کمبود گندله در بازار فولاد

فریبا رسولی- بر اساس برخی گزارش‌ها صنعت فولاد کشور هم‌اکنون سالانه چند میلیون تن کسری گندله دارد که برای تامین آن باید به واردات بپردازد. این در حالی است که ایران به لحاظ داشتن منابع سنگ آهن بسیار غنی است و بخشی از این ماده معدنی به صورت خام صادر می‌شود. شنیده‌ها حاکی از آن است که دولت در نظر دارد به منظور تامین نیاز فولادسازان برای واردات گندله می‌خواهد به تولیدکنندگان فولاد ارز مبادلاتی اختصاص دهد.در همین رابطه به گزارش اقتصاد نیوز، رضا اشرف سمنانی، مشاور هلدینگ صنایع معدنی خاورمیانه (میدکو) معتقد است: امروزه در صنعت فولاد برای جبران کمبود گندله فعالان صنایع معدنی، برای تولید فولاد راهی ندارند جز اینکه تا مدتی این محصول را از کشورهای دیگر مانند هند خریداری و وارد کنند. او افزود: اگر بخواهیم از واردات گندله جلوگیری کنیم باید از گندله تولیدی داخل کشور استفاده کنیم که در حال حاضر واحدهای فولادی کشور پاسخگوی این نیاز تولیدکنندگان نیستند و از طرفی نمی‌توان در زنجیره فولادسازی محصول دیگری را جایگزین گندله کرد. سمنانی با بیان اینکه باید منتظر بود تا واحدهای فولادسازی که در حال احداث هستند به بهره‌برداری برسند، گفت:تا تاسیس این طرح‌های فولادی و دائمی‌ شدن وضعیت بهره‌برداری آنها باید این محصول وارد کشور شود تا نیازهای فولادی‌ها را برآورده کند. او افزود: طبق پیش‌بینی‌های مسئولان تا سال آینده این واحدهای فولادی احداث خواهند شد و با تولید گندله زنجیره فولادسازی کشور را تکمیل خواهند کرد. مشاور هلدینگ صنایع معدنی خاورمیانه اظهار کرد: اما موضوع مهم این است که تسهیلاتی مانند ارز مبادله‌ای تنها برای یک دوره کوتاه‌مدت می‌تواند خواسته‌های تولیدکنندگان را تامین کند. سرمایه‌گذاران غفلت کردند بهرام سبحانی، مدیرعامل فولاد مبارکه نیز در همین زمینه در گفت‌وگو با «اقتصادنیوز» گفت: با توجه به اینکه وزارت صنعت، معدن و تجارت امکاناتی مانند اختصاص ارز مبادله‌ای در اختیار فولادسازان قرار داده است و وارداتی که سالانه برای جبران این کمبود صورت می‌گیرد می‌توان به تولید فولاد ادامه داد اما تا مدتی این دغدغه برطرف خواهد شد. او با بیان اینکه کمبود گندله در صنعت فولاد تنها با توسعه واحدهای گندله‌سازی حل خواهد شد، اظهار کرد: اما توسعه این واحدها دو سه سالی طول خواهد کشید و ناچاریم تا آن زمان این محصول را وارد کنیم. سبحانی افزود: در حال حاضر صنعتگران با کمبود گندله و آهن قراضه مواجه شدند و تنها از طریق واردات این مشکل را برطرف می‌کنند. مدیر عامل فولادمبارکه با بیان اینکه در ایران به دلیل وجود سنگ‌آهن میزان واردات گندله باید صفر باشد، گفت: با برخورداری از این ظرفیتی تاکنون در کشور سرمایه‌گذاری در این راستا صورت نگرفته است و سرمایه‌گذاران از این فرصت مناسب برای تولید گندله استفاده نکرده‌اند. او افزود: این در حالی است که در کشور ما به لحاظ تکنولوژی در تولید گندله مشکلی نداریم و دغدغه‌ ما فقط سرمایه‌گذاری در واحدهای تولیدی گندله است. سبحانی با بیان اینکه سرمایه‌گذاری نکردن در این واحدهای تولیدی یک غفلت است، بیان کرد: اگر در این زمینه سرمایه‌گذاری مناسبی صورت بگیرد مطمئنا این سرمایه‌گذاری بازدهی مناسبی دارد. او افزود: نیاز اصلی امروز فولادسازان گندله است و این محصول بازار آماده‌ای دارد که سرمایه‌گذاری در این زمینه مطمئنا فرصت خوبی برای سرمایه‌گذاران به‌شمار می‌رود. مدیر عامل فولاد مبارکه تاکید کرد: امیدوار هستیم واردات گندله از کشورهای خارجی کاهش یابد و به زودی از تولید داخلی خودمان بهره ببریم. اختصاص ارز مبادله‌ای تولید را به صرفه می‌کند همچنین رسول خلیفه‌سلطان، دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد درباره واردات گندله توسط فولادسازان در این چند سال اظهار کرد: در حال حاضر اختصاص ارز مبادله‌ای برای واردات این محصول در نظر گرفته شده است که هدف از این تسهیلات این بوده که تولید فولاد برای تولیدکنندگان صرفه اقتصادی داشته باشد. او همچنین با بیان اینکه اختصاص ارز مبادلاتی به تولیدکنندگان باعث شده مبادلات این محصول به راحتی صورت بگیرد، افزود: تولیدکنندگان برای یکی دو سال آینده ناچارند از این امتیاز استفاده کنند تا واحدهای گندله‌سازی تاسیس شوند و نیازهای خود را از طریق واردات تامین کنند. برای صنایع «ظرفیت‌سنجی» تعریف کنیم در همین رابطه، رضا شهرستانی، عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد گفت: متاسفانه در این چند سال تمامی صنایع‌ ما نتوانسته‌اند آینده‌نگری داشته باشند و با برنامه‌ریزی بلندمدت کمبود خود را در پنج سال آینده پیش‌بینی و در راستای آن تولید کنند. او بیان کرد: اگر این برنامه‌ریزی‌هادر هر صنعتی وجود داشته باشد و بین واحدهای تولیدی هماهنگی‌های لازم ایجاد شود تولیدکنندگان با کمبود مواد اولیه روبه‌رو نخواهند شد. شهرستانی بیان کرد: در 20 سال گذشته سال‌ها سرمایه‌گذاری زیادی در تولید نورد که یک محصول نهایی است انجام شد که یکباره تولید این محصول افزایش پیدا کرد و مواد اولیه‌ای مانند بیلت که مواد اولیه است با کمبود مواجه شد. عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد افزود: فولادسازان زیادی به رقابت شروع کردند و در این راستا قیمت بیلت را بالا بردند و این مواد اولیه را وارد کردند. در این میان آهن قراضه هم قیمتش افزایش یافت.

