متاورس چینی در برابر متاورس غربی
متاورس کاملاً به معنای واقعی کلمه، علمی تخیلی است: یک دنیای مجازی کاملاً غوطهور و پایدار که در آن، با کمک عینکهای پیشرفته و سایر کیتها، افراد از طریق آواتارهای دنیای واقعی خود با یکدیگر تعامل، کار و بازی میکنند.
اقتصاد آنلاین – پرهام کریمی؛ به گزارش اکونومیست، در غرب، مارک زاکربرگ به معروفترین مروج متاورس تبدیل شده است. تغییر نام فیس بوک توسط او در ماه اکتبر به متا، مسابقه بین غولهای فناوری در سیلیکون ولی و آسیا را سرعت بخشید تا او اولین کسی باشد که ایده متاورس را به واقعیت تبدیل میکند.
دلایلی وجود دارد که چرا حزب کمونیست ممکن است بخواهد شرکتهای چینی به این رقابت نپیوندند. مشاوری که به شرکتهای فناوری سرمایهگذاری چینی در زمینه توسعه متاورسی مشاوره میدهد، میگوید: «اگر بخواهید آنچه را که یک دولت کمونیستی نمیخواهد توصیف کنید، این ایجاد یک صفحه مجازی است که خارج از مرزهای ملی و بدون هیچ گونه مرزی قرار دارد.» دان وانگ، تحلیلگر بخش فناوری چین، اخیراً نوشته است که اگر متاورس در چین به وجود بیاید، "من انتظار دارم که این یک پدیده بسیار ضعیف باشد که به شدت توسط وزارت تبلیغات کنترل میشود."
این حزب همچنین در سال گذشته محدودیتهای زمانی شدیدی را برای جوانانی که بازیهای آنلاین بازی میکنند اعمال و شرکتهای فناوری را تشویق کرده است تا در مفاهیمی مانند تولید هوشمند که مستقیماً با اقتصاد دنیای واقعی مرتبط است، سرمایهگذاری بیشتری کنند. نوعی فناوری که افراد را دعوت میکند تا زمان بیشتری را با استفاده از نوعی عینک بگذرانند ممکن است برای این حزب مشکوک به نظر برسد.
اما نشانههایی وجود دارد که نشان میدهد چین در واقع میخواهد شرکتهایش ابتدا متاورس را با ویژگیهای چینی بسازند: با کنترل محتوا، نظارت، سانسور و بدون محدودیت برای ناشناس ماندن. ممکن است یک ضبط دیجیتال از هر چیزی که در آن اتفاق میافتد وجود داشته باشد، از جمله چت در مهمانیهای مجازی کوکتل که در صورت آفلاین بودن، خصوصی باقی میمانند. شناسایی و نظارت بر کسانی که تمایل به شوخی با آقای شی دارند آسانتر خواهد بود. اگر فردی زمان زیادی را در متاورس سپری میکند، ممکن است به او هشدار داده شود و سپس آفلاین شود.
همانطور که حزب کمونیست اینترنت را مدیریت کرده و پیشبینیهای بسیاری را در غرب به چالش میکشد، متاورس میتواند به ابزاری قدرتمند برای تقویت تسلط دولت بر جامعه تبدیل شود. این دیدگاه اقتدارگرا تسلط بر اینترنت را فرض میکند که ممکن است اتفاق نیفتد. اما جاه طلبی برای ساختن متاورسها، در چین و جاهای دیگر، احتمالاً رقابت بین ارزشهای دموکراتیک و اقتدارگرا را به یک بعد جدید و مجازی تبدیل میکند.
