رشد چشمگیر صنعت خودروسازی و قطعات و صنعت ماشین آلات و تجهیزات در شهریورماه

اقتصادآنلاین - پرهام کریمی؛ بررسی ها نشان می دهد که شاخص تولید صنعتی شرکت های بورسی هم راستا با شاخص تولید صنعتی کل کشور است. در نتیجه این شاخص در زمانی که شاخص های رسمی کل کشور با تاخیر منتشر می شوند، می تواند جایگزین خوبی برای آنها باشد و وضعیت تغییرات ۱ ماهانه صنعت را نشان دهد.

نمودار زیر روند رشد شاخص تولید صنعتی نسبت به مدت مشابه سال گذشته را تا شهریور ۱۴۰۱ نشان می‌دهد. بر اساس این نمودار، بعد از کاهش قابل توجه تولید صنعتی در نیمه دوم سال ۱۳۹۷ و ابتدای سال ۱۳۹۸، رشد تولید این بخش از فصل چهارم ۱۳۹۸ صنعت روند صعودی به خود گرفت و این روند صعودی تا خردادماه ۱۴۰۰ ادامه داشت.

روند افزایشی رشد شاخص تولید در تابستان متوقف شد و رشد شاخص تولید در تیر ماه و مردادماه به ترتیب به ۳.۱ درصد و صفر درصد رسید. اما در پاییز مجددا روند رشد شاخص تولید صنعتی نزولی و رشد شاخص در ماه های پاییز نسبت سال گذشته به بازه منفی یک تا صفر درصد رسید. در دی ماه و بهمن ماه رشد شاخص تولید صنعتی نسبت به سال گذشته به ترتیب منفی ۰٫۱ درصد و منفی ۰٫۷ درصد رسید. در ادامه روند نزولی ملایم شاخص تولید صنعتی شرکتهای بورسی ، این شاخص در اسفندماه نسبت به سال گذشته حدود ۱٫۲ درصد کاهش داشته است. بعد از کاهش بیش از ۵ درصدی شاخص تولید صنعتی در فروردین ماه روند رشد این شاخص در دو ماه اردیبهشت و خرداد صعودی شد و در اردیبهشت رشد شاخص تولید صنعتی شرکت های بورسی به نزدیک صفر درصد رسید و از خردادماه روند افزایشی رشد این شاخص شروع شد و شاخص تولید صنعتی در خرداد، تیر و مرداد به ترتیب ۲٫۵ ،۵٫۸ و ۶٫۷ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد داشته است. در شهریور ماه شاخص تولید صنعتی نسبت به مدت مشابه ۶٫۵ درصد رشد داشته است.

در جدول زیر نیز رشد تولید صنایع گزارش شده، نشان داده شده است. بر اساس داده های این جدول شاخص تولید محصولات شیمیایی اگرچه در شهریور ماه نسبت به مدت مشابه ۱٫۳ درصد رشد داشته است اما این رشد نسبت به رشد این شاخص در در مرداد ماه کاهش است. به علاوه رشد ۳٫۳ درصدی موجودی انبار این صنعت نشان از کاهش فروش علی‌رغم افزایش تولید در این دوره برای صنعت بوده است.

رشد شاخص تولید صنعت خودروسازی و قطعات و صنعت ماشین آلات و تجهیزات در سه ماهه اخیر (نسبت به سال قبل) بیشتر از سایر صنایع بوده است.

موجودی انبار

برای اینکه تحلیل جامعی از چرایی تغییرات در تولید داشته باشیم، بررسی آمار تولید به تنهایی اکتفا نمی‌کند. بررسی تغییرات در موجودی انبار محصولات، علاوه بر اینکه تحلیل بهتری از علت تغییرات ارائه می دهد، می تواند در پیش بینی روند آتی تولید نیز کمک کند.

در نمودار و جدول زیر تغییر در موجودی انبار محصولات بررسی شده است. منظور از تغییر در موجودی انبار در اینجا تفاوت رشد تولید و فروش است. اگر رشد تولید بیشتر از رشد فروش باشد موجودی انبار در آن دوره افزایش یافته و اگر رشد تولید کمتر از رشد فروش باشد، موجودی انبار کاهش داشته است. ( در برهه های زمانی که محدودیت تقاضا وجود دارد و ظرفیت مازاد تولید در بخش عرضه وجود دارد روند رشد تولید و تغییرات موجودی انبار در خلاف جهت هم خواهد بود.) به این معنی که تغییرات رشد تولید ریشه در تغییرات تقاضا دارد.

اندازه بنگاه و رشد صنعت

یکی از ویژگی های بنگاه که بر عملکرد آنها اثرگذار است اندازه بنگاه است. بنگاه های بزرگتر به واسطه دسترسی راحت تر به منابع مالی و تسهیلات بانکی، فعالیت در بازارهای کمتر رقابتی، دسترسی بیشتر به بازارهای صادراتی و وارداتی، دارای قدرت چانه زنی و رانت های دیگر، از موقعیت متفاوتی نسبت به بنگاه های دیگر برخوردار است. از طرفی سهم عمده ارزش تولید صنعتی در کشور برای شرکت های بزرگ است و تغییرات تولید آنها مهم ترین شکل دهنده تغییرات شاخص کل تولید است. بر اساس آنچه در نمودار زیر نمایش داده شده، در یک سال و نیم اخیر تقریبا در تمام دوره ها رشد تولید شرکت های بزرگ بیشتر از شرکت های کوچک و متوسط بوده است.

صادرات و رشد صنعت

رشد تولید در برخی صنایع به شدت به بازار صادراتی وابسته است. از این رو تغییرات فرآیندها و رویه های صادراتی و گسترده یا محدود شدن بازار صادراتی یکی از عواملی است که بخشی از تغییرات در تولید را توضیح می دهد.

از آبان ماه سال ۱۳۹۹ تا خرداد ۱۴۰۱ برخلاف دوره قبلی رشد تولید صنایع صادرات محور از رشد تولید سایر صنایع پایین تر بوده است. در اردیبهشت ۱۴۰۱ با وجود اینکه رشد شاخص تولید شرکت های صادرات محور شدیدا منفی بوده رشد شاخص تولید شرکت هایی که کمتر به صادرات اتکا داشتند به بیش از ۶ درصد رسیده است و اختلاف رشد این دو گروه به ۱۰ درصد رسیده بود که نشان از این دارد که در این ماه شرکت های صادراتی رشد کمتری نسبت به سایر شرکت ها داشتند.

واردات و رشد صنعت

چون درجه وابستگی به واردات در بین صنایع و حتی شرکت های مختلف، متفاوت است، بدیهی است که مشکلی مانند تحریم که واردات را مختل می کند بر روی صنایع وابسته تر اثر بیشتری دارد.