دعوای VODها و ساترا؛ چه کسی بازنده این ماجرا است؟

به گزارش اقتصاد آنلاین، حمید ضیایی پرور، استاد دانشگاه و پژوهشگر فناوری اطلاعات، در گفتگو با اقتصاد آنلاین در خصوص احتمال لغو مجوز رسانه‌های صوت ‌و تصویر فراگیر در شبکه نمایش خانگی، یادآور شد: پلتفروم‌های انتشار فیلم یا شبکه نمایش خانگی مثل فلیمو، نماوا و ... که بیش از 95 درصد VODها موجود در کشور را در اختیار دارند، از نظر تاریخی ادامه شبکه نمایش خانگی هستند که تا چند سال پیش بر بستر CD و DVD و قبل از تر آن بر بستر نوارهای کاست ویدئو بوده‌اند.

وی ادامه داد: از همان ابتدا هدف از تولید محتوای شبکه نمایش خانگی در ایران، مقابله با شبکه ماهواره‌ای بوده است، در واقع تولید محتوای شبکه نمایش خانگی در این پلتفرم‌ها نه برای رقابت با صدا و سیما بلکه، برای جلب بیشتر نظر مردم بوده است، به عبارت دیگر این پلتفرم‌ها برای جذب مردم به تولید داخلی و حذف ماهواره، از ضوابط کنترل‌ها و تنظیم‌گری که در فیلم های صدا و سیما وجود دارد کاسته‌اند.

ضیایی پرور با تاکید بر اینکه در همین راستا بخشی از بدنه حاکمیت مطابق با قانون وظیفه تنظیم‌گیری در این حوزه را برعهده گرفت، افزود: به طور مشخص وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در چند دهه اخیر وظیفه تنظیم‌گیری در این حوزه را انجام داده است.

به گفته این استاد دانشگاه؛ در چند سال اخیر با شکل گیری سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر (ساترا) این چالش بین رده‌های حاکمیتی یعنی بین صدا و سیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به وجود آمده که، کنترل و تنظیم‌گری شبکه نمایش خانگی برعهده چه کسی است. 

ضیایی پرور اظهار کرد: صدا و سیما و سازمان ساترا با استناد بر مرقومه ای از رهبری معتقد هستند که پلتفرم‌های  VOD، صوت و تصویر فراگیر هستند و بر این اساس صدا و سیما باید عهدار این وظیفه باشد اما، منتقدین بر این باورند؛ بر اساس روال قانونی کشور صوت و تصویر فراگیر تعریف عملیاتی نشده است و در خوشبینانه ترین حالت پخش زنده و پخشی که چند میلیون نفر را با داشتن کنداکتور شامل می شود را می توان پخش فراگیر تلقی کرد.

وی افزود: هم اکنون ساترا با استناد مقرراتی که خود تصویب کرده است و نه هیچ مرجع قانونی دیگر، در حال اعمال مقررات خود در این حوزه  است.

ضیایی پرور با بیان اینکه VODها تا به امروز از این مقررات ساترا تمکین کرده‌اند، گفت: VODها بخش خصوصی هستند و در مواجه با حاکمیت سعی کرده‌اند تمام اجزای آن و نهادهای مرتبط را راضی نگه دارند، بنابرین روال آن‌ها به این شکل بوده است که از تمام نهادها از جمله صدا و سیما، وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان تبلیغات اسلامی و ساترا و .... در مجموع بیش از 10 نهاد حاکمیتی، مجوز دریافت کنند.

وی تصریح کرد: در میان آن‌ها تنها سازمان ساترا است که به رغم صدور مجوز سعی دارد تا مقررات و قواعد مد نظر خود را اعمال کند یا اصطلاحا، به تنهایی حکمرانی بر این فضا داشته باشد.

ضیایی پرور عنوان کرد: این حمکرانی ساترا، گاهی در حد مسائل مبین و روشن است و گاهی آنقدر وارد مسائل جزئی می‌شود که اساسا پلتفرم‌ها ترجیح می دهند، قید نظارت ساترا را بزند و خود را از آن حیطه خارج کنند. 

وی توضیح داد: در چالش اخیر، پلتفرم‌های  فیلم نت و نماوا تمکین کرده‌اند اما، فیلیمو حاضر نشده در ادامه تمکین کند که این امر منجر به اخطاریه ساترا به فلیمو شده است، فلیمو نیز در واکنش به این اخطار، با صدور بیانه‌ای ساترا را زیر سوال برده و از ساترا خواسته است قانون و مرجع قانونی خود را برای اعمال این حمکرانی معرفی کند و پس از آن اعمال حکمرانی تنظیم‌گری داشته باشد.

به باور ضیایی پرور؛ به نظر می‌رسد آنچه در این میان از بین خواهد رفت منافع مردم است، مردمی که در هجوم شبکه‌های ماهواره ای و فضای مجازی، VODها برای آن‌ها تنفسگاه و فضای هستند تا در فضای سالم‌تر دور هم جمع شوند.

وی تاکید کرد: تجربه نشان داده است که اگر ما خط کش و چارچوب‌های صدا و سیما را بر شبکه نمایشی خانگی اجرا کنیم، تولیدات پلتفرم های VOD نیز به تدریج از جذابیت خارج می‌شوند، کما اینکه می بینیم میزان جذابیت سریال‌های تلوزیونی که زمانی بالای 50 درصد بود به زیر 15 درصد رسیده است. 

این استاد دانشگاه معتقد است؛ گره ایجاد شده در این حوزه، تنها به دست نهادهای بالا دستی مانند مجلس شورای اسلامی، شورای عالی فضای مجازی و نهاد تصمیم‌گیر دیگرباز می‌شود، بدون دخالت نهادهای بالا دستی این کلاف پیچیده‌تر خواهد شد.