همچون رسانههای اجتماعی، مهرههای متاورس توسط شرکتها ساخته میشود، نه حزب. در حال حاضر در چین تلاش برای تطبیق با هیاهوی سیلیکون ولی وجود دارد. تا پایان سال ۲۰۲۱ حدود ۱۶۰۰ شرکت برای ۱۱ هزار علامت تجاری برای استفاده از کلمه چینی متاورس (yuan yuzhou) درخواست داده بودند. وبسایت ساینا تک Sina Tech میگوید از سپتامبر تا نوامبر سرمایهگذاران خطرپذیر ۶.۴ میلیارد یوان (۱ میلیارد دلار) را به فناوریهای مرتبط با متاورس چینی مانند هدستها و بازیهای واقعیت مجازی (vr) اختصاص دادهاند که بیش از دو برابر مبلغ سرمایهگذاری شده در کل سال ۲۰۲۰ است. این شامل خرید Pico، سازنده هدست واقعیت مجازی، توسط ByteDance، شرکت اصلی سازنده TikTok در ماه آگوست نمیشود. مبلغ این خرید بین ۵ تا ۹ میلیارد یوان شایعه شده است. شرکتهای فناوری پیشرو چینی و بسیاری از شرکتهای کوچک، برنامههای متاورس را اعلام کردهاند که قیمت سهام آنها به دلیل هیاهو بالا رفته است.
حفظ کنترل
دولت مرکزی تاکنون عمدتاً سکوت کرده است. در ماه نوامبر، رسانههای دولتی نسبت به تب سوداگرانه در میان سرمایه گذاران این فناوری هشدار دادند. اما مقامات شروع به تصمیم گیری در مورد چگونگی استقبال از جهان مجازی کردهاند. در ماه دسامبر و ژانویه مقامات شهرهای شانگهای، ووهان و ههفی توسعه فناوری متاورس را در برنامههای پنج ساله خود قرار دادند. در نوامبر، استان جهجیانگ «سمپوزیوم توسعه صنعت متاورس» برگزار کرد، که در آن سخنرانان توافق کردند که جهجیانگ، خانه گروه علیبابا، باید در خط مقدم فناوری جدید باشد.
در ماه اکتبر، مؤسسه روابط بینالملل معاصر چین (cicir)، یک اندیشکده نخبگان وابسته به وزارت امنیت دولتی، مقالهای در مورد متاورس منتشر کرد. این مفهوم را نسل بعدی اینترنت توصیف کرد و در مورد نیاز به قوانین و مقررات برای مقابله با "کار مجازی"، جرایم اقتصادی و سایر موضوعات در "منطقه خاکستری بین دنیای مجازی و واقعیت" هشدار داد. Cicir پیش بینی کرد که این مفهوم "احتمالاً در پنج تا ۱۰ سال آینده منفجر خواهد شد و بدون قانونگذاری شفاف ممکن است مشکلات جدی ایجاد شود."
یک اتاق فکر در وزارت صنعت و فناوری اطلاعات، یک رگولاتور دولتی قدرتمند، در ماه ژانویه یک کارگاه آموزشی در مورد متاورس با شرکتهای بزرگ فناوری چینی از جمله Tencent، Baidu و Alibaba برگزار کرد. شرکت کنندگان در مورد اهمیت پیشگامی در متاورس و نیاز به اقداماتی برای مقابله با خطرات احتمالی توافق کردند.
از نظر تحلیلگران، کارگاه آموزشی و گزارش cicir نشانههایی بود که رهبران در مورد متاورس به عنوان یک فناوری نوظهور نکاه میکنند که در آن فرصتی برای شکست دادن غرب دارند. در اصطلاح رسمی، این به عنوان "سبقت در منحنی" شناخته میشود. کندرا شفر از شرکت تحقیقاتی تریویوم چاینا Trivium China میگوید: زمانی که نوعی تغییر در فناوری نوظهور وجود دارد، استراتژی چین این است که سریعتر از بقیه آن را توسعه دهد. ما این را در زمینه تکنولوژی ۵G دیدیم.
