کاهش پنجاه درصدی صادرات نفت به چین/کیفیت پایین محصولات پتروشیمی روسیه فرصتی ارزشمند برای ایران

اقتصادآنلاین-نوا ذاکری؛ به تازگی اخباری از قراردادهای چین در خصوص واردات نفت شنیده می‌شود؛ این کشور در نمایشگاهی که اخیراً برگزار شد، توانست با شرکت‌های بزرگی از سراسر جهان مذاکره کند و به برای امضای قراردادهای میلیارد دلاری به توافق برسد.

 تولید گاز داخلی در چین از سال 2011 به طور مداوم و با نرخ سالانه حدود 7 درصد در حال رشد بوده، اما تقاضا با سرعت 11 درصد در سال رشد کرده است که وابستگی چین به واردات را عمیق‌تر کرده و همین وابستگی، چین را وادار می‌کند که منابع تأمین انرژی خود را گسترده‌تر کند.

این کشور در مجموع 30 قرارداد خرید به ارزش 16.8 میلیارد دلار با شرکای خود از جمله آرامکو، کویت پترولیوم و شلومبرژه فرانسه امضا کرده است. چین تلاش می‌کند رابطه‌ی استراتژیک خود را از طریق خرید نفت با سایر کشورها گسترش دهد اما با توجه به روابط ایران با چین و همچنین امتیازهایی که ایران به این کشور داده، به نظر نمی‌رسد سهمی در واردات نفت چین داشته باشد.

از سوی دیگر با توجه به حجم بالای تولید روسیه و تخفیف‌هایی که در نظر می‌گیرد به نظر می‌رسد ایران به زودی بازار نفتی چین را از دست بدهد و روسیه جایگزین آن شود.

ایران به تنهایی نمی‌تواند پاسخگوی نیاز نفتی چین باشد

هادی موسوی، کارشناس انرژی، در گفت‌وگو با اقتصادآنلاین با اشاره به اینکه خرید نفت تنها یک مسأله‌ی اقتصادی نیست و تأثیر زیادی بر روابط استراتژیک دارد بیان کرد: کشور فروشنده‌ای مثل ایران، ترجیح می‌دهد با کشورهای بیشتری رابطه‌ی نفتی داشته باشد و حتی اگر تخفیف هم بدهد بهتر این است که از نظر استراتژیک کشورهای بیشتری را به خود وابسته کند و تعدد خریداران نفت، این امکان را برای کشورهای فروشنده فراهم می‌آورند.

او با بیان اینکه رابطه‌ی نفتی یک رابطه‌ی استراتژیک است که تأثیر مستقیم بر روابط سیاسی می‌گذارد گفت: چین تلاش می‌کند که تنوع خرید داشته باشد و خودش را تنها به یک یا دو کشور وابسته نکند و به همین دلیل به سراغ کشورهایی چون عربستان و کویت برای خرید نفت رفته.

این کارشناس انرژی در پاسخ به این سوال که وضعیت ایران در صادرات نفت به چین چگونه است اظهار کرد: توانایی تولید ما به دلیل تحریم‌ها کاهش پیدا کرده و نمی‌توانیم تقاضای زیادی که بعد از کرونا در چین به وجود آمد را پاسخ دهیم؛ همانطور که عربستان هم به تنهایی نمی‌تواند بنابراین چین کشورهایی مثل کویت را پیدا می کند تا این تقاضا را جبران کند.

ظرفیت حمل و نقل ایران روز به روز کاهش می‌یابد

موسوی با بیان اینکه عربستان با فروش نفت به چین تلاش می‌کند خود را از نظر استراتژیک قوی‌تر کند بیان کرد: بعد از فشارهای سیاسی و قدرت گرفتن بن سلمان، عربستان ترجیح می‌دهد همه‌ی تخم مرغ‌هایش را در یک سبد نچیند.

این کارشناس همچنین مشکلات حمل و نقل در ایران را یکی از دلایل ضعف در صادرات نفت و دانست و عنوان کرد: ما حتی اگر می‌توانستیم تولید نفت بیشتری داشته باشیم، با محدودیت کشتی روبه رو بودیم. اگر تحریم نبودیم کشورهای دیگر کمک می‌کردند که حمل و نقل را توسعه دهیم اما در حال حاضر ما به ناوگان خودمان متکی هستیم و کشتی‌هایی که داریم بیشتر از حدی نمی‌توانند جابجایی داشته باشند. متأسفانه روز به روز ظرفیت حمل و نقل در کشور کاهش پیدا می‌کند.

کاهش خرید نفت ایران از سوی چین

موسوی درخصوص صادرات نفت ایران به چین گفت: خبرهایی هست که تا پایان سال میلادی، خرید چین از ایران کاهش پیدا می‌کند و یکی از دلایل اصلی آن هم حجم بالای نفت روسیه و تخفیف‌هایی است که این کشور می‌دهد.

او اضافه کرد: از سوی دیگر حساسیتی که روی نفت ایران وجود دارد روی نفت روسیه نیست. خرید نفت از روسیه برای چین، هزینه‌ی کمتری از نظر سیاسی دارد و باتوجه به بانک‌های قوی روسیه، مراوده با آن‌ها ساد‌ه‌تر است.

موسوی با بیان اینکه روسیه، بازار نفت جهان را برآشفته کرده اظهار کرد: روسیه در بخش دولتی و غیر دولتی، دارای پالایشگاه‌های زیادی است که باید تولیدات آن را در بلک‌مارکت‌ها بفروشد.

موسوی اضافه کرد: روسیه بخشی از بازار نفتی ایران را در دست گرفته. به طور میانگین از زمان جنگ روسیه و اوکراین، صادرات ما به چین پنجاه درصد کاهش پیدا کرده و روسیه جایگزین ما در این کشور شده. در حالی که پیش از این تنها 30درصد نفت روسیه به چین می‌رفت.

ایران باید روی تولید و فروش محصولات پتروشیمی تمرکز کند

او با اشاره به کیفیت پایین محصولات پتروشیمی روسیه بیان کرد: در چنین شرایطی ایران باید بیشتر روی محصولات پتروشیمی تمرکز کند چون محصولات ما خیلی باکیفیت‌تر هستند. به عنوان مثال اوره‌ای که ایران تولید می‌کند و محصول مهمی هم هست، دارای کیفیت بسیار بالایی نسبت به اوره‌ی روسیه است اما در این مورد نیز روسیه پیش‌دستی کرده و قیمت محصولاتش را به میزان قابل توجهی پایین آورده و کشورهای دیگر را به خرید محصولات خود جذب می‌کند.  

این کارشناس در پایان سخنان خود گفت: ما دو راه بیشتر نداریم یکی اینکه تولید را کم کنیم که دارای تبعات زیادی از جمله کاهش درآمد کشور است یا اینکه باید بازارهای جدید پیدا کنیم که این هم در شرایط تحریم کار بسیار مشکلی است. اما راه مناسب‌تر در این شرایط، افزایش تولید و فروش فرآورده‌های نفتی است که ساده‌تر از نفت فروش می‌روند.