تنها راه اوکراین مذاکره است

اقتصاد آنلاین_پرستو بهرامی‌‌راد: ولودیمیر زلنسکی رییس‌جمهور اوکراین، که به دنبال مذاکرات واقعی است و حتی از اسراییلی‌ها خواسته است، میانجی‌گری کنند، از این واقعیت استقبال کرده است. پوتین به گفتگوها رضایت داده است، اما هنوز به نظر می رسد همچنان به جای مذاکره با دولت اوکراین بیشتر به سرنگون کردن دولت اوکراین علاقه مند است. با وجود این، برای ارزیابی کردن یک نتیجه نهایی مذاکره  و این که این نتیجه چه خواهد شد، خیلی زود نیست.

البته قابل اجرا بودن هر راه حلی به روند این جنگ در روزها و هفته های آینده بستگی دارد. تا زمان نگارش این مقاله، شواهد حاکی از آن است که همچنان تلاش‌های تحت رهبری پوتین برای سرنگونی دولت منتخب دموکراتیک در کی یف و جایگزینی آن با یک رژیم دست نشانده دوست کرملین که بتوان آن را مسکو کنترل کرد، ادامه دارد.

با توجه به ادامه هدف قرار گرفتن ساختمان‌ها و کشتار غیرنظامیان در خارکف، ماریوپل و کی یف و هشدار وزیر خارجه روسیه درباره تشدید بیشتر حملات، دلیل کمی برای امید داشتن به کاهش فوری این درگیری‌ها وجود دارد.

اما با توجه به اثرات مخرب اقدامات متقابل اقتصادی غرب، که روز به روز تسریع می‌یابد، و هزینه‌هایی که اوکراینی‌ها بر ارتش روسیه تحمیل کرده‌اند، اگر اوکراینی‌ها بتوانند در چند هفته آینده به مقاومت خود ادامه دهند، ممکن است پوتین به دنبال راهی برای خروج باشد. در واقع، در طول آن زمان، ممکن است فشارهای مالی، تلفات روسیه و ناآرامی‌های داخلی آنقدر دردناک شود که پوتین تلاش کند راهی برای خروج پیدا کند.

در آن سناریو، هنوز با هر گام جدی به سوی یک راه حل مذاکره شده فاصله زیادی وجود دارد و به شدت به نتیجه این تهاجم بستگی دارد. اگر این جنگ نتواند پیروزی قاطعی را برای روسیه به ارمغان بیاورد، ممکن است اوکراین با امتیازات بیشتری پای میز مذاکره حاضر شود.

در واقع، حتی اگر این جنگ و مقاومت اوکراین برای مدت طولانی‌تری ادامه یابد، اشغال نامحدود روسیه یا یک نبرد منجمد در سرتاسر این کشور، مسیرهای پیشروی پایداری برای روس‌ها یا اوکراینی‌ها نیست. به همین ترتیب، احتمالاً اقتصاد روسیه تحت فشار همیشگی تحریم‌های فعلی و آتی دوام نخواهد آورد.

دور نخست گفتگوها بین دو طرف(روسیه و اوکراین) نتیجه ای جز یک طرح آزمایشی برای مذاکرات بیشتر نداشت و قرار است دور دوم این گفتگوها رو پنج شنبه در بلاروس برگزار شود. امید چندانی نداریم که در این گفتگوها پیشرفت واقعی حاصل شود. ظاهراً پوتین برای آن آماده نیست و احتمالاً معتقد است که اگر نتواند این رژیم را برکنار کند، باید فشارها را تشدید کند تا اوکراین را وادار کند، امتیاز بدهد.

با این حال، دو طرف در حال گفتگو هستند. دیر یا زود، اگر قرار باشد توافقی حاصل شود، هر دو طرف باید امتیاز بدهند. با توجه به رفتار قهرمانانه اوکراین و رفتار شنیع پوتین به هیچ وجهه تمایل نداریم به این مسیله اشاره کنیم(هر دو طرف باید امتیاز بدهند)، اما این یک واقعیت در هر مذاکره است.

آن امتیازات چه می تواند باشد؟ در طرف اوکراینی، زلنسکی احتمالاً درک کرده است که باید قول دهد که اوکراین به ناتو نخواهد پیوست. این مسیله یکی از دلایل اصلی پوتین برای این تهاجم است و بعید است که او از خواسته اصلی خود عقب نشینی کند.

بدون شک، پوتین برای غیرنظامی کردن اوکراین فشار خواهد آورد و این برای اوکراینی ها قابل قبول نخواهد بود. اما احتمالا اوکراینی ها خواهند گفت به محض برقراری صلح، محدودیت‌هایی را درباره مقدار و نوع سلاح‌هایی که نگه می دارند، بپذیرند و همچنین موافقت کنند که نیروهای خارجی در اوکراین مستقر نباشند. 

شاید سخت ترین شرطی که قبولش برای کی یف سخت است، این است که کریمه برای همیشه تحت سلطه روسیه باقی بماند و لوهانسک و دونتسک هم در سیستم اوکراین خودمختاری قابل توجهی به دست آورند. البته این سناریو با طرح مینسک ۲ مطابقت دارد، که تمرکززدایی و خودگردانی محلی را برای این مناطق در نظر گرفته است.

