افسار بهای نفت چه زمانی کشیده می شود؟

اقتصادآنلاین - نیلوفر محبی؛ قیمت نفت روز دوشنبه باز هم از ۱۰۰ دلار گذشت. این اتفاق در پی تشدید تحریم‌ها علیه روسیه افتاد؛ چرا که این تحریم‌های تازه باعث شد این کشور نیروهای بازدارنده هسته ای خود را به حالت آماده باش درآورد.

امروز قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال که اوایل صبح تا ۱۰۵ دلار و ۷ سنت بالا رفته بود، با ۵ دلار و ۲۲ سنت معادل ۵.۳۳ درصد افزایش به ۱۰۳ دلار و ۱۵ سنت رسید.

افزایش تنش در بازار جنگ‌زده نفت

ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه، روز یکشنبه با اشاره به بیانیه‌های سران ناتو و تحریم‌های اقتصادی گسترده غرب علیه مسکو، نیروهای بازدارنده هسته‌ای روسیه را در وضعیت آماده باش قرار داد.

برخی افراد از جمله استفن برنوک، کارگزار نفت شرکت پی وی ام معتقد هستند که تصمیم پوتین برای آماده باش نیروهای بازدارنده هسته ای روسیه، سیگنال واضح و نگران‌کننده ای است که از قیمت‌های نفت پشتیبانی خواهد کرد.

این آماده باش هسته‌ای و البته محدویت‌های ناشی از تحریم روسیه، از دیروز نگرانی ها نسبت به وضعیت صادرات نفت این کشور و مختل شدن احتمالی آن را تشدید کرده است. چرا که روسیه دومین تولیدکننده بزرگ نفت جهان است و حدود ۱۰ درصد از تقاضای جهانی را تامین می‌کند.

البته صادرات نفت روسیه به طور مستقیم هنوز تحریم نشده است اما کشورهای غربی بعضی از بانک‌های روسیه را از سیستم پرداخت بین‌المللی سوئیفت که برای پرداخت پول مبادلات تجاری به ارزش هزاران میلیارد دلار در سراسر جهان استفاده می‌شود، حذف کرده‌اند. 

دانیل هاینس، استراتژیست کالای گروه ANZ در این باره گفته: «اقدامات آمریکا و اروپا برای حذف برخی از بانک‌های روسیه از سیستم سوئیفت، نگرانی‌ها نسبت به مختل شدن عرضه در کوتاه مدت را برانگیخته است. این ریسک برای عرضه، بزرگترین ریسکی است که تاکنون مشاهده کرده‌ایم و در شرایط کمبود عرضه در بازار پیش می‌آید».

در واقع واردکنندگان انرژی می‌ترسند که شرکتهای تجارت‌کننده نفت روسیه در خصوص پرداختها با مشکل روبرو شوند یا حتی حمل محموله‌ها برایشان دشوارتر شود. از روز گذشته کشتیرانان بیشتری نگران حمل نفت روسیه شده‌اند.

ضمنا در چنین شرایطی برخی کشورهای غربی اعلام کرده‌اند که در پس تبعیت از تحریم‌های غرب، سهم خود را از نفت روسیه خارج می‌کنند. از جمله آن‌ها شرکت انگلیسی بریتیش پترولیوم بود که اعلام کرد تصمیم گرفته است ۱۹.۷۵ درصد سهم خود در شرکت نفتی روس‌نفت را درپی حمله روسیه به اوکراین خارج کند.

اقدامی که بی‌شک برای روسیه و به تبع برای بازار نفت جهانی بدون تبعات نخواهد بود.

دستاورد بایدن برای بازار 

همزمان با افزایش تنش در بازار نفت،  برخی کشورها با هدف کنترل بیشتر بازار برای آزادسازی ذخایر نفتی خود اعلام آمادگی کرده‌اند. 

امروز هند به عنوان سومین واردکننده بزرگ نفت جهان است، از آزادسازی ذخایر استراتژیک نفتی برای مهار رشد قیمت‌ها حمایت کرده‌ است.

هرچند این کشور هنوز به وعده خود برای آزادسازی پنج میلیون بشکه نفت از ذخایر استراتژیکش، که در راستای اقدام هماهنگ شده توسط رییس جمهور آمریکا با سایر کشورهای مصرف کننده بزرگ نفت موافقت کرده بود، به طور کامل عمل نکرده است.

با این حال بر اساس گزارش بلومبرگ، دولت هند اعلام کرد آماده است اقدامات مناسب را برای تضمین تداوم عرضه با قیمت‌های ثابت در پیش بگیرد.

پیش از هند، ژاپن و استرالیا هم موافقت کرده بوند که اگر عرضه جهانی نفت با خصومت‌ها در اوکراین مختل شود، در صورت لزوم از ذخایر استراتژیک خود نفت برداشت کنند.

قبل از این دو کشور نیز آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرده بود کشورهای عضو این سازمان آماده هستند تا برای تضمین تامین کافی نفت در بازارهای جهانی، به صورت گروهی اقدام کنند.

