از شکست درسش را بگیرید، ترسش را نگیرید!

اینکه برنگردیم و تفکر نکنیم که: چه شد؟ چه نشد؟ چه اتفاقی افتاد؟ چرا اینگونه شد؟ چطور اشتباه کردم؟ کجا را درست و کجا را خطا رفتم؟ ضعفم چه بود؟ چرا این گونه شد؟ چه الگوهایی در ناخوداگاهم باعث این خطا شد؟ و…

شکست‌ ها در روح ما زخم ایجاد می‌کنند و چنانچه این زخم‌های روحی درمان نشوند، هر روز حالمان را بدتر می‌کنند. بسیار شنیده‌ایم که لازم است در زندگی از شکست‌ هایمان درس گرفته و آنها را پل پیروزی خود کنیم. اما چگونه؟!

پنج نکته کلیدی برای مدیریت کردن شکست ها

۱- زمان کافی برای درون‌نگری بدهید:

عجله نکنید! اگر رابطه یا کاری تمام شد، سریع نپرید در رابطه یا کار بعدی! حداقل چند ماهی زمان بدهید. اگر سریع وارد رابطه یا کار جدید شوید، نمی‌توانید بفهمید «چی شد؟!». نمی‌توانید درس لازم را بگیرید و مجدد از همان سوراخ گزیده خواهید شد!

از توقف نترسید. گاهی زندگی ما شبیه به زمستان است. در ظاهر هیچ چیز نمی روید. شاخه های درختان مثل یک تکهی بیجان و مُرده هستند. اما در دلِ زمین اتفاقات زیاد و بزرگی دارد میافتد که با آمدن بهار آنها را میبینیم. پس اگر در دل غصه و ناراحتی و افسردگی و احساساتِ به ظاهر منفی برویم، شاید در بیرون، زندگی مان کُند و یا متوقف شود، اما درونمان به شدت درحال سازندگی است.

۲- پذیرش:

وقتی پذیرش نداریم چه داریم؟ انکار!  «کجا؟ کی؟ من؟!! عمراً! عمراً من صدسال سیاه برای این چیزا ناراحت نمیشم! اصلاً اون آدم بود که من بخوام به خاطرش ناراحت باشم؟! ببین من چقدر شادم! اصلاً همین امشب پارتی می گیرم! تا همه بدونند که من اصلاً هم ناراحت نیستم!» اما وقتی همان مهمانی تمام می شود می خواهم درون خودم بمیرم! می خواهم فریاد بکشم. داد بزنم، عربده بکشم، زار زار گریه کنم. دم به دقیقه اکانت طرف را چک می کنم! ولی فیلم بازی میکنم که نه! من اصلاً هم ناراحت نیستم چه بسا که خوشحالم!

مثل این است که دست شما زخم شده و دارد خون میآید و شما رویش را بپوشانید و بگویید: «نه اصلاً هیچی نیست!» انکارِ درد و زخم، زخم را پنهان می کند اما خونریزی اش را متوقف نمی کند. تأثیرش را هم متوقف نمی کند.

به جای لبخند زدنهای زورکی، به جای شلوغ کردن سرخودمان، به جای شوی خوشبختی بازی کردن، به جای قبول نکردن درد و به جای تمامی انکارها، بیایید اول با خودمان و بعد با زندگی روراست و صادق باشیم. بیا بپذیریم که درد داریم. خشم داریم، غصه داریم، ناراحتی داریم، افسردگی داریم و…

اینجا اول خط رشد است. اینجا اول خط درمان است. وقتی که می‌پذیری شکست خوردی، حالا صورت مسئله درست شکل می‌گیرد و حالا رشد می‌کنی. البته که پذیرش، همراه خودش یک کبودی می آورد. موقتا حالمان بدتر می‎‌شود  اما این دردِ درمان است نه درد مرض. شاید مدتی کم‌رمق و افسرده شوید اما بدانید افسردگی هم مرحله‌ای بسیار زیبا در زندگی‌ست که می‌تواند موجب بلوغ و پختگی روان ما گردد.

۳- طلب کمک از یک شفا یافته:

کسی که شبیه به مسئله و زخم مرا داشته و از آن به سلامت عبور کرده. و یا خودش مشاوری تواناست و حالا واقعاً میتواند کمک کند تا، هم مسئله ام را بهتر ببینم، هم اینکه بدانم چگونه باید از آن خارج شوم. اشتباه شایغ در این قسمت این است که سراغ هم‌ زخم خود برویم! کسی که شبیه مسئله ما را دارد و حلش هم نکرده.

