صندوق تثبیت بازار به داد بورس می رسد؟

اقتصاد‌آنلاین – سیده زینب رزم گیر؛ وزیر امور اقتصادی و دارایی، روز سه شنبه، در صحن علنی مجلس از تقویت صندوق تثبیت بازار سرمایه با منابع جدید خبر داد. گفتنی است این صندوق، دو سال پس از انتشار اساسنامه آن، یعنی از مهرماه سال ۹۶، به منظور تثبیت بازار سرمایه و محافظت از نوسانات شدید در شرایط بحرانی بازار آغاز به کار کرد. در یک سال گذشته که بازار سرمایه دستخوش افت و خیزهای هیجانی بسیاری بود، انتظار می‌رفت این صندوق کاربرد خود را نشان دهد. اقتصاد آنلاین نظر کارشناسان را در این زمینه پرسید.

صندوق تثبیت عملکرد قابل دفاعی نداشته

نیما آگاهی، کارشناس بازار سرمایه در این زمینه گفت: اکنون در برهه‌ای هستیم که مکانیسمی به این شکل، برای حمایت از بازار تعریف نشده است. متاسفانه بازار ما نیز عمق بالایی ندارد که به روند خود آن امیدوار باشیم. شاید در این برهه مجبور هستیم با این گزینه کنار بیاییم اما در کل ساختار قابل دفاعی ندارد چون اعمال سلیقه و اینکه حمایت‌ها از کجا صورت بگیرد، به چه شکلی باشد و کدام صنایع و سهام در اولویت قرار بگیرند، فوق العاده شائبه برانگیز است و جای سوال دارد. تقریبا در طول یک سال گذشته نیز نمی‌توان دفاعی از عملکرد صندوق داشت زیرا در زمانی که واقعا نیاز بوده به کار بیاید نتوانسته عملکرد قابل دفاعی داشته باشد.

کارکردهای صندوق تثبیت بازار سرمایه چیست؟

محمدرضا آرام‌بنیار، کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه تمام بورس‌ها صندوق‌های تثبیت در بازار سرمایه دارند، گفت: این صندوق‌ها چند کارکرد دارند. یک کارکردشان، به عنوان نهادی که مسئولیت حمایت از سرمایه‌گذاران، معاملات خرد و کاهش نوسانات روزانه را دارند، تثبیت وضعیت معاملات در بورس است. حتی بعضی از این صندوق‌ها مسئول اشتباهات یا خطاهایی هستند که در صنعت کارگزاری اتفاق افتاده و باعث ضرر و زیان سهامداران خرد می‌شود. در مجموع رویکرد اصلی صندوق تثبیت در ایران، حمایت از سهامداران خرد است. با فرض اینکه تمام برنامه های صندوق تثبیت نیز فقط روی سهام خیلی بزرگ متمرکز نباشد. به هر حال، باید امکان این باشد، صندوق تثبیت از هر آنچه سهام در بازار هست و سرمایه‌گذار می‌تواند بخرد، براساس اطلاعات درست و واقعی حمایت کند. 

این کارشناس بازار سرمایه تشریح کرد: یکی از کارهای اساسی که این صندوق می‌تواند انجام دهد، بازارگردانی است. یعنی حمایت از سرمایه‌گذاران خرد را صرفا خرید توسط صندوق تثبیت نبینیم. گاهی اوقات مفهوم حمایت، فروش سهام نیز هست. همانطور که گاهی در بازار منفی، هیجان منفی اتفاق می افتد، در بازار مثبت هم هیجان مثبت اتفاق می افتد؛ در نتیجه ممکن است قیمت‌ها، بالاتر از قیمت واقعی شروع به حرکت کنند. اینجا وظیفه صندوق تثبیت این است که سهام را عرضه کرده و قیمت‌ها را متعادل کند.

