دلارهای آمریکایی عامل فساد اقتصادی سران افغان / افغانستان ششمین کشور فقیر جهان

اقتصادآنلاین- عاطفه حسینی؛ به گزارش فایننشال تایمز، بر اساس پژوهش‌های دانشگاه براون، آمریکا 290 میلیون دلار بصورت روزانه به مدت 7300 روز، در 20 سال حضور خود در افغانستان هزینه کرده است. اما علی‌رغم هزینه‌های سنگین آمریکا در افغانستان، تنها ۹ روز طول کشید تا طالبان مرکز استان‌ها را تصرف، ارتش را منحل و دولت مورد حمایت ایالات متحده را در ماه آگوست سرنگون کند.

اکنون سفارت آمریکا در کابل بسته شده و سربازان آمریکایی از این کشور خارج شده‌اند. همچنین پایگاه‌های هوایی متروکه، پروژه‌های عمرانی نیمه تمام و ده‌ها هزار اسلحه غیرقابل ردیابی در حومه شهرها که همگی با پول آمریکا خریداری شده‌اند، دستاوردهای آمریکا در افغانستان است.

دلارهای آمریکا همچنین «میلیونرهای 11 سپتامبر» را ایجاد کرد. طبقه کوچکی از افغان‌های جوان و فوق ثروتمند که ثروت خود را به عنوان پیمانکار ارتش‌های خارجی به دست آوردند. بسیاری از این جوانان از روابط خانوادگی خود با مقامات دولتی برای به دست آوردن قراردادهای پرسود سوءاستفاده کردند.

به اعتقاد کارشناسان مسئولیت عمده فساد اقتصادی در افغانستان بر عهده آمریکا است، زیرا نمی‌توان این مقدار پول را به جامعه‌ای با وضعیت و دولتی بسیار شکننده تزریق کرد و انتظار فساد نداشت.

در سال‌های اولیه جنگ در افغانستان، زمانی که سربازان آمریکایی هنوز در حال جنگ با تروریست‌های القاعده و جنگجویان طالبان بودند، استفاده از پیمانکاران محلی افغان در پایگاه‌های نظامی ایالات متحده ایده خوبی به نظر می‌رسید. در مقابل، در عراق بیشتر کارهای تامین و تدارکات نیروهای آمریکایی توسط غیر عراقی‌ها و از طریق قرارداد با شرکت‌های بزرگ چند ملیتی انجام می‌شد.

اما در افغانستان، اعطای قراردادهای دولتی به اتباع افغان به عنوان بخش کلیدی استراتژی ضد شورش ایالات متحده در نظر گرفته شد. آمریکایی‌ها با به کارگیری اتباع محلی، پول را به اقتصاد محلی تزریق کردند و همچنین آموزش‎های شغلی به آن‌ها ارائه دادند تا حمایت اتباع محلی از آمریکا را افزایش دهند و درک بهتری از جامعه محلی افغانستان داشته باشند.

اما بر اساس تجزیه و تحلیل پنتاگون، 40 درصد از  108 میلیارد دلاری که وزارت دفاع آمریکا به پیمانکاران در افغانستان بین سال‌های 2010 تا 2012 پرداخت کرده، در دست طالبان و سایر قاچاقچیان مواد مخدر است.

در افغانستان جاده‌ها غالبا توسط فرماندهان قبیله‌ای کنترل می‌شوند، بنابراین در طول سال‌های حضور آمریکا در افغانستان حمل و نقل بسیاری از تجهیزات سربازان آمریکایی از طریق جاده‌ها، اغلب مستلزم پرداخت هزینه‌ای برای عبور ایمن به هر گروهی است که جاده‌ها را کنترل می‌کند. در مناطقی از افغانستان که توسط طالبان کنترل می‌شود، این به معنای پرداخت هزینه به طالبان است.

از طرف دیگر امتناع از پرداخت این مبلغ به نیروهای طالبان که بسیاری از جاده‌های افغانستان را کنترل می‌کردند، به معنای به خطر افتادن جان سربازان و پیمانکاران بود.

به گفته ریچارد بوچر، دستیار وزیر امور خارجه آمریکا در امور آسیای جنوبی و مرکزی در دوران ریاست جمهوری جورج دبلیو بوش، کلپتوکراسی با گذشت زمان در افغانستان قوی‌تر شد، تا جایی که اولویت دولت افغانستان نه حکمرانی خوب، بلکه حفظ این کلپتوکراسی بود."

بنابراین سرمایه آمریکایی مسیری طولانی را برای رسیدن به افغانستان طی می‌کرد، اما در نهایت در تمام این سال‌ها فقط یک جایی وجود داشت که هرگز به آن نرسید و آن جیب فقیرترین شهروندان این کشور بود. در نتیجه طالبان علاوه بر سرمایه مالی، از این تضعیف اعتماد عمومی نسبت به دولت افغانستان و آمریکا نیز به عنوان یک سرمایه ارزشمند استفاده کرد.

پس از دو دهه حضور آمریکا در افغانستان وضعیت اقتصادی مردم افغانستان بهتر نشده است. بر اساس گزارش بانک جهانی، افغانستان در سال 2020 به عنوان ششمین کشور فقیر جهان شناخته شده است، رتبه‌ای که از سال 2002 اساسا بدون تغییر باقی مانده است.