پارس جنوبی، الماسی که در سایه می درخشد
باید منتظر بود و دید که ایران تا چه اندازه می‌تواند به لایه‌ی نفتی پارس جنوبی ورود کرده و از آن برداشت داشته باشد؛ این در حالی است که ما در توسعه‌ی این میدان و برداشت گاز از آن نیز بسیار عقب‌تر از قطر ایستاده‌ایم.
به گزارش خبرنگار اقتصادآنلاین، ایران یکی از مهمترین کشورهای جهان از نظر دارا بودن ذخایر انرژی است؛ اگرچه از این ذخایر، به دلایل متعدد که در رأس آن‌ها تحریم‌ها و ضعف در روابط بین‌الملل قرار دارد، آنچنان که باید و شاید و آنچنان که همسایگان برداشت می‌کنند برداشت نمی‌شود اما همچنان ایران یکی از قوی‌ترین کشورها در این زمینه است و استراتژی اصلی صادراتی ایران روی نفت بنا شده و به علت دارا بودن حجم عظیم منابع نفتی، به گاز بیشتر به عنوان یک انرژی جایگزین نگاه می‌شود. با این همه اما میزان ذخیره درجای گاز طبیعی ایران بالغ بر ۱۲۰۰ تریلیون فوت مکعب (۳۳ تریلیون متر مکعب) برآورد می‌شود. کشور ما از لحاظ دارا بودن ذخایر گازی، در رتبه دوم جهان قرار دارد و هفده درصد سهم گاز جهان را در اختیار دارد.
در این میان، میدان پارس جنوبی، بخش اعظمی از ذخیره‌ی گاز ایران یا بهتر است بگوییم جهان را در خود جای داده است. مساحت این میدان ۹۷۰۰ کیلومتر مربع است، که ۳۷۰۰ کیلومتر مربع آن در آب‌های سرزمینی ایران و ۶۰۰۰ کیلومتر مربع آن در آب‌های سرزمینی قطر قرار دارد.
سهم ایران از این میدان حدود سی‌و‌سه درصد است و شصت‌و‌هفت درصد آن نیز در کشور قطر واقع شده است اما به دلیل وجود شیب ۱۹/۸ درصدی به سمت قطر، ایران را برای برداشت از این میدان دچار زحمات چندبرابر کرده است.
اگرچه ما این میدان را بیشتر به عنوان میدان گازی می‌شناسیم اما درصد قابل توجهی نفت نیز در آن وجود دارد که همچنان از سوی ایران نادیده گرفته شده و قطر در حال برداشت آن است. ایران و قطر از ابتدای برداشت از این میدان مشترک همواره در رقابت برای برتری در میزان بهره‌برداری از منابع هیدروکربنی این میدان بودند که متأسفانه قطر گوی سبقت را از ایران ربود.
ذخیره درجای گاز طبیعی این میدان که در سال 1971 کشف و در سال 1989 به بهره‌برداری رسید، در حدود ۵۱ تریلیون مترمکعب و ذخیره قابل برداشت آن ۳۶ تریلیون مترمکعب برآورد می‌شود.
ذخیره‌ی بخش ایرانی میدان ۱۳٫۳ تریلیون مترمکعب گاز درجا و هفده میلیارد بشکه میعانات گازی که پنجاه درصد ذخایر گازی ایران و ۸ درصد از ذخایر گازی جهان را در خود جای داده است. گاز خشک قابل استحصال در بخش ایرانی این میدان نیز ۸٫۱ تریلیون مترمکعب با ضریب بازیافت ۶۱ درصد است.
در دوره‌‌های هشتم و نهم دولت، ایران موفق شد از 10فاز پارس جنوبی، به بهره‌برداری برسد اما سایه‌ی تحریم‌ها بر سر میادین و نفتی و گازی ایران، سایه‌ی سنگینی بود که گریبان پارس جنوبی را هم گرفت و با خروج شرکت‌های متخصص خارجی از طرح‌های توسعه‌ی این میدان و واگذار کردن کار به شرکت‌های داخلی که صلاحیت و تخصص لازم و همچنین تجهیزات بین‌المللی را دارا نبودند، توسعه‌ی پارس جنوبی را همواره به تعویق انداخت تا جایی که امروز ما در توسعه‌ی این میدان، سال‌ها از قطر عقب مانده‌ایم.
شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی یکى از شرکت‌هاى فرعى شرکت ملى گاز ایران است که در سال 1377 تاسیس و عهده دار مسئولیت بهره بردارى از تاسیسات خشکى فازهاى چندگانه میدان گازى پارس جنوبى شد، تاسیساتى که طراحى و اجراى آن‌ها را شرکت نفت و گاز پارس از شرکت‌هاى فرعى نفت ایران انجام داده است.
پالایشگاه‌های پارس جنوبی، در سایت هاى 1 و 2 که در شهرستان‌های عسلویه و کنگان مشتمل بر 24 فاز گازى است که فازهاى 1 تا 10 و 15 تا 21 در سایت 1 (عسلویه) و فازهاى 11 تا 14 ، فاز 19 و فازهاى 22 تا 24 در سایت 2 (کنگان) قرار دارند.
در کنار فازهای عظیم پالایشگاهی، احداث صنایع پتروشیمی در 1400 هکتار زمین در نظر گرفته شده تا در دو فاز با فرآوری محصولات اولیه‌ی فازها، ارزش افزوده‌ی بیشتری نصیب کشور شود. تولید مقادیر قابل توجهی اتان، گاز مایع، میعانات گازی، گوگرد و همچنین گاز طبیعی از میدان گازی پارس جنوبی، توسط پالایشگاه‌های احداث شده در این منطقه، می‌تواند به عنوان یکی از عوامل رشد و توسعه‌ی صنایع پتروشیمی در کشور عمل کند، به همین منظور ساخت 25 مجتمع عظیم پتروشیمی به همراه تأسیسات جانبی مورد نیاز در دستور کار شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران قرار دارد.
یکی از مهمترین دغدغه‌ها و برنامه‌های وزارت نفت دولت سیزدهم، توسعه‌ی میادین مشترک، با تمرکز بر میدان پارس جنوبی بود. در ابتدای دولت سیزدهم، مشخص شد امضای قرارداد توسعه و بهره برداری میدان مشترک لایه نفتی پارس جنوبی به دلیل اختلاف بین طرفین مدت‌ها بلاتکلیف مانده است. به منظور نهایی‌سازی این قرارداد جلسات متعددی برگزار و در نهایت این قرارداد ۵۰۰ میلیون دلاری در اسفند ۱۴۰۰ امضا شد که هنوز از دستاوردهای آن خبری نیست. باید منتظر بود و دید که ایران با این قرارداد، تا چه اندازه می‌تواند به لایه‌ی نفتی پارس جنوبی ورود کرده و از آن برداشت داشته باشد؛ این در حالی است که ما در توسعه‌ی این میدان و برداشت گاز از آن، بسیار عقب‌تر از قطر ایستاده‌ایم.
