در نوشتن وصیت نامه به چه نکاتی دقت کنیم؟
وصیتنامه از نظر محتوا به دو دسته تقسیم میشود؛ وصیت عهدی و وصیت تملیکی. همچنین از نظر نوع تنظیم وصیت نیز سه نوع وصیتنامه وجود دارد.
اقتصادآنلاین - عاطفه حسینی؛ بسیاری از افراد قبل از مرگ و حتی نه در دوره بیماری، بلکه زمانیکه کاملا سالم و سرحال هستند وصیتنامه خود را می‌نویسند. وصیتنامه از نظر محتوا به دو دسته تقسیم میشود؛ وصیت عهدی و وصیت تملیکی.
بر اساس ماده ۸۲۶ قانون مدنی، اگر در وصیتنامه قید شود که فردی به نیابت از وصیت کننده، بعد از فوت او، عهده دار انجام اموری شود و به نوعی تعهدی بر ذمه او بار شود، این وصیت، وصیت عهدی است. به عبارت دیگر، وصیت عهدی عبارت است از اینکه شخصی یک یا چند نفر را برای انجام امر یا اموری یا تصرفات دیگری مامور می‌نماید.
نکته مهم در مورد وصیت عهدی این است که در این نوع وصیت، قبول وصی، یعنی کسی که می‌بایست مورد وصیت را انجام دهد، شرط نیست. یعنی اینکه اگر موصی (وصیت کننده) انجام موردی را توسط وصی برای زمان بعد از فوت خود وصیت نماید، قبول وصی لازم نیست حتی اگر نسبت به وصیت جاهل باشد. اما اگر در زمان زنده بودن موصی، وصی نسبت به وصیت آگاهی پیدا کند، میتواند آن وصیت را قبول نکند که به اصطلاح به آن “رد وصیت” می‌گویند.
وصیت تملیکی اما درباره مسائل مادی است. این نوع وصیتنامه یعنی کسی عین یا منفعتی از مال خودش را برای زمان بعد از مرگش به دیگری، به‌طور مجانی، واگذار کند. با این نوع وصیت، شخص میتواند تا حدودی تکلیف بخشی از اموال خود را مشخص کند. البته باید به یاد داشته باشیم که شخص وصیت‌کننده تنها میتواند یک سوم تمام دارایی‌های خود را وصیت کند و بیش از این مقدار را اجازه ندارد مگر اینکه ورثه اجازه دهند.
همچنین یک اشتباه رایج وجود دارد که از طریق فیلم‌ها و سریال‌ها نیز ترویج داده میشود. بسیار مشاهده کرده‌ایم که پدری به فرزندان خود می‌گوید تو را از ارث محروم میکنم. این درحالی است که اصلا چنین موردی در قانون ایران پیش بینی نشده است و نمی‌توان کسی را از ارث محروم کرد. حتی افراد نمی‌توانند تمام اموال خود را به خیریه ببخشند زیرا همانطور که گفته شد افراد فقط در مورد یک سوم اموال خود برای بعد از مرگ میتوانند تصمیم بگیرند.
از سوی دیگر، از نظر نوع تنظیم وصیت نیز وصیتنامه به سه نوع رسمی، خودنوشته و سری تقسیم میشود.
وصیتنامه رسمی عبارت است از وصیت‌نامه‌‌ای که در دفاتر اسناد رسمی و یا همان محضر تنظیم میشود. این نوع وصیتنامه به این دلیل بسیار مطمئن است که پس از فوت فرد، بازمانده‌ها نمی‌توانند به مفاد آن اعتراض کنند و یا آن را زیر سوال ببرند.
یک مدل دیگر وصیتنامه هم وجود دارد که خودنوشته نام دارد. در این نوع از وصیتنامه، خود فرد وصیت‌کننده آن را می‌نویسد و روز و ماه و سال رو قید می‌کند و آخر هم آن را امضا می‌کند. این مدل از وصیت برخلاف وصیتنامه رسمی، از طرف بازمانده‌ها قابل اعتراض است و حتی میتوانند اعتراض خود را به دادگاه ببرند تا بررسی شود.
آخرین نوع وصیتنامه، وصیتنامه سری نام دارد. این نوع وصیتنامه به خط وصیت‌کننده یا شخص دیگری که در نهایت وصیت‌کننده آن را امضا کرده است به عنوان امانت به دفترخانه و یا اداره ثبت تحویل داده میشود. اما باید به این نکته نیز دقت داشت که وراث میتوانند بعد از بازگشایی وصیتنامه سری، نسبت به آن اعتراض کنند.
به طور کلی تعدادی نکته هم وجود دارد که در صورت نوشتن وصیتنامه حتما به آنها توجه کنید. بهتر است هرسال وصیت مکتوب خود را اصطلاحا آپدیت کنید و در صورت نیاز در آن تغییراتی بوجود آورید. همچنین برای تنظیم وصیت از چند آدم مورد اعتماد خود به عنوان شاهد کمک بگیرید. وصیتنامه خود را در چند نسخه تنظیم کنید تا اگر یک نسخه آن به دلایل متفاوتی مانند دزدی و آتش سوزی از بین رفت، نسخه‌های دیگر قابل دسترسی و استفاده باشد.
همچنین نام مرجع تقلید خود را حتما در وصیتنامه قید کنید زیرا مراجع تقلید در برخی از موارد، احکام متفاوتی دارند و قید کردن نام مرجع تقلید در عمل در بعضی از اعمال مثل پرداخت خمس و زکات یا ادای نذر و اینجور مسائل، تاثیرگذار است.
