آشنایی با انواع لامپ برای نورپردازی عکاسی
یکی از سؤالات همیشگی در دنیای عکاسی این است که «عکاسی با فلاش بهتر است یا با لامپ؟!». البته اغلب اوقات منظور عکاسان از لامپ در اینجا، نورهای ثابت است که ممکن است لزوماً لامپ نباشد. فقط از آنجا که لامپ‌ها، قدیم‌ترین شکل نورهای ثابت بودند، هنوز هم خیلی از کاربران، همه گروه نورهای ثابت یا نورهای پیوسته را لامپ می‌نامند.
در این مقاله سعی داریم به زبان ساده درباره نورپردازی عکاسی در خانه صحبت کنیم. نور ثابت عکاسی یکی از بهترین گزینه‌ها برای کسانی است که تازه می‌خواهند وارد دنیای عکاسی با نور مصنوعی بشوند و علاوه بر امکانات خوب، هزینه پایین‌تری هم نسبت به انواع فلاش دارد.
در این مقاله به مزایا و معایب کار کردن با این نورها می‌پردازیم.
نور ثابت عکاسی چیست؟
اولین گام برای انتخاب یک نور ثابت برای عکاسی این است که بدانید اصولاً این نورها چه هستند؟ ما هر نور ثابتی که قبل و بعد از لحظه زدن فلاش به صورت پیوسته روشن بماند را نور ثابت می‌نامیم. البته این فقط در هنگام عکاسی است. در حالی که کاربرد این نورها برای فیلمبرداری بسیار بیشتر است و از آنجا که این روزها تولید محتوای ویدئویی هم بخش مهمی از کار تولید تصویر است، نورهای پیوسته باید این توانایی را داشته باشند تا زمان خیلی طولانی‌تری روشن بمانند.
اصولاً در تصویربرداری (چه عکاسی و چه فیلم) ما از نور مصنوعی برای این کار استفاده می‌کنیم. یعنی نور خورشید را به عنوان نور ثابت در نظر نمی‌گیریم. چون ماهیت این نور باید ثابت بماند و می‌دانیم که نور خورشید ماهیت ثابتی ندارد و با گذشت زمان تغییر می‌کند. ما در این مطلب به کاربرد این نورها در عکاسی می‌پردازیم.
پس با این تعریف، لامپ‌های فلورسنت، لامپ‌های حبابی، لامپ رومیزی، نور چراغ قوه و هر منبع نوری که بتوانیم آن را روشن و خاموش کنیم و از آن نور بگیریم، می‌توانند نور ثابت باشند. شاید برایتان جالب باشد که من برای اولین بار وقتی یک دوربین SLR قدیمی خریدم، چون فلاش نداشتم، با نور چراغ رومیزی نورپردازی می‌کردم!
استفاده از همه نورهای ثابت نتیجه یکسانی ندارد. چون باید نوری که استفاده می‌کنیم دارای قدرت کافی برای روشن کردن صحنه باشد و می‌دانیم که نور یک چراغ رومیزی اصولاً آن‌قدر قدرتمند نیست که بتواند روشنایی کافی را ایجاد کند. در اینجاست که مجبور هستیم از دیافراگم‌های خیلی باز، سرعت‌های شاتر پایین یا با حساسیت‌های خیلی بالا برای نورپردازی استفاده کنیم. هر کدام از این انتخاب‌ها، تأثیر منفی خودشان را هم دارند.
وقتی از دیافراگم خیلی باز استفاده می‌کنیم، عمق میدان تصویر کاهش پیدا می‌کند. این موضوع خصوصاً در عکاسی پرتره یا عکاسی از محصولات برای تبلیغات، تأثیر بدی دارد و باعث می‌شود بخش‌های زیادی از تصویر در فوکوس قرار نگیرند.
مشکل لرزش حاصل از سرعت‌های پایین شاتر را می‌توانیم تا حد زیادی با استفاده از سه پایه حل کنیم. البته به این شرط که سوژه ما متحرک نباشد.
و نهایتاً استفاده از حساسیت بالا هم باعث ایجاد نویز می‌شود و البته اگر دوربین خیلی قدرتمندی نداشته باشیم، این مشکل بیشتر هم می‌شود و نویز حاصل از ایزوی بالا، به شدت کیفیت عکس را کاهش می‌دهد.
به همین دلیل ما به نورهای ثابت قوی نیاز داریم که بتوانند "جایگزین" نور فلاش شوند.