احتمالاً سالها طول خواهد کشید تا هر چیزی شبیه به یک متاورس کاملا شکل بگیرد، جایی که افراد میتوانند در حالی که در اتوبوسی عمومی نشستهاند و عینکهای پیشرفتهشان را به چشم دارند، از یک فعالیت به فعالیت دیگر بروند. برای مدت طولانی، پیشنهادات برای این تکنولوژی ترکیبی از تجربیات واقعیت مجازی خواهد بود. برخی از ویدیوهای مفهومی اولیه، از جمله صحبتهای آقای زاکربرگ، توسط کاربران مورد تمسخر قرار گرفتهاند (علیرغم سرمایه گذاری فراوانی که از سوی غولهای کسب و کار انجام شده است). چالشهای تکنولوژیکی زیادی برای غلبه وجود دارد.
اما چین اراده و توانایی این را دارد که با سرعت و قدرت به دنبال یک متاورس باشد. همانطور که غولهای مخابراتی دولتی این کشور در توسعه و ساخت زیرساختهای مخابراتی ۵Gاز رقبای غربی خود پیشی گرفتهاند. آنها در موقعیت خوبی قرار دارند که همین کار را با فناوریهای ۶G انجام دهند، که برای ارائه پهنای باند عظیم تلفن همراه و سرعت بالای مورد نیاز برای اتصالات ثابت که متاورس به آن نیاز دارد، ضروری است.
چین همچنین دارای شرکتهای فناوری قدرتمندی مانند تنسنت Tencent، بایدو Baidu و علیبابا Alibaba است که از ابتداییترین فناوریهای مورد نیاز برای پشتیبانی از فرآوردهها، مانند زیرساختهای رایانش ابری، استفاده میکنند. آنها همچنین در حال حاضر غرق در عناصر مختلف مورد انتظار زندگی متاورس، از جمله رسانههای اجتماعی، بازی، تجارت الکترونیک و ارز مجازی هستند و اگرچه حزب نسبت به قدرت این شرکتها محتاط است، اما از آنها میخواهد که به چین در فناوریهای جدید «سبقت بر منحنی» کمک کنند.
تنسنت ممکن است بهترین موقعیت در بین هر شرکتی برای برنده شدن در این مسابقه باشد. این شرکت بزرگترین ناشر بازی در جهان و یکی از بزرگترین شرکتها در رسانههای اجتماعی و تجارت الکترونیک است. این شرکت در بسیاری از محبوبترین بازیهای آنلاین چند نفره در جهان سرمایه گذاری میکند. این شرکت سهام اقلیت در اپیک گیمز، خالق «فورتنایت»، بازیای که تیم سوینی، بنیانگذار اپیک، آن را وسیلهای برای یک متاورس نامیده است، دارد. یک نسخه ویرایش شده از این بازی، مجاز به اجرای آزمایشی در چین شد، اما Epic در ماه نوامبر از آن آزمایش منصرف شد.
نگرانی رسمی در مورد کنترل متاورس میتواند سرعت چین را کاهش دهد. اما سیستمهایی را برای مدیریت ریسک در هر نسل از اینترنت ساخته شده است. پلتفرمهای فناوری مانند تنسنت برای حفظ اعتماد دولت با پایش خودکار اطلاعات کار میکنند.
و شهروندان چینی مراقب عبور از خطوط قرمز خواهند بود، که مبادا دسترسی به دنیای مجازی را که تقریباً به اندازه دنیای فیزیکی به زندگی روزمره تبدیل میشود، از دست بدهند. یک متاورس چینی میتواند آن نوع رویاهای آینده و مبالغه آمیز را که اغلب برای زندگی روزمره در چین پیشبینی میشود اما هنوز محقق نشده است، ممکن سازد. ردیابی هر اقدام و حتی صحبتی از طرف شهروندان میتواند در متاورس چینی محقق شود.
اما یکی از مدیران فناوری در چین میگوید حتی اگر آینده چین قسمتی از «آینه سیاه»، یک مجموعه تلویزیونی علمی-تخیلی غمانگیز نباشد، «احتمالاً به نوعی روش سیستماتیکتر برای مدیریت آن نیاز خواهد بود». این که طرف آن را بخواهد یک قطعیت مجازی است.