امروز هم قرار است وزیران انرژی اتحادیه اروپا در نشست فوق العاده ای که در بروکسل برگزار می‌شود، به این مضوع بپردازند. یکی از منابع آگاه در این باره به بلومبرگ گفته:« کشورهای عضو درباره این که آیا باید در برداشت از ذخایر مشارکت کنند اختلاف نظر دارند. قانون اتحادیه اروپا در این خصوص هم معیار سخت گیرانه ای دارد»

دو پیش‌بینی از نفت گران

در هفته اخیر، با توجه به شرایط ملتهب بازار دو پیش‌بینی از آینده بازار مطرح شده است.

اولین پیش‌بینی مربوط به چند روز قبل است که بلومبرگ گزارش داد بزرگ‌ترین مؤسسه مشاوره انرژی (ریستاد انرژی) اعلام کرده جنگ بین روسیه و اوکراین یک میلیون بشکه در روز نفت خامی را که از طریق اوکراین و دریای سیاه منتقل می‌شود تحت تأثیر قرار‌داده و این موضوع می‌تواند قیمت نفت را به ۱۳۰دلار در هر بشکه برساند.

روز پنج شنبه هم بانک آمریکایی گلدمن ساکس پیش‌بینی کرد که در صورت شوک عرضه در بازارهای جهانی به‌دلیل بحران روسیه و اوکراین، قیمت نفت تا ماه مه می‌تواند بیش از ۲۵ درصد افزایش یابد و به ۱۲۵ دلار برای هر بشکه برسد.

همزمان کمیته فنی اوپک پلاس در سناریوی پایه خود پیش بینی مازاد عرضه بازار نفت در سال ۲۰۲۲ را به میزان ۲۰۰ هزار بشکه در روز کاهش داده و ۱.۱ میلیون بشکه در روز برآورد کرده است.

نفت افزایشی خواهد ماند

حسن مرادی، کارشناس انرژی، در گفت‌وگو با اقتصادآنلاین در تحیل وضعیت فعلی بازار می‌گوید: اگر تهاجم روسیه به اوکراین با حمله به چند منطقه تمام می‌شد بازار هم آرام می‌گرفت اما حالا با تداوم جنگ، نبرد وارد مراحل پیچیده‌ای شده و به یک جنگ تمام عیار منطقه‌ای تبدیل شده است. ضمن اینکه خط لوله نورداستریم روسیه به آلمان نیز تحریم شده که حرکت بسیار معنادار و تاثیرگذاری است. اصلا به تبع همین بازار نفت ملتهب و قیمت از ۱۰۰دلار رد شد.

او با اشاره به اجلاس روز چهارشنبه اوپک پلاس، افزود: در اجلاس اوپک‌پلاس روسیه نقش‌آفرین بزرگ و مهمی در گروه افزایش خواهد بود. بنابریان این کشور می‌تواند سیاست مدنظر خود را به راحتی در این اجلاس دیکته کند و تاثیرگذار باشد.

مرادی ادامه می‌دهد: در حال حاضر آنچه می توان از این شرایط دریافت، این است که بازار راهی ندارد جز این که روند افزایشی در پیش بگیرد. این روند افزایشی به نظر من تا پایان بحران اوکراین ادامه دارد و اگر بحران به نقاط حساستری برسد روند افزایشی تندتر هم می‌شود.

مسکن بازار نفت

مرادی با اشاره به تحریم روسیه و عدم دسترسی او به سوئیفت، ادامه می‌دهد: غرب اعلام کرده که روسیه را از چند ماخذ تحریم می‌کند و جلوی مراودات مالی‌اش را میگیرد. این مراودات در کل روند تجارت انرژی روسیه اثردارد اما با توجه به قدرت اقتصادی روسیه او قدرت تهاتر خوبی دارد و می‌تواند با بسیاری از مشتریان از جمله مشتریان شرقی‌اش تهاتر کند و جلوی زیان شدید را بگیرد. هر چند این موضوع در روند مراودات روسیه کاملا بی‌تاثیر نیست.

این کارشناس در پاسخ به این که آزادسازی ذخایر نفت توسط برخی کشورها چقدر می‌تواند در مهار نرخ نفت موثر باشد؟ نیز عنوان می‌کند: ذخایر بسیار محدود است و توان کشیدن افسار قیمت را ندارد. هم آمریکا و هم کشورهای شرقی ذخایر محدودی دارند و نهایتا میتوانند مثل یک مسکن برای بازار عمل کنند. یعنی در کوتاه مدت جلوی افزایش شدید قیمت را میگیرند اما نمیتوانند برای مشکلات عدیده‌ای که در اثر افزایش قیمت حادث می‌شود، کاری کنند.

شانس ایران برای افزایش صادرات

به باور مرادی هر چه فشارها در بازار نفت بیشتر شود شانس ایران هم برای فروش نفت بیشتر است چون مسلما به تبع کشورهای بیشتری برای خرید نفت ایران اقدام خواهند کرد.

 او توضیح می‌دهد: با ادامه این شرایط کشورها ناچار می‌شوند هر طور که شده با دور زدن تحریم بخشی از مایحتاج نفتی خود را از ایران تامین کنند. هرچند امیدواریم با به نتیجه رسیدن مذاکرات وین نقش آفرینی ایران در بازار نفت به حداکثر خود برسد و ما به فضای بازار بین‌المللی پا بگذاریم.