آیا لامپ مدلینگ هم نور ثابت است؟
در لیست محصولات موجود در سایت نورنگار، لامپ‌های مدلینگ را هم می‌بینیم. لامپ مدلینگ، یک لامپ با نور ثابت است که در فلاش‌های استودیویی، کنار لامپ اصلی فلاش استفاده می‌شود. این لامپ یک نور ثابت و پیوسته را ایجاد می‌کند که به عکاس نشان می‌دهد "مدل" نوری که می‌تابد چگونه است. یعنی جهت نور چطور است و به کجا می‌تابد و چه سایه‌هایی ایجاد می‌کند. عکاسان از این نور برای تخمین شکل نورپردازی خودشان استفاده می‌کنند.
لامپ مدلینگ معمولاً نور چندان زیادی ندارد و نهایتاً نوری شبیه به یک لامپ رومیزی ایجاد می‌کنند. از همه مهم تر اینکه در اغلب فلاش‌ها، نور لامپ مدلینگ ثابت است و با کم و زیاد کردن نور فلاش، شدت آن تغییری نمی‌کند. هر چند که بعضی از فلاش‌ها این قابلیت را هم دارند که نور مدلینگ کم و زیاد می‌شود، اما از آنجا که شدت این نور خیلی کم است، اصولاً هیچ تأثیری روی نورپردازی با فلاش ندارد.
یعنی اصولاً در هنگام فلاش زدن، آن‌قدر نور فلاش زیاد است که نور لامپ مدلینگ در برابر آن دیده نمی‌شود.
شاید بتوان به لحاظ مفهومی، لامپ مدلینگ را هم یک نور پیوسته عکاسی به حساب آورد، اما در عمل آن‌قدر ضعیف است که اصولاً قابل استفاده نیست و خیلی سریع می‌فهمید که شدت نور یک لامپ حبابی معمولی هم بیشتر از آن برایتان کاربرد خواهد داشت!
نورهای پیوسته را به سرپیچ وصل می‌کنیم؟
پایه لامپ‌های نور پیوسته معمولاً همان پایه استاندارد لامپ‌های معمولی هستند. به همین دلیل هم برخی از عکاسان سعی می‌کنند پایه‌های مورد نیاز خودشان را به صورت دستی بسازند. اما مانند اغلب دستگاه‌های الکترونیکی، استاندارد نبودن اجزای مختلف دستگاه می‌تواند نتایج خطرناکی به دنبال داشته باشد.
دقیقاً همانند فلاش‌ها کیت‌های مخصوص لامپ عکاسی هم توسط سازندگان مختلف عرضه می‌شوند که دقیقاً شبیه به فلاش‌های استودیویی طراحی شده‌اند. با این تفاوت که هولدر آن‌ها یا همان جای پیچ شدن لامپ‌های مخصوص عکاسی، دارای چند سرپیچ است که می‌توانید لامپ‌های نور پیوسته را روی آن‌ها ببندید.
اغلب این پایه‌ها دارای هد استاندارد برای تجهیزات شکل دهنده نور هم هستند. یعنی دقیقاً مانند فلاش‌های استودیویی می‌توانید روی آن‌ها سافت باکس، چتر، اسنوت و خیلی دیگر از تجهیزات که می‌توانند نور را متعادل‌تر کنند نصب کنید. البته خود این کیت‌ها هم معمولاً دارای تجهیزات همراه خودشان هستند و نیازی به خرید پایه یا مبدل جداگانه ندارید.
جالب‌تر اینکه در این کیت‌ها، خبری از تریگر فلاش هم نیست. چون دیگر نیازی به تریگر فلاش ندارید. عکاسی با نورهای پیوسته در خانه بسیار ساده‌تر از نور فلاش است. یادگیری کار کردن با آن‌ها هم خیلی ساده‌تر است. دیگر چیزی به نام نور مدلینگ نداریم و شما دقیقاً همان چیزی را که می‌بینید، می‌گیرید.
استفاده از نورهای پیوسته چه مزیت‌هایی دارد؟
از همه مهم تر اینکه دیگر محدودیت سرعت سینک فلاش ندارید. اگر نور پیوسته‌تان به اندازه کافی قوی باشد، می‌توانید بدون high Speed Sync از سرعت‌های شاتر خیلی بالا هم استفاده کنید. مثلاً برای صحنه افتادن یک شامپو در داخل یک آکواریوم می‌توانید خیلی راحت سرعت شاتر را روی 1/1000 یا 1/2000 ثانیه هم قرار دهید و تک تک حباب‌های هوا را که در آب ایجاد می‌شوند با واضح‌ترین شکل ثبت کنید.
نکته دیگر اینکه سرعت یادگیری کار با این نورها خیلی سریع‌تر از نورهای فلاش است. خصوصاً اینکه می‌توانید از Live View دوربینتان برای نورسنجی و نورپردازی استفاده کنید.