او افزود: این نشان دهنده این است که سیاست‌های غلط در تولید فولاد باعث این کمبودهای مواد اولیه فولادی است و اگر امروز با کمبود گندله مواجه هستیم در سال‌های آینده شواهد حاکی از این است که با کمبود کنسانتره هم روبه‌رو خواهیم شد. به گفته شهرستانی، در بدو تولید کنسانتره به اکتشاف معادن برخورد خواهیم کرد. همچنین عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد افزود: به نظرم تمامی صنایع کشور باید از ابتدا ظرفیت‌هایشان شناسایی می‌شد، چرا که در حال حاضر باز هم این سیاست‌های نادرست صنعت رواج دارد و مجوز 100 میلیون تن نورد صادر شده است و 50 میلیون تن تولید داریم. شهرستانی افزود: سرمایه‌گذاران به دلیل بازگشت سرمایه همیشه خام فروشی را ترجیح می‌دهند و از ارزش افزوده ایجاد شده در محصول خام پرهیز می‌کنند، در صورتی که با ایجاد ارزش‌افزوده در این مواد خام هم اشتغالزایی و هم سود بیشتری نصیب صنایع و صنعتگر خواهد شد. او افزود: 10 سال است که انجمن تولیدکنندگان فولاد خواستار تنظیم بازار و سیستم پلکانی محصولات تولیدی است که همواره ایجاد ارزش افزوده در این محصولات نادیده گرفته می‌شود. شهرستانی درباره سرمایه‌گذاری در واحدهای تولید گندله‌سازی بیان کرد: با توجه به اینکه در این مدت کمبود گندله را با مدیریت بحرانی پشت سر گذاشته‌ایم، تزریق سرمایه فراوان از سوی سرمایه‌گذارها در این واحدها خطری که برای صنعت دارد، این است که در تولید این محصول دست زیاد شود و در سال‌های آینده با کمبود کنسانتره مواجه شویم. بعد از گندله، با کمبود کنسانتره مواجه هستیم در همین زمینه، بهادر احرامیان، مدیر عامل فولاد یزد با بیان اینکه اختصاص ارز مبادله‌ای پیشنهاد انجمن فولاد به وزارت صنعت بود، گفت: در شرایطی که وزارت صنعت با محدودیت منابع ارزی مواجه است، اولویت استفاده از این ارز با مواد اولیه بالا در زنجیره تولیدی است. او افزود: به دلیل کمبود گندله و آهن قراضه این ارز برای مبادله و واردات این محصولات در نظر گرفته شده است. احرامیان با بیان اینکه اکنون در آستانه تک نرخی شدن ارز هستیم، گفت: پیشنهاد ما مبنی بر این بوده که برای بیدار شدن رکود صنعت فولاد از منابع ارزی وزارت صنعت کمک بگیریم و وزارت هم این فرصت را در اختیار تولیدکنندگان فولاد گذاشت. مدیر عامل فولاد یزد اظهار کرد: در تولید گندله و کنسانتره ظرفیتی نداریم و در انتظار این هستیم که واحدهای فولادسازی تا سال آینده به بهره‌برداری برسند؛ تا آن زمان واردات تنها راه جبران کمبود مواد اولیه فولاد است. به نظر می‌رسد وضعیت امروز صنعت فولاد به دلیل فقدان «ظرفیت‌سنجی» در تولید در سال‌های گذشته این سرنوشت را پیدا کرده و هر سال با کمبود مواد اولیه مواجه می‌شود. در صورتی که اگر آینده‌نگری در تولید داخلی وجود داشته باشد در یک برنامه بلندمدت اقداماتی در راستای تامین نیازهای فولادسازان صورت خواهد گرفت که بنا بر نیازهای سال‌های آینده صنایع تولید خواهیم داشت. اما سوالی که می‌توان مطرح کرد این است که حال که تولیدکنندگان با کمبود گندله مواجه شدند و زنجیره فولادی ناقص شده است، آیا می‌توان در افق سال 1404 بر اساس سند چشم‌انداز میزان تولید فولاد کشوربه 50 میلیون تن برسد؟