شما هم هرچی آب می خورید باز عطش دارید؟ + علت عطش؛ انواع عطش و درمان آن

عطش شدید یا همان پلی دیپسیا چیست و چرا بروز می کند؟

به گزارش اقتصاد آنلاین؛ پلی‌دیپسیا به خودی خود بیماری نیست، اما می‌‌تواند علامتی مهم از وجود برخی مشکلات پزشکی مثل دیابت باشد. افراد دچار علایم پلی‌دیپسیا باید به پزشک مراجعه کنند.

پلی‌دیپسیا چیست؟

همۀ انسان‎ها با تشنگی آشنا هستند. برای مثال، فرد ممکن است برای کاهش احساس تشنگی به دنبال خوردن مقداری غذای پرنمک، ورزش سنگین، یا گذراندن زمان درازی در زیر آفتاب، مقدار زیادی مایعات بنوشد.

این نوع تشنگی چندان ادامه ندارد و معمولاً با نوشیدن مایعات به آسانی رفع می‌شود.

از سوی دیگر پلی‌دیپسیا می‌تواند بسته به علت روزها، هفته‌ها یا حتی بیشتر به طول بینجامد. فرد دچار پلی‌دیپسیا گرایشی به تشنگی مدام علی‌رغم نوشیدن مقادیر زیاد مایعات دارد.

اظهاراتی مثل "من دیگر جا برای نوشیدن ندارم" یا "دهانم بیش از حد خشک است" احتمالاً نشانگر این هستند که فرد دچار پلی‌دیپسیا است.

پلی‌یوری (ادار بیش از حد) تقریباً همیشه با پلی‎دیسیپیا همراه است. یکی از وظایف اولیۀ کلیه کمک به بدن برای ایجاد تعادل میان میزان آب و دیگر مایعات است. پلی‌یوری به عنوان دفع ادار به میزان سه یا چهار لیتر در طول ۲۴ ساعت تعریف می‌شود.

کلیه‌ها نیز فقط مایع دفع نمی‌کنند. برای مثال سدیم و پتاسیم اغلب به همراه ادرار از بدن خارج می‎شوند. این وضعیت می‌تواند به تغییراتی در سطح این نمک‎ها در بدن منجر شود، که خود می‌تواند موجب مشکلات دیگری گردد.

در حالی که دیگر علایم موجود در پلی‌دیپسیا به علت بروز آن بستگی دارد، علامت شایع در این عارضه خشکی دهان است.

بدن ما روزانه به چه میزان آب نیاز دارد؟

میزان نیاز فرد به آب به سلامت وی، میزان ورزش، و محل زندگی وی بستگی دارد. هیچ میزان استانداردی در میزان مصرف آب که برای همۀ افراد مناسب تلقی شود، وجود ندارد.

افراد می‌توانند میزان آب مصرفی خود را با استفاده از یک ظرف آب دارای میزان معین آب در روز تعیین و سبب شروع به نوشیدن آب کنند، و مقدار آب مصرفی خود در طول ۲۴ ساعت را ثبت کنند. آنها می‎توانند در صورت نیاز منبع آب خود را در طول روز مجدداً پر کنند.

به یاد داشته باشید که مایعات چیزی بیش از آب هستند. در هنگام اندازه‌گیری پلی‌دیپسیا مردم باید تمامی انواع مایعات مثل آب میوه‌ها و نیز قهوه و چای مصرفی خود را نیز لحاظ کنند.

برای اندازه‌گیری مقدار ادرار دفع مخصوصاً یک ظرف مخصوص به افراد داده می‌شود.

علل پلی‌دیپسیا

برخی از علل پلی‌دیپسیا شامل موارد زیر است:

• دیابت ملیتوس

• دیابت انسیپیدوس

• کم‎آب شدن بدن

• از دست دادن مایعات بدن

• برخی داروها

• خشکی دهان

پلی‌دیپسیا یک علامت شایع اولیه در دیابت ملیتوس یا دیابت کنترل نشده است.

انسولین به گلوکز کمک می‌کند تا وارد سلول‌ها شود که در آنجا به عنوان انرژی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این نوع دیابت میزان بالای گلوکز موجود در خون آب موجود در سلول‌ها را از آنجا بیرون می‌کشد. آنگاه کلیه ادرار بیشتری تولید می‌کند که این سبب کم‌آبی بدن و ایجاد تشنگی می‌شود.

علایم شایع دیابت ملیتوس شامل موارد زیر هستند:

• پلی‌دیپسیا

• پلی‌یوری

• تشنگی بیش از حد و غیر قابل کنترل

• تاری دید

• خستگی مزمن یا فقدان انرژی

• خارش در ناحیۀ تناسلی

• کندی ترمیم زخم‎ها و بریدگی‎های بدن

• تغییر وزن (افزایش یا کاهش)

• عفونت‎های مکرر یا برگشت کننده

• احساس مور مور یا بی‎حسی در دست و پا

دیابت انسیپیدوس یک بیماری نادر و نامرتبط به دیابت ملیتوس است. در عوض، این دیابت به نوعی هورمون به نام وازوپرسین مرتبط است. وازوپرسین یک هورمون ضد دیورتیک است که خروج مایعات از طریق کلیه‌‌ها را کنترل می‌کند.

دیابت انسیپیدوس بر اثر کاهش مقدار وازوپرسین و یا در هنگامی که کلیه‌ها به صورت کامل به این هورمون واکنش نمی‌دهند، ایجاد می‌شود. فرد دچار دیابت انسیپیدوس اغلب اوقات مقدار زیادی ادرار شفاف و فاقد بو دفع می‌کند.

