شرکت‌ های اروپایی از روسیه خارج می شوند

اقتصادآنلاین – اکرم شعبانی؛ به گزارش اکونومیست، جنگ روسیه موجب شده تا شرکت‌های چند ملیت، موضوع خروج از روسیه را مورد بررسی قرار دهند؛ در حقیقت فعالیت در روسیه خطرات زیادی برای شرکت ها دارد؛ در شرایط کنونی، فعالیت در این کشور به شهرت شرکت‌ها آسیب می‌زند و از سوی دیگر، خطر تحریم‌ها نیز وجود دارد. با این وجود هرچند خروج برای برخی از شرکت‌های بزرگ از بازار متوسط روسیه، هزینه زیادی ندارد، اما این موضوع می تواند به سایر شرکت‌ها آسیب جدی وارد کند.

بسیاری از شرکت‌های چندملیتی دیگر مانند بی‌پی، دهه‌ها را صرف جستجوی فرصت در روسیه کرده‌اند. در سال ۱۹۷۴ پپسی اولین محصول غربی بود که از این سد عبور کرد. دیزنی هم امیدوار بود که شوروی عبوس را با نمایش فیلم‌های «سفید برفی» و «بامبی» در مسکو و لنینگراد در سال ۱۹۸۸ مجذوب کند. شرکت‌های بیشتری پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی به این کشور وارد شدند – دانون، یک تولیدکننده ماست فرانسوی، تنقلات خود را از فروشگاهی در این شهر در سال ۱۹۹۲ به فروش می‌رساند و بی‌پی هم اولین پمپ بنزین خود را در سال ۱۹۹۶ افتتاح کرد.

اکنون شرکت‌ها برای طراحی استراتژی‌های جدید برای یک دوره نامشخص رقابت می‌کنند. تعیین کننده‌ترین جدایی‌ها از روسیه مربوط به نهادهایی بود که کمترین باخت را داشتند. صندوق سرمایه‌گذاری نروژ اعلام کرد که تمام سرمایه‌گذاری‌ها در سهام روسیه که ۰.۲ درصد از پرتفوی آن را تشکیل می‌دهد، مسدود می‌کند. اما شرکت‌هایی که با خروج از بازار روسیه، آسیب جدی می بینند، محتاط‌تر هستند. رنو خودروساز مشهور و دانون که به ترتیب ۶ و ۹ درصد درآمد آنها از روسیه بدست می‌اید، اعلام کرده‌اند که هیچ برنامه‌ای برای کاهش تولید و مقیاس فعالیت خود ندارند.

البته بسیاری از کسب و کارهای غرب، در میانه این شرایط هستند. پاسخ آنها نیز به همین ترتیب متوسط است: مکث به جای گسست. فدکس و آپس دو شرکت لجستیک آمریکایی، تحویل به روسیه را به حالت تعلیق درآورده‌اند. مائرسک، سی‌ام‌ای و ام‌اس‌سی سه غول کشتیرانی اروپایی اعلام کرده‌اند که فعلا به این کشور بازنخواهند گشت. گروه مشاوره بوستون، بین و مک‌کینزی سه شرکت مشاوره مدیریت، در حال تجدیدنظر در تجارت خود در روسیه هستند. بوئینگ تحویل قطعات، تعمیر و نگهداری و پشتیبانی فنی را برای خطوط هوایی روسیه که از هواپیماهای خود استفاده می‌کنند به حالت تعلیق درآورد.

برخی از این اقدامات بدون شک ناشی از ترس شرکت‌ها است که ممکن است با مجموعه گسترده تحریم‌های غرب علیه روسیه مواجه شوند. ولوو که یک خودرو ساز چینی مستقر در سوئد است، «خطرات احتمالی مرتبط با تجارت مواد با روسیه، از جمله تحریم‌های اعمال شده توسط اتحادیه اروپا و ما» را به عنوان دلیلی برای تعلیق فروش در روسیه ذکر کرد. دیگران نیز نگرانی‌های مشابهی دارند.

اما شرکت‌ها درخواست‌های صریح یا ضمنی از دولت‌های خود و در برخی موارد مصرف کنندگان داخلی در عمل برای تحریم روسیه حتی فراتر از محدوده اقدامات رسمی ارائه می‌کنند. اپل در اولین روز مارچ، فروش محصولات خود را در روسیه متوقف کرد. دیزنی و دیگر استودیوهای هالیوود اعلام کردند که اکران فیلم‌ها در روسیه را به تعویق می‌اندازند. گوگل، متا و توییتر هم به دنبال محدود کردن تبلیغات روسیه در پلتفرم‌های آنلاین خود هستند.

