تنها راه توافق با ایران است

به گزارش اقتصادآنلاین، هیات تحریریه این روزنامه در مقاله‌ای نوشته‌اند: طرح جامع اقدام مشترک که عموماً از آن با عنوان توافق هسته‌ای ایران یاد می‌شود و در اواسط ژوئیه ۲۰۱۵ اعلام شد، نه به عنوان راه‌حلی دائمی برای حرکت جمهوری اسلامی ایران به سمت سلاح اتمی بلکه به عنوان اقدامی در جهت فرصت ایجاد کردن برای یافتن راه حل (قطعی)، معقول به نظر می‌رسید. دولت اوباما با همکاری فرانسه، انگلیس، آلمان، چین و روسیه موافقت کرد که ایران غنی سازی اورانیومش را تا ۲۰۳۱ محدود کند و در ازای آن از کاهش تحریم های اقتصادی با عایدات دهها میلیارد دلار برای اقتصادش که بدان نیاز داشت، بهره‌مند شود. با توجه به اتفاقی که در نبود این راهکار ممکن بود بیفتد -یعنی حمله پیشدستانه اسرائیل به ایران و به تبع آن جنگی گسترده‌تر- این معامله همانطور که در آن زمان اشاره شد، "پیچیده و پرهزینه" بود اما "با توجه به گزینه احتمالی دیگر ارجحیت" داشت. 

امروز جو بایدن، رییس‎جمهوری سرگرم مذاکره درباره احیای توافق با ایران است که بی تردید تحلیل هزینه-سود مشابه و سختی را می‌طلبد. ارزیابی با اذعان به این نکته آغاز می‌شود که دولت بایدن خود را در همان موقعیت می‌بیند زیرا دونالد ترامپ، رییس جمهوری قبل از او در ۲۰۱۸ یک جانبه آمریکا را از برجام خارج کرد و آن را "توافق یک جانبه وحشتناک" توصیف کرد که "هرگز نباید اصلاً شکل می گرفت."

هرچند ایران ابتدا با خویشتنداری واکنش نشان داد، پس از مدتی غنی سازی اورانیوم خود را به حدی افزایش داد که اکنون می‎تواند ظرف چند هفته -نه یکسال، زمان گریز هسته‌ای که از طریق برجام فراهم شده بود- ماده رده تسلیحاتی کافی برای یک یا چند بمب را داشته باشد. در همین حال رویکرد ترامپ، تحریم‌ها را شدت بخشید، اقتصاد ایران را ویران کرد اما نتوانست توسعه هسته‌ای رژیم یا حمایت آن را از نایبان ترویستی در سراسر خاورمیانه متوقف کند.   

در آغاز بعید به نظر می‌رسید وعده بایدن برای احیای برجام با توجه به موضع ایران به ثمر برسد؛ موضعی که رفتار ترامپ به آن اعتبار بخشیده بود؛ اینکه با کشوری که به توافقات پایبند نیست، نمی‌شود وارد گفتگو شد. با این حال تازه‌ترین گزارش‌ها از وین، جایی که مذاکره‌کنندگان آمریکایی و ایرانی از طریق واسطه ها با هم مذاکره می‌کنند، نشان می‎دهد تهران ممکن است هنوز با توقف تعدیل شده برنامه‌اش در ازای برداشتن تحریم‎های ترامپ موافقت کند. این توافق همچون برجام، در ۲۰۳۱ خاتمه می‌یابد اما ایران احتمالاً نسبت به شرایطی که در آن آمریکا از توافق خارج نشده و تبعیت نکردن ایران را موجب نشده بود، به آستانه گریز هسته ای بسیار نزدیکتر خواهد بود. 

به عبارت دیگر، اگر توافقی با ایران حاصل شود، آمریکا نسبت به ۲۰۱۵، به فرصت کمتر با دادن هزینه بیشتر دست می یابد. همسایگان ایران، نه تنها اسرائیل بلکه عربستان سعودی، همچنان عصبی می‎مانند. این توافق "طولانی تر و قوی تری" که شامل توسعه موشکی ایران هم باشد -که تیم بایدن زمانی خواستار آن بود- نخواهد بود. با این حال پذیرفتنی بودن یا نبودن این توافق به جزئیات آن بستگی دارد خصوصاً اینکه ایران تا چه حد آزادی عمل بازرسان بین‌المللی را تضمین می کند، از جمله با توجه به فعالیت هسته‌ای گذشته این کشور که هنوز به شکلی رضایت بخش درباره آن به آژانس بین المللی انرژی اتمی توضیح نداده است. و همچنین به اقدامات بعدی دولت بایدن از نظر مهار و مجازات زیاده خواهی ایران در سراسر منطقه بستگی دارد. 

آمریکا همچون ۲۰۱۵ نباید اجازه دهد میل به داشتن توافقی بی نقص، دستیابی آن را به طور کلی محال کند.