فرد دچار دیابت انسیپیدوس فاقد تدابیر درمانی معمولاً بسیار تشنه است و به پلی‌دیپسیا مبتلا می‌شود. به ندرت کم‌آبی شدید بدن نیز امکان بروز دارد.

علایم کم‌آبی بدن موارد زیر را شامل می‌شود:

• تشنگی

• خشکی پوست یا چشم

• خستگی

• تهوع

• ضعف

• سرگیجه

• حالت سردرگمی

افراد دچار سه علامت آخر باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنند، حتی اگر گمان دارند که سیراب هستند.

پلی‌دیپسیای سایکوژنیک اختلالی است که گرایشی به تشخیص در آن دسته از افراد دارد که در آنها نیازی اجباری به نوشیدن آب یا مایعات به چشم می‌خورد، به شکلی که گویی دچار کم‌‌آبی هستند، حال آنکه در واقعیت چنین نیست. در عین حال به نظر نمی‌رسد که دچار اختلال دیگری باشند که توضیح دهندۀ شدت تشنگی آنان باشد.

پلی‌دیپسیای سایکوژنیک ممکن است در برخی بیماری‌های روان‌پزشکی بروز کند. بیماری‎های شناخته شده در این مورد تا به امروز اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی و افسردگی را شامل می‌شود. دیگر بیماری‌های روانی ممکن است همان علایم را داشته باشند. بسیاری از داروهای مورد استفاده برای این بیماری‎ها میزان تشنگی را نیز افزایش می‌دهند.

دو اصطلاح مورد استفاده برای تشریح این موقعیت عبارتند از: "آبنوشی اجباری" و "مسمومیت آب خودالقائی". اگرچه در اینجا از کلمۀ "آب" استفاده شده است، فرد می‌تواند هر مایع نوشیدنی دیگری را نیز تصور کند.

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم:

هر فرد دچار علایم پلی‎دیسپیا باید برای تشخیص به دکتر مراجعه کند.

مردم دچار دیابت ملیتوس ممکن است پیش از مراجعه به دکتر بخواهند سطح قند خون خود را بررسی کنند. اگر سطح قند خون بالا، و فرد دچار علایم پلی‌یوری و گرسنگی بیش از حد باشد، دیابت ملیتوس کنترل نشده به اغلب احتمال علت اصلی وضعیت است.

اطلاعات مزبور کماکان باید در اختیار دکتر قرار گیرد، و در صورت امکان تاریخچۀ مصرف مایعات توسط فرد نیز به این اطلاعات ضمیمه شود. دکتر احتمالاً درخواست انجام تست‎های خون و ادرار را برای بررسی دقیق سطح قند خون خواهد داشت و کمک خواهد کرد تا مشخص شود که آیا علایم، ناشی از دیابت ملیتوس است یا خیر.

یک تست خون رایج به نام HbA۱c سطح قند خون فرد را در طول سه ماه گذشته اندازه‎گیری می‌کند و وقتی دیابت ملیتوس به عنوان تشخیص نخست مطرح است می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.

در مورد زنان باردار، دکتر ممکن است انجام تست تحمل گلوکز را درخواست کند.

در صورتی که دیابت ملیتوس دلیل پلی‌دیپسیا یا تنها دلیل آن نباشد امکان انجام تست‎های دیگر نیز وجود دارد. این تست‎ها موارد زیر را شامل می‌شوند:

• بررسی سطح وازوپرسین

• بررسی سطح سدیم و پتاسیم خون

• تست محرومیت از مایعات

برخی داروها ممکن است باعث بروز یا تشدید پلی‌دیپسیا شوند. به این دلیل، مردم در هنگام مراجعه به دکتر باید فهرست تمامی داروهای مصرفی خود را به همراه داشته باشند.

تشخیص پلی‌دیپسیای سایکوژنیک ممکن است دشوار باشد. مراقبان بهداشتی، خانواده‎ها و دوستان باید مراقب میزان مصرف مایعات توسط فرد باشند. مایعات چیزی بیشتر از آب است و می‌تواند شامل انواع نوشیدنی مثل آب میوه و قهوه باشد.

اگر دکتر ظن به ابتلاء فرد به پلی‌دیپسیای سایکوژنیک داشته باشد، ممکن است درخواست انجام تست تعیین سطح سدیم در خون را مطرح کند، که احتمال دارد با این دلیل خاص بروز پلی‌دیپسیا همراه باشد یا همراه نباشد.

درمان پلی‌دیپسیا

درمان پلی‌دیپسیا به علت اصلی بروز عارضه بستگی دارد.

در مورد دیابت ملیتوس هدف درمان، پایین آوردن سطح قند خون است. بهترین راه برای پایدار کردن سطح قند خود پیگیری توصیه‎های دکتر در مورد ورزش، رژیم غذایی و داروها است.

وقتی سطح قند خون به حالت نرمال برگردد مشکل پلی‌دیپسیا رفع خواهد شد.

دیابت انسیپیدوس اغلب اوقات صرفاً با نوشیدن مقداری آب بر مبنای توصیۀ دکتر مدیریت می‌شود. این به معنی کمک به درمان کم‌آبی بدن است. در برخی موارد، دکتر دارویی به نام دزموپرسین را توصیه می‌کند که نوعی وازوپرسین ساخت انسان محسوب می‎گردد.

افراد دچار پلی‌دیپسیای سایکوژنیک ممکن است برای غلبه بر اضطرار بیش از حد اما غیر لازم خود برای نوشیدن مایعات به مشاورۀ روانی نیاز داشته باشند.