حمایت قیمت‌ها در راستای قیمت‌های ذاتی باشد 

وی ضمن تاکید بر هدف صندوق تثبیت مبتنی بر حمایت از سرمایه گذاران خرد و تثبیت وضعیت بازار سرمایه، افزود: در مجموع، وظیفه اصلی صندوق تثبیت بازار سرمایه، با فعالیت خرید و فروش سهام، این است که حمایت قیمت‌ها را در راستای قیمت ذاتی و واقعی سهام هدایت کند. به همین دلیل، صندوق تثبیت باید دارای قوی‌ترین کارشناسان تحلیلگری تکنیکال و فاندامنتدال باشد تا به اطلاعات دقیقی از ارزش و قیمت سهام صنایع مختلف برسد. همچنین خرید و فروش هایش متناسب با وضعیت اقتصادی کشور، جزو بهینه‌ترین خرید و فروش‌ها باشد. در این صورت، اگر هدف صندوق تثبیت، نزدیک کردن قیمت‌های بازار به قیمت واقعی و ذاتی خود باشد، سهامداران خرد نیز ناخودآگاه با صندوق تثبیت همسو می‌شوند. اگر این اتفاق بیفتد، دیگر نیاز نداریم صندوق تثبیت از منابع و سرمایه‌های زیادی برخوردار باشد. 

آرام تصریح کرد: اولویت اول در صندوق تثبیت، دانش، تخصص و تسلط بر ارزش‌گذاری و قیمت‌های ذاتی سهام شرکت‌ها، متناسب با وضعیت اقتصادی کشور است. نقطه برتری این صندوق و عامل تثبیت وضعیت بازار این است که سهامداران خرد و حقیقی، به این اعتقاد برسند که تمام رفتار صندوق تثبیت بازار سرمایه، متناسب با شرایط بازار و قیمت‌گذاری واقعی صورت می‌گیرد. در این صورت ناخودآگاه خودشان را با صندوق تثبیت هم‌راستا می‌کنند و عملا صندوق، هم با سرمایه خودش و هم با سرمایه‌های خرد، می‌تواند جهت‌دهی درستی نسبت به بازار سهام کند و میزان نوسان و بی‌ثباتی در بازار را کاهش دهد. پس اهداف اصلی صندوق تثبیت، کاهش بی ثباتی در قیمت سهام در بورس، کاهش نوسانات و هدایت به سمت قیمت های واقعی و جلوگیری از هیجانات مثبت و منفی سرمایه‌گذاران خرد است.

صندوق به برخی اهداف رسیده و به برخی نرسیده

آرام بنیار در رابطه با عملکرد این صندوق در یک سال اخیر که بازار سرمایه شاهد افت و خیزهای هیجانی بود، گفت: مدت زمان زیادی از صندوق تثبیت نگذشته است. قطعا این صندوق به درصدی از موفقیت هم نائل شده و متناسب با توان مالی، کارشناسی و تخصصی به برخی از اهداف رسیده و به برخی نیز نرسیده است. به نظر می‌رسد باید تلاش کند خود را به اهداف ذکر شده نزدیک کند.

شاخص باید ۳۰۰ الی ۴۰۰هزار واحد بالاتر باشد 

آرام بنیار در رابطه با جنبه‌های کارشناسی و تخصصی صندوق تثبیت اضافه کرد: متاسفانه ما می‌خواهیم همه چیز را با پول حل کنیم. مسائل زیادی با کمک تخصص، تحلیل درست، تبیین و شفافیت حل می‌شود اما به ندرت دیده می‌شود. این رویکرد منجر به ایجاد جوهای هیجانی شده و افرادی در این نوسانات و هیجان‌ها، با زیان رو به رو می‌شوند. عمده شرکت‌ها، نسبت به سال گذشته وضعیت خیلی بهتری دارند. مطمئن باشید با توجه به وضعیت فعلی شرکت‌ها، شاخص در حال حاضر حداقل باید۳۰۰ الی ۴۰۰هزار واحد بالاتر از وضعیت کنونی باشد.