مصوبه شورای‌عالی آب درمقابل شهرداری

در وضعیتی که کشور به‌شدت با بحران آب دست‌وپنجه نرم می‌کند، شهرداری چندان بحران را حس نکرده و برای آبیاری فضای سبز از منابع آب شرب استفاده می‌کند. جلیل‌زاده مدیر آزمایشگاه مرجع سلامت آب سازمان آبفای استان تهران خرداد امسال گفته بود: «ارگان‌های مختلف نباید جرات کنند به شبکه آب ما دست بزنند. برخی ارگان‌ها موقع برداشت، شیر یک‌طرفه نمی‌زنند و باعث می‌شود باعث مشکل بهداشتی شویم. مثلا پیمانکار شهرداری در منطقه سرو از زیر شیر آتش‌نشانی ما، آب برداشته بود و برای فضای سبز استفاده کرده بود. برای این مشکل تا همین الان درگیریم و نتوانستیم ارگان خاطی را تعقیب کنیم. چه ارگانی اجازه داده است این کار صورت گیرد؟ این گناهی است که بخشودنی نیست. آسیب به شبکه می‌زند و کسی پاسخگو نیست. اصلا شهرداری اجازه برداشت از آب شبکه آبفا را ندارد. این رقم کم نیست و ما تخمین می‌زنیم سالانه 15میلیون مترمکعب از آب موردنیاز فضای سبز شهرداری از شبکه ما برداشت شود.» «این همه فضای سبز کوچک و بزرگ که در تهران است، چاه ندارد. آبرسانی به پارک‌ها را از شبکه آب شرب مردم انجام می‌ دهد. مثلا در منطقه سرو در بزرگراه رسالت، شهرداری شبکه آبیاری فضای سبز را از طریق شبکه آب شهری به‌صورت غیرمجاز تامین کرده بود که 6.3 اتمسفر فشار آب آن بود و به داخل آب لوله‌کشی کوچه‌های منطقه می‌رفت و آلودگی به‌وجود می‌آورد.»، «7درصد از اب موردنیاز فضای سبز و پارک‌های تهران فقط توسط شهرداری به‌صورت غیرمجاز برداشت می‌شود و باعث آلودگی شبکه آب می‌شود.»، «بیش از 80درصد فضای سبز شهر بندرعباس توسط شهرداری با آب شرب آبیاری می‌شود.» و بسیاری خبرهای دیگر که از عملکرد مورد انتقاد شهرداری در استفاده از منابع آب کشور حکایت می‌کند. حسین خادمی مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان هرمزگان نیز هفته گذشته در جمع خبرنگاران درحالی که از حال و روز ناگوار منابع آبی استان خبر می‌داد از عملکرد شهرداری در این زمینه انتقاد کرد و اظهار داشت: «بیش از 80درصد فضای سبز از طریق آب تصفیه‌شده تغذیه می‌شود که معادل 180لیتر در ثانیه است.» ماجرای استفاده نادرست شهرداری از منابع آب در کشور ماجرای تازه‌یی نیست. مهر امسال بود که در پی انتشار اخباری در زمینه استفاده پیمانکارهای شهرداری در تهران از آب شرب بحث‌های مفصلی در کمیسیون محیط‌زیست شورای شهر تهران در گرفت. مساله استفاده از آب شرب برای فضای سبز شعبه‌هایی درخصوص آلودگی آب نیز به‌وجود می‌آورد که نگرانی‌هایی جدی را در میان مردم ایجاد کرده بود. عباسعلی مصری‌زاده معاون فنی مهندسی شرکت فاضلاب تهران در این زمینه گفته است: «سالانه شهرداری تهران برای آب‌دهی به فضای سبز خود 300میلیون مترمکعب آب نیاز است. این نهاد تعدادی چاه دارد که به‌صورت مجاز از آنها آب برداشت می‌کند. ولی وضع این چاه‌ها روزبه‌روز بحرانی‌تر