آشفتگی عجیب در سیاستگذاری صادرات محصولات کشاورزی / از عوارض ۱۰۰ درصدی تا صفر درصدی برای گوجه فرنگی!

اقتصاد آنلاین - سپیده قاسمی؛ ۱۷ بهمن ماه جاری، با بخشنامه وزارت جهاد کشاورزی عوارض ۷۰ درصدی صادرات گوجه فرنگی به تمامی گمرکات کشور ابلاغ شد؛ اما دو روز پس از آن در ۱۹ بهمن ماه، با بخشنامه جدید وزارت جهاد کشاورزی، عوارض ۷۰ درصدی صادرات گوجه فرنگی ابطال شد و عوارض به میزان نیم درصد کاهش یافت.

این اولین بار نیست که شاهد آشفتگی در سیاستگذاری صادراتی در وزارت جهاد کشاورزی هستیم و تنها در سال جاری دولت در حوزه محصولات سبزی و صیفی بار‌ها عوارض صادراتی را در بازه‌های زمانی کوتاه تغییر داده است. نمونه بارز آن هم گوجه فرنگی است که عوارض ۱۰۰ درصدی تا صفر درصدی را تجربه کرده است.

سردرگمی در صادرات از ابتدای سال

۳۰ فروردین ماه سال جاری، معاون توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی طی نامه‌ای به گمرک خواهان ممنوعیت صادرات چهار محصول کشاورزی از جمله سیب زمینی، گوجه فرنگی، پیاز و بادمجان شد.

در ۱۵ آبان ماه، دیوان عدالت اداری با استناد به بند (الف) ماده ۲۳ قانون احکام دائمی برنامه‌هـای توسعه کشور مصوب سال ۱۳۹۵، رای بر بطلان این ممنوعیت داد.

عوارض گوجه فرنگی ۱۰۰ درصد شد

۲۲ آبان ماه، وزارت جهاد کشاورزی اقدام به افزایش عوارض صادراتی پیاز، سیب زمینی و گوجه فرنگی بوته‌ای کرد تا از این طریق موجب کاهش قیمت این محصولات شود. براساس ابلاغ وزارت جهاد کشاورزی به وزارت صمت، با توجه به سیاست‌های تنظیم بازار و تأمین نیاز داخل کشور، میزان عوارض صادراتی از تاریخ ابلاغ تا پایان آذرماه برای محصولات کشاورزی (سیب زمینی ۷۰ درصد، گوجه فرنگی ۱۰۰ درصد و پیاز ۱۲۰ درصد) از قیمت پایه صادراتی وضع شد.

در کمتر از یکماه عوارض صفر شد

در آذر ماه، محسن شیراوند، معاون بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی، اعلام کرد: "عوارض جدید صادرات روی دو محصول سیب زمینی و پیاز در کمتر از دو هفته آینده اعلام می‌شود. قرار است عوارض صادراتی این محصولات لغو یا کاهش یابد با این هدف که صادرات به کشور‌های دیگر افزایش یابد تا از انباشت تولید در بازار جلوگیری کرده و قیمت به نفع تولید‌کننده باشد. ضمن اینکه، عوارض صادرات گوجه فرنگی هم حذف شده است".

عوارض نیم درصد شد

در دی ماه، محرم سلطانی، مدیرکل دفتر توسعه صادرات وزارت جهادکشاورزی، به رسانه‌ها از کاهش عوارض صادراتی گوجه فرنگی به نیم درصد در استان‌های قطب تولید این محصول یعنی خوزستان، بوشهر، فارس و هرمزگان خبر داد.

عوارض 70 درصد شد 

در ۱۷ بهمن ماه جاری، با بخشنامه وزارت جهاد کشاورزی عوارض ۷۰ درصدی صادرات گوجه فرنگی به تمامی گمرکات کشور ابلاغ شد.

عوارض بار دیگر نیم درصد شد

اما دو روز پس از آن در ۱۹ بهمن ماه، با بخشنامه جدید وزارت جهاد کشاورزی، عوارض ۷۰ درصدی صادرات گوجه فرنگی ابطال شد و عوارض به میزان نیم درصد کاهش یافت.
به عبارت دیگر، در چند ماه گوجه فرنگی از عوارض صادراتی ۱۰۰ درصد تا صفر درصد را تجربه کرده است. تغییر میزان عوارض صادراتی از سیاست‌های متداول در تنظیم بازار است، اما آنچه مورد انتقاد کارشناسان درباره اجرای این سیاست توسط وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفته، زمان‌های کوتاه برای تغییر عوارض است. آخرین مورد هم فاصله دو روزه در ابطال عوارض ۷۰ درصدی گوجه فرنگی و کاهش آن به نیم درصد است.

این آشفتگی در سیاستگذاری عوارض صادراتی در حالی است که، مطابق با ماده ۲ و۳ قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار، دولت مکلف است قبل از صدور هر بخشنامه اقتصادی نظرات تشکل‌های اقتصادی از جمله اتاق بازرگانی را جویا شود. علاوه بر آن، طبق ماده ۲۴ قانون بهبود محیط کسب و کار هر تصمیمی باید ۶ ماه قبل به اطلاع فعالان اقتصادی برسد تا خللی در روند فعالیت صادر‌کنندگان ایجاد نشود.