دستاورد سفر امیرعبداللهیان به مسکو
حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان امروز به منظور گفت‌وگو و تبادل نظر با سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، در راس یک هیئت، تهران را به مقصد مسکو ترک کرد. دفتر نمایندگی روسیه در وین، منابع مختلف و کارشناسان، پیش از این اعلام کرده بودند که دو وزیر خارجه در دیدار خود بر توافق هسته‌ای متمرکز خواهند بود.
اقتصادآنلاین - موسی حسن‌وند: آقای امیرعبداللهیان که امروز به مسکو رفته، پیش از رفتن گفته بود مذاکرات متوقف نشده و همچنان ادامه دارد. این در حالی است که ۴۹ سناتور از حزب جمهوری خواه آمریکا در نامه ای به بایدن مخالفت با بازگشت آمریکا به برجام و لغو تحریم‌ها اعلام کرده‌اند.
آنها گفته‌اند از توافقی که برنامه موشکی ایران را محدود نکند، حمایت نخواهند کرد. در مقابل لاوروف گفته از آمریکا تضمین گرفتیم که تحریم‌ها علیه روسیه مانع روابط با ایران نشود. چیزی که آمریکا بر عدم پذیرش آن تاکید کرده بود.
روسیه مانع یا همراه؟
همچنین چند روز پیش روسیه اعلام کرده بود که آمریکا باید تضمین بدهد که تحریم‌های علیه این کشور در بحران اوکراین مانع روابط اقتصادی با ایران پس از برجام نخواهد شد و هشدار داده که در این قضیه منافع ملی روسیه باید مورد توجه قرار گیرد. خواسته‌ای که باعث کند شدن روند مذاکرات شده، هر چند که این موضوع به شکل مشخص اعلام نشده است. سعید خطیب زاده به عنوان سخنگوی وزارت خارجه تلویحا این موضوع را در کنار موضوعات دیگر تایید کرده است.
هر چند در نهایت مساله را به واشنگتن ارجاع داد. از سوی دیگر علی شمخنانی، دبیر شورایعالی امنیت ملی در توییتی در این باره نوشت: «همه ارکان کشور فارغ از فضاسازی‌های هدفمند داخلی و خارجی صرفا برای حفظ و ارتقاء منافع ملی تلاش می‌کنند. تا زمان تامین مطالبات قانونی و منطقی خود و دستیابی به "توافق قوی" در مذاکرات وین باقی خواهیم ماند.» حسین امیرعبدالهیان قبلا گفته بود ایران "به هیچ‌یک از کشورهای خارجی اجازه نخواهد داد منافع جمهوری اسلامی ایران زیر سئوال ببرند."
در فایل صوتی که از مصاحبه ظریف منتشر شد هم به این نکته اشاره شده بود که روسیه سعی می‌کند مانعی بر سر احیای برجام باشد. او گفته بود: «وقتی برجام امضا شد روسیه در هفته آخر برجام حداکثر تلاش خود را کرد که برجام به نتیجه نرسد و همانطور که می بینید در آن عکس معروف نیز وزیر خارجه روسیه نیست. اینها حرف هایی است که حتما هیچ وقت شما نمی توانید منتشرش کنید.»
اما بسیاری معتقدند سفر امیرعبداللهیان برای کوتاه آمدن روسیه در قضیه تحریم‌ها به خاطر جنگ اوکراین و کارشکنی در مساله برجام است. از سوی دیگر غرب رسما روسیه را به مانع‌تراشی برای جلوگیری از احیای برجام متهم کرده است. دولت فرانسه به روسیه هشدار داده بود که در مذاکرات احیای برجام به "باج‌گیری" متوسل نشود. آنتونی بلینکن هم ضمن مخالفت با ایجاد هرگونه مانع جدیدی در مذاکرات برجام گفته بود تحریم‌های غرب و آمریکا علیه روسیه با توافق هسته‌ای ایران هیچ ارتباطی ندارد.
اوکراین یا برجام، روسیه انتخاب می‌کند؟
امروز هم حسین امیرعبداللهیان به مسکو سفر کرد و مذاکراتی با همتای روس خود داشت. آقای امیرعبداللهیان در نشست دو جانبه میان هیات‌های ایران و روسیه در مسکو گفت: «ما امروز اینجا هستیم که درباره تحولات روابط دو کشور گفت‌وگو داشته باشیم. صرف نظر از هرگونه تحول بین‌المللی، توسعه مناسبات با کشور همسایه روسیه، برای جمهوری اسلامی ایران مهم است. از تلاش‌های سازنده همکاران شما در وین برای کمک به نزدیک شدن به توافق رفع تحریم‌های ایران سپاسگزاریم.»
لاوروف هم در مقابل گفت: «تضمین هایی از آمریکا دریافت کردیم که تحریم ها علیه روسیه بر روابط با ایران تأثیری نخواهد گذاشت و در صورتی که نفت ایران پس از احیای برجام وارد بازار شود، اوپک پلاس باید همه مسائل مربوط به سهمیه بندی های مجدد را حل و فصل کند.» نکته‌ای که در روزهای گذشته جنجال‌های زیادی را برانگیخته بود.
البته صحبت لاوروف زیرکانه مبهم بود و دقیقا مشخص نمی‌کرد در مورد کدام روابط صحبت می‌کند. چون ص قبلا آمریکا هشدار داده بود که روسیه ممکن است از توافق برجام کنار گذاشته شود. پیش از این یک مقام ارشد آمریکا گفته بود، ایالات متحده حاضر به مذاکره بر سر معافیت‌های تحریم‌های مربوط به اوکراین علیه روسیه برای احیای برجام نیست و اگر کرملین از خواسته‌های لحظه آخری خود عقب نشینی نکند، سعی خواهد کرد به یک توافق جایگزین دست یابد که روسیه را کنار بگذارد.
مقامات اروپایی هم مدعی هستند، روسیه وعده داده بود در چند روز آینده به طور دقیق خواسته‌های خود برای تضمین را روشن کند. این مقام آمریکایی گفت اگر روسیه قصد فشار آوردن از طریق خواسته‌های تضمینی خود را داشته باشد واشنگتن باید "خیلی سریع یک مسیر جایگزین را در نظر داشته باشد". مقامات اروپایی همچنین روز جمعه گفتند که آماده بررسی یک توافق جایگزین با ایران بدون روسیه هستند.
نمی‌توان مشخص کرد که آیا ایران مایل است بدون روسیه بر سر یک توافق جایگزین مذاکره کند یا چین در این توافق خواهد بود یا نه؟ اما اعتماد به غرب (با وضعیتی که در سالهای ۹۷ به بعد به وجود آمد) بدون حضور روسیه و چین، انتخاب سختی را در مقابل ایران قرار داده است. باید دید در سفر آقای امیرعبداللهیان به روسیه چه مذاکراتی صورت می‌گیرد و بازی روسیه در وین چگونه پیش خواهد رفت.