می‌شود. واقعیت این است که شهرداری آب برای فضای سبزی که ایجاد کرده ندارد و راحت‌ترین راه و ساده‌ترین راه این است که تیم شهرداری یک انشعاب غیرمجاز از شبکه آب می‌گیرند و روی آن خاک می‌ریزند و فضای سبز را آبیاری می‌کنند. غافل از اینکه در برخی جاها، مردم آب خوردن ندارند.» حالا وضعیت به جایی کشیده شده است که شورای عالی آب وارد عمل شده است. حمید چیت‌چیان وزیر نیرو روز گذشته اظهار داشته است که طبق مصوبه شورای عالی آب که عصر دوشنبه تشکیل شد، «انشعاب شهرداری‌هایی که تا پایان سال94 به جایگزینی انشعاب آب شرب با منابع غیرشرب اقدام نکنند، برچیده خواهد شد.» مساله تنها به آبیاری فضای سبز خلاصه نمی‌شود، قطع به یقین هرکدام از ما بارها شاهد نظافت خیابان‌ها و معابر با روش‌های سنتی بوده‌ایم که به‌شدت آب‌بر است. همچنین تجهیزات و شیرآلات اماکن عمومی تحت مالکیت شهرداری نیز الزامی بر به روزشدن و جایگزین شدن با تجهیزاتی که به صرفه‌جویی در مصرف آب کمک می‌کنند، نمی‌بینند. روز گذشته وزیر نیرو اظهار داشت: «تجهیزات کاهنده مصرف آب دراختیار مردم قرار می‌گیرد و هزینه آن به‌صورت اقساط دوساله از مشترکان دریافت می‌شود.» مساله‌یی که اگر به درستی انجام شود، به‌طور قطع و طبق اظهارات کارشناسان خواهد توانست تا 15درصد از مصرف آب را کاهش دهد اما همچنان نقش شهرداری نیز در استفاده از این تجهیزات اهمیت بسیار زیادی دارد. تخصیص منابع آب به شهرداری‌ها در انتظار مطالعات وزارت مسکن اما جواد میبدی، مدیرکل دفتر نظام‌های بهره‌برداری و حفاظت آب و آبفای وزارت نیرو می‌گوید: «مساله پیش روی شهرداری‌ها دو مقوله است. یکی اینکه فضای سبزی که توسط شهرداری‌ها با آب شرب آبیاری می‌شود باید با آب چاه جایگزین شود و دیگر اینکه الگوی کشت و نیاز آبی برای هر منطقه باتوجه به شرابط آب و هوایی مشخص شده و کشت‌ها و گیاهانی که کم‌آب‌بر هستند نیز معلوم شوند تا شهرداری‌ها از این پس طبق این الگو فضای سبز را تنظیم کنند.» جواد میبدی می‌گوید: «اکنون براساس مصوبه شورای عالی آب وزارت مسکن و شهرسازی موظف شده است که مبانی نوع و سرانه فضای سبز در شهرها را مشخص کند تا براساس آن وزارت نیرو میزان آب قابل تخصیص برای هر شهر را تعیین و به شهرداری ابلاغ» او ادامه می‌دهد: «باید باتوجه به وضعیت بحرانی منابع آب کشور در تعیین الگوی کشت فضای سبز شهرها از گیاهان کم‌‌آب طلب و مقاوم به خشکی استفاده شود.» مدیرکل دفتر نظام بهره‌برداری و حفاظت آب و آبفای وزارت نیرو ادامه می‌دهد: «اکنون حجم کل مصرف آب توسط شهرداری‌ها در کشور حدود 460میلیون مترمکعب است که اگرچه در مقایسه با مصرف کل آب درکشور عدد چشمگیری نیست اما مقارن بودن آن با کمبود آب شرب در شهرهای مختلف و به‌ویژه در فصل تابستان مشکل ایجاد می‌کند و در وضعیتی که تهیه آب آشامیدنی برای مردم شهرها با مشکل روبه‌روست باید سعی شود تا این مصرف حتی‌الامکان تعدیل شود.»