جنگ اوکراین بر مذاکرات وین تاثیری ندارد
روسیه خلاف تمام تحلیل‌ها وارد جنگ با اوکراین شد. جنگی که بسیاری معتقد هستند اروپای شرقی را وارد تغییرات بزرگی می‌کند. برای بررسی این جنگ و تاثیر آن بر مذاکرات وین اقتصاد آنلاین با رحمن قهرمانپور، کارشناس مسائل بین‌الملل به گفتگو می‌پردازد.
اقتصاد آنلاین ـ پرستو بهرامی‌راد: در حالی که مذاکره‌کننده ارشد روسیه یکی از رابط های تیم ایران و آمریکا است، آتش جنگ در اوکراین شرایط را برای روسیه و آمریکا پیچیده کرده است.
جنگ در اوکراین برخلاف تمام تحلیل‌ها شروع شده و تنش میان روسیه و آمریکا با شروع این جنگ پیچیده‌تر از قبل شده است. ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری روسیه وارد یک جنگ تمام عیار شده و بسیاری این جنگ را آغازی جدید برای جهان میدانند.
رحمن قهرمانپور، کارشناس بین‌الملل در خصوص شروع جنگ اوکراین می‌گوید: نه تنها در ایران بلکه در برخی از کشورها تصور این بود که روسیه وارد یک جنگ تمام عیار با اوکراین نمی‌شود. پوتین در سال‌های گذشته در بحران گرجستان و کریمه نشان داده بود که تا آستانه جنگ می‌رود ولی جنگ تمام عیار نمی‌کند.
اصطلاحاً در محافل غربی می‌گفتند که پوتین یک رهبر محتاط است و اگر بداند غرب واکنش نشان می‌دهد، وارد جنگ نمی‌شود. ما این را در بحران‌های قبلی دیده بودیم، لذا برداشت بسیاری این بود که اینبار هم پوتین مثل گذشته تا آستانه جنگ می‌رود ولی جنگ نمی‌کند.
مخصوصاً اینکه پوتین در داخل روسیه حرف آخر و اول را می‌زند و رقیبی ندارد که بخواهد داخل کشور از عملکرد خود دفاع کند. به عبارت ساده‌تر اگر پوتین عقب‌نشینی هم می‌کرد باز می‌توانست با دستگاه‌های تبلیغاتی که در اختیارش داشت این شکست را پیروزی جلوه دهد.
لذا به دلایل مختلف این برداشت وجود داشت که روسیه وارد جنگ نمی‌شود، اما به هر حال این جنگ اتفاق افتاد. شاید یک دلیل این بود که روسیه به این جمع‌بندی قطعی رسید که اروپا عملی نخواهد کرد. اما فعلا ما در میانه بحران جنگ هستیم و واقعیت‌های بسیاری است که بعدها معلوم می‌شود. باید ببینیم محاسباتی که مسکو را به سمت مداخله نظامی در اوکراین کشاند دقیقا چه بوده است.»
قهرمانپور در ادامه بیان می‌کند: بنابراین تیم کاخ کرملین به این جمع‌بندی رسید که می‌تواند جنگ را شروع کند. به نظر من اطمینان از اینکه اروپا و آمریکا واکنش نشان نمی‌دهند، نقش مهمی در آغاز این جنگ داشت. از طرف دیگر پوتین بر این باور بود و هست که نظم نوین لیبرال و روابط فراآتلانتیکی در ضعیف‌ترین وضعیت خود به سر می‌برد.
اما معتقد هستم پوتین و تیم او در ارزیابی ظرفیت نظم نوین لیبرال دچار اشتباه شده است. یعنی درست است که نظم نوین لیبرال رو به افول است، ولی فرو نپاشیده است. به هر حال آمریکا، اتحادیه اروپا، استرلیا، ژاپن، کره جنوبی و نیوزلند در واقع جزء لیبرال دموکراسی‌های ثروتمند جهان هستند و همچنان توان این را دارند که بخش عظیم اقتصاد جهان را در اختیار خودشان داشته باشند. لذا به نظر می‌رسد محاسبه پوتین اشتباه بوده است. البته به طور دقیق‌تر باید منتظر تحولات بمانیم.»
این کارشناس بین‌الملل در مورد تاثیر تحولات اوکراین بر مذاکرات وین می‌گوید: «معتقدم که جنگ اوکراین بر مذاکرات وین تاثیری ندارد. زیرا مسیله اصلی در وین کنترل تسلیحات است و عموماً قدرت‌های بزرگ یک قاعده نانوشته در میان خودشان دارند که موضوعات را به یکدیگر مرتبط نکنند. موضوع خلع سلاح یک موضوع مورد اجماع و توافق قدرت‌های بزرگ است.
بنابراین تشدید بحران اوکراین به این معنا نیست که آمریکا بخواهد از توافق کنار بکشد. همانطور که ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم گفته است، آمریکا در مورد مذاکرات وین همکاری با روسیه را ادامه خواهد داد. لذا بحران اوکراین تاثیر چندان زیادی بر توافق وین نخواهد داشت.
در این مدت میخاییل اولیانوف، نماینده روسیه در وین به آن صورت حرف از بحران اوکراین نزده است؛ چرا که می‌داند در تقسیم کاری که انجام شده وظیفه او چیز دیگری است. لذا بحران اوکراین تاثیر مستقیم و عمیقی روی پرونده هسته‌ای ایران نخواهد گذاشت، اما طبیعتاً ممکن است دو طرف برای گرفتن برای امتیازات بیشتر تحت تاثیر بحران اوکراین باشند. یعنی بحران اوکراین یک اثر جزیی مستقیم روی مذاکرات داشته باشد.
ممکن است که آمریکایی‌ها فکر کنند موضع ایران ضعیف شده و ایران هم در مقابل فکر بکند موضع آمریکا ضعیف شده است. کما اینکه در داخل بعضی می‌گویند آمریکا بعد از بحران اوکراین ضعیف‌تر شده است. در آمریکا هم دیدگاه این است که روسیه به خواسته‌های خودش نرسیده و نتوانسته در عرض ۴۸ ساعت کی‌یف را بگیرد، بنابران روسیه هم تضعیف شده است. ولی من هنوز فکر می‌کنم بحران اوکراین مانع توافق نخواهد شد.»
قهرمانپور در پایان گفت: «مسیله فعالیت‌های هسته‌ای ایران در قالب عدم اشاعه قابل درک است. موضوع آمریکا و روسیه در مقابل کنترل تسلیحاتی است. این دو موضوع با یکدیگر فرق می‌کند. آمریکا و روسیه دنبال ایجاد ثبات استراتژیک هسته‌ای هستند، چون سلاح هسته‌ای و زرادخانه هسته‌ای دارند.
مسیله ایران در مقوله عدم اشاعه است و اینکه غرب تلاش می‌کند که ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا نکند و روسیه نیز منافع مشترک با غرب دارد.
این درست است که روسیه با موضوع امنیت اروپا با آمریکا اختلاف دارد، اما در مورد جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای یا جلوگیری از افزایش تعداد کلاهک‌های هسته‌ای منافع مشترکی با آمریکا دارد. هر چه تعداد کلاهک‌های هسته‌ای در جهان بیشتر شود به تبع آن کاربرد و اهمیت استراتژیک سلاح‌های هسته‌ای کمتر می‌شود.»