این روزها تقریباً همه دوربین‌های جدید، از دوربین‌های DSLR گرفته تا دوربین‌های بدون آینه، دارای نمایشگر لمسی هستند و می‌توانید با لمس کردن هر نقطه از صحنه، به راحتی روی آن فوکوس کنید. خصوصاً اینکه در برخی از دوربین‌ها (مانند دوربین‌های کانن که حسگر Dual Pixel AF دارند) سرعت و دقت فوکوس با نمایشگر دوربین، اصلاً چیزی از نقاط فوکوس داخل منظره‌یاب ندارد.
بنابراین می‌توانید از صحنه‌های پرسرعت، مانند عکاسی از کودکان که مدام حرکت می‌کنند هم به راحتی روی Live View فوکوس کنید. نورهای پیوسته برای این کار عالی هستند.
عکاسی ماکرو، عکاسی از محصولات برای کارهای تبلیغاتی، عکاسی از غذاها و بسیاری دیگر از انواع عکاسی روی سه پایه هم با این نورها بسیار ساده است.
و نهایتاً نکته بسیار مهم برای اغلب کاربران اینکه، نورهای پیوسته یا لامپ‌های مخصوص عکاسی معمولاً قیمتی بسیار کمتر از فلاش‌ها دارند. به عنوان مثال قیمت یک دو شاخه عکاسی نور پیوسته تقریباً نصف یک کیت فلاش دو شاخه 300 ژول تمام می‌شود.
اما باید به یاد داشته باشیم که نورهای پیوسته نسبت به فلاش‌ها، مصرف برق زیادتری هم دارند و بخش زیادی از این انرژی، صرف تولید گرما می‌شود. هر چند که لامپ‌های مخصوص عکاسی مانند لامپ‌های رشته‌ای قدیمی حرارت تولید نمی‌کنند، اما این اصلاً به این معنی نیست که هیچ گرمایی تولید نمی‌کنند. بنابراین بهتر است برای تهویه هوای محیط آتلیه هم چاره‌ای بیندیشید.
با توجه به مزایا و معایب این لامپ‌ها برای عکاسی و البته کاربرد آن‌ها برای فیلمبرداری که نقطه قوت مهمی به نظر می‌رسد، می‌توان این نورها را یک گزینه مهم و غیر قابل جایگزینی در صنعت تصویرگری در نظر گرفت. تجربه شما از کار با آن‌ها چیست؟ فکر می‌کنید در چه موارد دیگری نسبت به فلاش‌ها ارجحیت دارند؟
از کجا لامپ نورپردازی بخریم؟
لامپ‌های نورپردازی می‌تواند همین لامپ‌های معروف به کم مصرف فلوئورسنتی هم باشند اما وقتی می‌خواهیم از لامپ‌های مخصوص استفاده کنیم باید برویم سراغ فروشنده‌های تخصصی این تجهیزات.
نورنگار یکی از فروشگاه‌هایی است که از این لامپ‌های دارد و توصیه می‌کنیم خریدتان را به صورت آنلاین و بدون نگرانی از نورنگار انجام دهید.
شباهت ظاهری لامپ‌های مخصوص عکاسی با لامپ‌های فلورسنتی که به لامپ کم مصرف مشهور شدند، باعث می‌شود تا خیلی از کاربران لامپ‌های نور پیوسته برای عکاسی را با لامپ‌های معمولی اشتباه بگیرند.
لامپ‌های نور پیوسته‌ای که در وب‌سایت نورنگار می‌بینید، اصولاً برای عکاسی طراحی شده‌اند. این لامپ‌ها به جز قدرت نور بالا، دارای دو خصوصیت بسیار مهم هستند. شدت نور آن‌ها در زمان استفاده افت نمی‌کند و مهم تر اینکه دارای کلوین نور ثابت هستند.
کلوین نور یا همان درجه دمای رنگ نور، یک خصوصیت مربوط به نور است که می‌تواند روی رنگ عکس یا ویدئوی شما تأثیر بگذارد. کلوین نورهای فلاش معمولاً چیزی بین 5000 تا 5500 درجه است که تقریباً همان رنگ نور خورشید در ساعات ظهر محسوب می‌شود. لامپ‌های نور پیوسته هم دقیقاً همان نور را بازسازی می‌کنند و نور آن‌ها بسیار دقیق‌تر از نور لامپ‌های فلورسنت با چیزی حدود 6000 درجه کلوین است.
این لامپ‌ها برای عکاسی با نور پیوسته در خانه عالی هستند و می‌توانید مطمئن باشید که تراز سفیدی یا White Balance آن‌ها دقیقاً مانند نور فلاش است.