برخی از این اقدامات، مشکلاتی را برای شرکت‌ها ایجاد می‌کند. به عنوان مثال، هر گونه تصمیم شرکت‌های فناوری در روسیه ممکن است وضعیت آنها را در سایر بازارهای بحث برانگیز پیچیده کند. موضع سخت اپل در قبال جنگ اوکراین، موقعیت تاریخی انعطاف پذیر آن را در چین نشان می‌دهد، بازاری غول پیکر که مسلما به هیچ همسایه‌ای حمله نکرده اما حاکمان آن متهم به نقض حقوق بشر هستند. اعلامیه مک‌کینزی مبنی بر اینکه با «هیچ نهاد دولتی» در روسیه تجارت نخواهند کرد، پس از سال‌ها انتقاد به خاطر کار با شرکت‌های تحت حمایت دولت در آنجا و چین صورت گرفت.

پیروی از خواسته‌های دولت‌هایی که به دنبال مجازات آقای پوتین هستند، مشکلات عملی برای شرکت‌ها و همچنین مشکلات اخلاقی و اعتباری ایجاد می‌کند. شرکت‌های غیرروسی که هواپیما به خطوط هوایی روسیه اجاره می‌دهند، نمونه بارز آن هستند. به گفته شرکت مشاوره سیریوم، آنها بیش از ۵۰۰ جت و توربوپراپ در کشور دارند. این اجاره دهندگان وظیفه دارند که قبل از اعمال تحریم‌ها علیه عرضه هواپیما در اواخر این ماه تلاش کنند تا هواپیماها را بازسازی کنند.

این شرکت‌های انرژی هستند که بیشترین خطر را دارند. سال‌های شرکت‌های نفتی بین‌المللی سرمایه و تخصص را در اختیار شرکای روسی خود قرار می‌دادند که ذخایر را کنترل می‌کردند و از دانش محلی برخوردار بودند. در نشانه‌ای از اشتیاق شرکت‌ها به روسیه، شرکت‌های بزرگ اروپایی سرمایه‌گذاری‌های خود را در آنجا حفظ کردند، حتی در حالی که تجارت نفت خود را در دیگر کشورها کاهش دادند. سال گذشته روزنفت ۵۰ درصد از ذخایر بی‌پی و ۱۱ درصد از سود عملیاتی آن را به خود اختصاص داد. شل، یک غول رقیب بریتانیایی، با گازپروم شرکت دولتی گاز روسیه، سرمایه‌گذاری مشترک دارد. وود مکنزی که یک شرکت مشاوره انرژی است، تخمین می‌زند که برای شرکت فرانسوی توتال انرژی، روسیه می‌تواند ۱۷ درصد رشد تولید را طی پنج سال آینده تامین کند.

توتال انرژی که مدت‌هاست حوزه‌های قضایی پرخطر را تحمل کرده است، در برابر فراخوان‌های خروج مقاومت می‌کند. اما شرکت‌های انرژی در حال ارزیابی مجدد موقعیت خود در زمان واقعی هستند. سه شرکت بزرگ دیگر یعنی شل، اکینور و اکسون موبیل همگی اعلام کرده‌اند که از بی‌پی پیروی کرده و این کشور را ترک خواهند کرد. اینکه چه اندازه ممکن است این اتفاق با سرعت رخ دهد، یک سوال دیگر است. اکسون موبیل هشدار داده است که خروج ایمن از پروژه خود در شرق دور روسیه به زمان نیاز دارد. فروش سهام در سرمایه‌گذاری‌های مشترک یا خود روزنفت ممکن است دشوار باشد، به ویژه اگر دولت روسیه ممنوعیتی را که به تازگی بر فروش دارایی‌های روسیه با مالکیت خارجی اعمال کرده است، حفظ کند تا جلوی فرار سرمایه را بگیرد. هر اندازه جنگ طولانی‌تر شود، شرایط اخلاقی و اعتباری برای شرکت‌ها برای ترک روسیه قوی‌تر می‌شود. همچنین ممکن است ترک این کشور از نظر مالی و تدارکات هم در فرآیند سخت‌تری اتفاق بیفتد.