اینجا انجمن قربانی ها شکل میگیرد! مثلاً چند تا خانم که همگی در رابطه و ازدواج خود شکست خورده اند دور هم می نشینند و دل میدهند و قلوه میگیرند! یکی می گوید: «آره خواهر! همه مردها همینن!» آن دیگری می گوید: «آره همشون سروته یک کرباسن!» خلاصه که در ظاهر همه یکدیگر را تأیید میکنند و به هم حق می دهند. و تقصیر را بر گردن کسانی می اندازند که آنجا نیستند! و پشت سرشان بدگویی کرده و خودشان را خالی میکنند. اما در درون، خودشان هم از هم می ترسند! و ممکن است به هم نارو هم بزنند!

در این جمع ها کسی به دنبال درمان نیست. همه دنبال تأییدند. اما دوستانه بگویم که این تأیید دو زار به درد شما نمی خورد! چون مشکل شما واقعا حل نمی‌شود.

۴- تمرکز روی پیداکردن سهم خودتان:

در شکست‌ ها، دیگران، قوانین، چیزها، اتفاقات و… تاثیر و نقش دارند. اما شما باید روی سهم خودتان تمرکز کنید. ضعفتان را پیدا کنید و سپس برطرف کنید.

مثلاً خودم سالها پیش در یک شرکتی کار می کردم که مدام حقم خورده میشد و من چند سال فقط در ناهارخوری شرکت و یا پیش دوستان و اقوام، از بد بودن آدمها، از بی انصافی و حماقت مدیرم و از این دنیای نامرد صحبت می کردم! تا وقتی در این فاز بودم رشد چندانی نکردم.

اما از روزی که خودشناسی را شروع کردم و کم کم به کمک یک مشاور عالی، ضعف های خود را شناختم، ماجرا خیلی فرق کرد. مثلاً منی که بسیار درونگرا هستم (و آن موقع خیلی درونگراتر هم بودم!) به ضعف خودم در مهارت های برونگرایی و ارتباطی پی بُردم. فهمیدم خودم نتوانستم توانمندی هایم را درست معرفی کنم. حتی نوع رفتار من باعث می شد درباره شخصیتم هم سوء برداشت هایی پیش بیاید.

خلاصه وقتی این ضعف بزرگ را کشف کردم، شروع به درمان کردم. چند مدل کلاس بیان و این حرفها رفتم. ولی واقعیت اینکه خیلی تأثیر روی من نگذاشت. تا اینکه یکی از دوستانم یک کلاس بازیگری تئاتر را به من پیشنهاد داد و در یک سالی که در آن کلاس فشرده، چلونده شدم(!) بسیاری از مهارتهای ارتباطی من رشد کرد.

به جایی رسیدم که به راحتی و سر وقتش حرف خودم را از کانالی درست میزدم. حالا حالم خوب بود و شاد بودم. چون توانسته بودم ضعف خودم را بشناسم و تا حد زیادی آن را پوشش بدهم.

حالا محال است به خاطر اینکه سر حرف نزدن حقم خورده شود ناراحت شوم و غصه بخورم. چرا؟ چون اصلاً چنین مواردی پیش نمیآید!

۵- چگونه متوجه بشوم که از یک زخم کاملاً عبور کرده ام؟

اولا اگر هر روز از قصد یا اتفاقاً یاد آن مسائل و روزها و اتفاقات بیفتید، اصلاً حالتان بد نشود و بهم نریزید.

ثانیاً در ترازوی ذهنی شما کفه مثبت سنگین تر است و درنتیجه درس آن شکست و زخم را گرفته اید.

اگر درسش را نگیریم چه می شود؟ معمولاً ترسش را می گیریم! مثلاً در یک سرمایه گذاری مالی شکست خورده اید و حالا میگویید من عمراً دیگر سمت سرمایه گذاری بروم. در یک رابطه عاشقانه شکست خورده اید و می گویید من عمراً دیگر سمت عشق و عاشقی و رابطه بروم.

اینجا فقط ترس را گرفته ایم و خود را محروم می کنیم. حالا این محرومیت خودش به یک زخم جدید تبدیل می شود! چون عملاً یک بخش زندگی و روان خود را حذف کرده ایم و درها را به رویش بسته ایم.

بنابراین معمولاً یک زخم در روان ما یا تبدیل به معنا می شود یا عقده. اگر تبدیل به معنا شود برای ما یک مراقبت و نهایتاً احتیاط می آورد. اما وقتی تبدیل به عقده می شود برای ما محدودیت می آورد.