پوتین، که ادعا می کند باید روس زبان ها در برابر غارتگری های دولت اوکراین محافظت کند، در برابر تسلیم کردن این پایگاه قلمرویی که جدایی طلبان تحت حمایت روسیه در هشت سال گذشته به ایجاد ان کمک کرده اند، مقاومت خواهد کرد. 

همانطور که گفته شد، دولت و مردم اوکراین پس از این که شجاعانه در برابر حملات وقیحانه پوتین به شهروندان و زیرساخت های غیرنظامی ایستادگی کرده اند، تسلیم نخواهند شد. همانطور که در بالا به آن اشاره شد، همانگونه که کرملین خواسته است، اوکراین غیرنظامی نخواهد شد. 

اوکراین به خاطر تمام فداکاری هایی که انجام می دهد، انتظار دارد روسیه امتیازات متناسبی بدهد. مهمترین آنها خروج کامل نیروهای روسیه از اوکراین خواهد بود. این عقب نشینی باید با کاهش شدید نیروهای روسیه از مرزهای اوکراین، از جمله در شرق اوکراین، بلاروس و دریای سیاه همراه باشد. نمی توان انتظار داشت که دولت و مردم اوکراین با وجود حضور نیروهای نظامی، تانک ها و کشتی های جنگی روسی که در نزدیکی مرزهای اوکراین مستقر هستند، کشور را بازسازی کنند و به زندگی خود در زمان صلح بازگردند.

این اقدامات برای کاهش تنش ها با لغو مرحله ای تحریم ها از سوی کشورهای  سراسر دنیا همراه خواهد بود که امریکا، انگلیس و کشورهای اتحادیه اروپا از جمله کشورهای اصلی تحریم کننده هستند. پایبندی روسیه به این توافق باید به دقت مورد نظارت قرار بگیرد و احتمال بازگشت همه تحریم ها پس از لغو این توافق از سوی روسیه وجود داشته باشد. 

در حالی که تهاجم روسیه ادامه دارد، بقیه جهان چه باید بکنند؟ اول و مهمتر از همه، متحدان اوکراین باید خط لوله تامین را باز نگه دارند. در زمان ادامه این جنگ، نباید مسیر انتقال تسلیحات، تجهیزات پزشکی و دیگر ملزومات حیاتی بسته شود تا زمانی که روسیه ثابت کند که با حسن نیت مذاکره کرده است و قصد دارد مفاد هر توافقی را که به دست می آید، رعایت کند.

ما به این گفته جو بایدن رییس جمهور آمریکا به شدت معتقد هستیم که نباید منطقه پرواز ممنوع در اوکراین اعمال شود و نیروهای آمریکا و ناتو نباید در آنجا مستقر شوند. به زبان ساده نباید یک ابرقدرت هسته ای را به گوشه ای کشاند.

مهم نیست که رییس جمهور روسیه در نهایت خود را با محاسبات اشتباهش به دام انداخت. سلاح های اتمی او، نه قدرتش بلکه ضعف او را نشان می دهند. نمی خواهیم اوضاعی برای او ایجاد کنیم که چاره ای جز تشدید تنش نداشته باشد و زنجیره ای از رویدادها را به راه نیندازد که در نهایت شتاب فاجعه باری بگیرد.

برخی از تحلیلگران و مفسران سناریوهایی را ترسیم کرده‌اند که در آن مذاکرات بیشتر هرگز اتفاق نمی‌افتد، و ممکن است این سناریوها درست باشد. ممکن است پوتین در برکناری زلنسکی و دولتش موفق باشد. اگر پوتین این کار را انجام دهد، هزینه زیادی برای نیروهایش به همراه خواهد داشت، و رژیم دست نشانده ای که او تحمیل می کند نیز به شدت تحریم می شود.

از سوی دیگر، هزینه این جنگ بر زندگی روس‌ها و رکود شدید اقتصادی که به روسیه متحمل خواهد شد، می‌تواند اعتراضات را در روسیه موجب شود و قدرت پوتین را تهدید کند.

به گمان ما، اگر اوکراینی‌ها بتوانند به اندازه کافی مقاومت کنند، ممکن است در هفته‌های آتی، این جنگ و رنج‌های مرتبط با آن -انسانی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی- هر دو طرف را به مذاکرات اضافی سوق دهد. اگر این اتفاق بیفتد، هیچ یک از طرفین به همه چیزی که می خواهد دست نخواهد یافت. 

اغلب سازش هایی که در نتیجه گفتگو حاصل می شوند، دردناک هستند. اما تجربه ما به ما آموخته است که آنها به ادامه نامحدود خصومت ها به شدت تمایل دارند و حتی زمانی که نقش آفرینان غیرمنطقی مثل پوتین، درگیری ها راهدایت می کنند، منطق دیپلماسی می تواند موثر باشد. دعا می کنیم که در اینجا این موضوع صدق داشته باشد.