قیمت خرید انجام دهید که این نرخ را Ask می‌گویند و دیگری قیمتی است که شما می‌توانید در آن قیمت فروش انجام دهید این قیمت را Bid می‌گویند و تفاوت این دو قیمت را اسپرد (Spread) می‌نامیم.‍‍) ندارید و از فروش هم می‌توانید سود کنید؛ یعنی بازار دو طرفه است. علاوه بر این، در بازار آتی تحلیل تکنیکال خوب جواب می‌دهد، ترس از بین رفتن مالتان را ندارید. اگر نگاهی به بازار نقدی داشته باشید و بخواهید خرید یا فروش انجام دهید باید حواستان به روند معاملات باشد. شاید گاهی اوقات بازار قراردادهای آتی از بازار نقدی عقب بماند، ولی مزیت‌های ذکر شده معدود عقب ماندگی بازار آتی از بازار نقدی را جبران می‌کند. مسیر آتی یک طرفه شد در شرایطی نگرانی از آینده به عنوان جزئی از عناصر بازار ارز و سکه مطرح می‌شود که اخبار و گزارش‌ها از بازار قراردادهای آتی سکه حاکی از آن است که روند معاملات یک طرفه شده است؛ به طوری که در این بازار خریداران نمی‌توانند موقعیت خرید جدیدی بگیرند و تنها فروشندگان موقعیت‌های فروش اتخاذ می‌کنند. این در حالی است که هدف کمیته آتی از اتخاذ شرایط جدید، کوچک کردن حجم و ارزش مبادلات و از سویی نظارت دقیق تر بر روند دادوستدها بوده است. در واقع شرایط برای یک‌طرفه شدن روند دادوستدها زمانی حالت اجرایی به خود گرفت که براساس تازه‌ترین اطلاعیه جدید بورس، امکان اخذ موقعیت تعهدی خرید فزاینده براساس ماده الحاقی دستورالعمل اجرایی معاملات قراردادهای آتی در روز 23 مهرماه وجود نداشت. کارشناسان بر این باورند با اعمال مقررات و بخشنامه‌های جدید، حجم و ارزش مبادلات در بازار آتی کاسته می‌شود که البته با توجه به اختلاف قیمت‌ها در دو بازار نقدی و آتی و تاکید اراده مدیریت قراردادهای مشتقه بر از بین بردن این فاصله ممکن است تصمیم اتخاذ شده در راستای منطقی شدن شرایط بازار صورت گرفته باشد؛ اما منتقدان بر این باور هستند مشکل بازار این است که با سیاست‌ها و برنامه‌های صورت گرفته چه بسا نفس معنای بازار با تردید رو به رو خواهد شد و این مساله اصلی است که مدیریت بورس در راستای وظایف و تلاش‌هایش باید آن را نیز مدنظر قرار دهد. البته مدیریت بورس به اینکه دادوستدها باید روال منطقی داشته باشد واقف است، اما به تبع از دستورالعمل اجرایی معاملات، شرایط فعلی روند مبادلات قراردادهای آتی اضطراری خوانده شده است. در موقعیت کنونی در دادوستدها، خریداران راضی نمی‌شوند به قیمت پایین، موقعیت‌های جدید ایجاد کنند و فروشندگان نمی‌خواهند ضرر کنند؛ به همین دلیل تنها اتفاقی که در وضعیت فعلی انجام می‌گیرد بستن موقعیت‌ها است. براساس گفته تحلیلگران، خریداران در بازار حتما فروشندگان قدیمی بوده‌اند و عکس این قضیه نیز صادق بوده این در شرایطی است که سود سالانه آربیتراژ (بهره گرفتن از تفاوت قیمت بین دو یا چند بازار برای کسب سود) طی چند روز گذشته به طور متوسط به 80 درصد هم رسیده بود که رقم بسیار بالایی است و همین عامل در تجدید نظر روند دادوستدها از سوی مدیریت بورس تاثیرگذار بوده است. اگر چه بیشتر تحلیلگران معتقدند التهاب‌ها کماکان در بازار نقدی ادامه دارد و این به خاطر این است که تقاضا برای سکه و ارز به عنوان دو کالای سرمایه‌گذاری پر سود و زود نقدشونده به بالاترین سطح رسیده است، احتمال می‌دهند ادامه‌دار بودن افزایش قیمت‌ها در بازار نقدی دور از ذهن نخواهد بود. در بازار قراردادهای آتی پیش‌بینی‌ها از تبعیت این بازار از بازار نقدی حکایت می‌کند. نکته: روز گذشته به دلیل مشکلات مربوط به سامانه معاملاتی امکان درج قیمت‌ها وجود نداشت که به همین دلیل از درج قیمت‌ها و جزئیات روند دادوستدها در گزارش امروز پوزش می‌طلبیم.