چرا داراها رشد نمی کنند؟ / داستان زنبور بی عسل در بازارگردانی ETF ها
سال گذشته، بخشی از سهام دولت در قالب واحدهای صندوق دارا یکم و پالایش یکم، در بورس تهران عرضه شد. همزمان با روزهای سرخ بازار، این دو ETF نیز با افت قیمت مواجه شده و تاکنون حواشی و نارضایتی‌های مختلفی درباره آنها وجود دارد.
اقتصادآنلاین – سیده زینب رزم گیر؛ در سال۹۹، بخشی از سهام دولت در شرکت‌های بانکی، بیمه‌ای و پالایشی در قالب واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله به مردم عرضه شد و سقف سرمایه‌گذاری هر شخص حقیقی، در مجموع دو صندوق دارایکم و پالایش یکم، پنج میلیون تومان بود.
همچنین قرار بود ETF سوم شامل باقی‌مانده سهام دولت در شرکت‌های ایران خودرو، سایپا، فولاد مبارکه و ملی صنایع مس نیز عرضه شود که این اتفاق نیفتاد. تاکنون این دو ETF با حواشی زیادی همراه بودند و با نقدهای زیادی مواجه شدند. نیاز به بازارگردان یکی از همین نقدهاست که از ماه‌ها پیش به آن اشاره شده است.
گفتنی است محمدعلی دهقان دهنوی، رییس پیشین سازمان بورس، نیز به این نیاز اشاره کرده بود اما تاکنون تنها در حد حرف باقی مانده و این روزها، نوبت به مجید عشقی رسیده تا از اهمیت وجود بازارگردان برای رسیدن بهای ETFها به قیمت ذاتی خود سخن بگوید.
اجرایی شدن وعده‌ها؛ شرط بهبود شرایط
هومن عمیدی، کارشناس بازار سرمایه، به اقتصادآنلاین گفت: ETFهایی تشکیل و واگذار شد و بازدهی خوبی در سال‌های قبل اتفاق افتاد اما با ریزش بازار، سهام مربوط به پرتفو این صندوق‌ها افت کرده و ارزش این ETFها نیز پایین آمده است. در حال حاضر نکته مهم این است که تمام صحبت‌ها و برنامه‌هایی که به عنوان مثال وزیر اقتصاد و رییس سازمان بورس برای بازار سرمایه ریخته و به عنوان خبر توسط نهادهای ذی‌ربط اطلاع‌رسانی می‌شود تا زمانی که با عملیات و اجرا در بازار همراه نشود، تاثیر خاصی ندارد و تنها یک گزاره و خبر است. شاید چند روز اثر مثبت داشته باشند اما زمانی که پشتوانه عملیاتی ندارد به همان وضعیت سابق برمی‌گردد.
عمیدی با اشاره به اینکه مدت‌هاست برای بازارگردانی ETFها و کل بازار سرمایه و همچنین تزریق پول به بازار صحبت می‌شود گفت: وقتی که این صحبت‌ها اجرایی نمی‌شود و ارزش معاملات رشد قابل توجهی نمی‌کند، در نتیجه اتفاقی نمی‌افتد. لازم است ریشه این مشکلات را در اجرا دنبال کرد. این روزها مد شده است همه درباره بازار سرمایه صحبت کنند. از رییس جمهور تا تمام نمایندگان مجلس، وزیر اقتصاد و ریاست سازمان بورس همه می‌گویند دغدغه بازار سرمایه را داریم اما مشخص نیست پولی که باید به بازار بیاید از چه طریقی و از کدام نهاد تامین می‌شود.
تا زمانی که مسئله نقدینگی بازار حل نشده و پول شارپی وارد بازار نشود، کل بازار سرمایه درگیر نوسان و افت خواهد بود و به همین خاطر ETFها نیز از این قضیه مستثنی نیستند و روند و بازدهی آنها منفی و کاهشی خواهد بود.
حل مشکل نقدینگی و بازارگردانی؛ لازمه رشد ETFها
وی ضمن تاکید بر تزریق نقدینگی به بازار و عملی کردن وعده‌ها به عنوان تنها راهکار گفت: در مرحله تئوری، همه صحبت می‌کنند، برنامه‌ها پیش رفته و مصوب می‌شود اما این که مصوبه‌ها چه زمانی اجرا شود و چه زمانی پول به بازار بیاید اثرگذار خواهد بود.
امیدواریم هر چه سریع‌تر وعده‌ها عملیاتی شده و این پول به بازار تزریق شود. اگر برنامه‌ای برای اجرا مصوب و خبر آن به بازار اعلام می‌شود، باید با عمل همراه باشد تا برای بازار مفید واقع شود. ETFها نیز همین وضعیت را دارند. تا زمانی که بازارگردانی و تامین نقدینگی، برای بهبود سهام زیرمجموعه آنها شکل نگیرد، NAV و قیمت آنها کاهش پیدا کرده و خروج پول خواهیم داشت.
وی درباره وضعیت بازارگردانی ETFها گفت: مشخص نیست به چه دلیلی مواردی که تصویب و در این مدت مرتب درباره آنها صحبت شده، هنوز اجرایی نشده و با تزریق نقدینگی به شکل عملی به بازار اثبات نمی‌شود. بحث بازارگردانی هم مربوط به تزریق نقدینگی و اختصاص منابع مالی برای بازارگردان است که این مجموعه پیرو این صحبت‌ها تا کنون شکل نگرفته است.
وعده عشقی برای ETFها عملی است؟
وی در پاسخ به این سوال که وعده عشقی برای رسیدن قیمت ETFها به قیمت ذاتی تا پایان سال عملی خواهد بود یا نه، گفت: اگر پول باشد بله عملی است، مواردی از کارهای تئوری و اجرایی دارد که بخش تئوری به صورت سیستماتیک به سرعت قابل انجام است. تعیین بازارگردان، تخصیص منابع بازارگردان و خرید کردن بازارگردان می‌تواند سریع اتفاق بیفتد. زیرساخت‌ها قابلیت این را دارند که این موضوع در مدت کوتاهی انجام شود. در حال حاضر تنها مسئله، منابع و تخصیص آن بوده که متاسفانه هنوز شکل نگرفته است.
