جدال بر سر ساخت سد فینسک بالا گرفته است
در حالی که معاون وزیر نیرو اعلام کرده اعتبار ساخت سد فینسک برای انتقال منابع آب از مازندران به سمنان باطل شده؛ نماینده سمنان این موضوع را رد می‌کند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، اعتبار سد فینسک که قرار است با هدف انتقال آب از مازندران به استان سمنان ساخته شود در روزهای اخیر دچار تزلزل شده است. در پی انتشار نامه معاون وزیر نیرو مبنی بر ملغی شدن اعتبار سد فینسک و درز این نامه به رسانه‌ها، نماینده سمنان، مهدی‌شهر و سرخه آن را تکذیب و اعلام کرد این اعتبار همچنان برقرار است.
عباس گلرو، نماینده شهرهای سمنان، مهدی‌شهر و سرخه در مجلس در هفته گذشته در اینستاگرام خود با انتشار نامه‌ای خبر از اختصاص اعتبار ۲۰۰میلیارد ریال برای احداث سد فینسک داد. در این نامه به یکی از آخرین مصوبات دولت پیشین در مورد «دستور اختصاص 20میلیارد تومان از محل حساب خزانه برای احداث سد فینسک» استناد شده بود. اما معاون حقوقی و مجلس وزارت نیرو، چند روز پیش در نامه‌ای دیگر این تخصیص را «کان‌لم‌یکن» تلقی کرد. درحالی‌که مخالفان احداث سد فینسک از ملغی شدن چنین مصوبه‌ای خوشحال بودند، عباس گلرو، نماینده سمنان ملغی شدن اعتبار 20میلیارد تومانی را بی‌اساس اعلام کرد و گفت: «این اعتبار، تخصیص یافته، به‌حساب آب منطقه‌ای واریز شده و در حال هزینه شدن است؛ بنابراین پرسش این است که جلوی چه چیزی گرفته شده و چه چیزی کان‌لم‌یکن تلقی شده است؟ اگر مخاطب نامه انجم‌شعاع(معاون حقوقی و مجلس وزارت نیرو) من هستم، اعلام می‌کنم که چنین نامه‌ای به‌دست من نرسیده است و البته جای شگفتی است که نامه‌ای که مخاطب آن من بوده‌ام و به دستم نرسیده، در کانال شخصی نمایندگان شمال کشور منتشر می‌شود؛ این موضوع قابل پیگیری است.»
به‌گفته نماینده سمنان، مهدی‌شهر و سرخه، مقامات وزارت نیرو از وجود چنین نامه‌ای ابراز بی‌اطلاعی کرده‌اند ولی به اعتقاد حنیف‌رضا گلزار، کارشناس آب و خاک باید دید آیا نماینده سمنان برای اصرار خود بر تخصیص یافتن این اعتبار به آب منطقه‌ای سمنان سندی منتشر می‌کند. او می‌گوید: بعید است در وزارتخانه عریض و طویل نیرو، نامه‌ای با امضای معاون حقوقی جعل شود.
انتقال آب بیش از نیاز آبی سمنان
حجم آبی که قرار است به سمنان از حوضه‌های آبریز استان‌های مجاور منتقل شود به اعتقاد کارشناسان بیش از نیاز و استانداردهای فعلی است. سد فینسک روی سرشاخه‌های آبی رود تجن در استان مازندران برای انتقال به استان سمنان ساخته می‌شود و همچنان با مخالفت‌های جدی روبه‌رو است. گلزار درباره طرح‌های انتقال آب به استان سمنان می‌گوید: متأسفانه برنامه‌ریزی‌هایی برای دست‌اندازی به منابع آبی استان‌های مجاور به اسم تامین آب شرب سمنان صورت گرفته است. این استان با جمعیتی حدود 700هزار نفر که به اندازه یکی از شهرهای پرجمعیت استان مازندران است نیاز آبی چندانی در بخش شرب ندارد. در این استان سالانه حدود 5هزار هکتار محصول غیراستراتژیک خربزه و هندوانه با مصرف آب حدود 150میلیون مترمکعب و با بازده 30درصد کشت می‌شود. یا اینکه بیش از 30درصد شبکه انتقال آب شرب درون شهری استان سمنان فرسوده است که سالانه حجم زیادی از منابع آب شرب را هدر می‌دهد. حال سؤال اینجاست که چرا متقاضیان آب، سراغ مدیریت منابع آبی درون استان نمی‌روند؟
چندین سد به بهانه تامین آب شرب سمنان روی سرشاخه‌های آبی مازندران و تهران در حال احداث است. طرح انتقال آب از سد نمرود به گرمسار یکی از آنهاست. حنیف‌رضا گلزار در مورد این سد می‌گوید: سد نمرود در حوزه سیاسی و جغرافیایی استان تهران است و قرار است حدود 110میلیون مترمکعب آب را در سال به شهر حدود 78هزار نفری منتقل کند که حجم بسیار زیادی است. این آب هم به بهانه تامین آب شرب و کشاورزی قرار است منتقل شود. براساس قوانین و اسناد بالادستی انتقال آب بین حوضه‌ای فقط برای شرب مجاز است. انتقال آب از استان تهران که خود دچار کم‌آبی است با این هزینه‌های گزاف و آثار مخرب زیست‌محیطی به شهری با جمعیت بسیار اندک به چه دلیل است؟ یا اینکه به بهانه رفع نشتی سد لار، سالانه 160میلیون مترمکعب آب را می‌خواهند از حوضه آبریز رودخانه هراز که سهم و حقابه استان مازندران است با هزینه‌ای گزاف برای تهران منتقل کنند. اگر در تهران کم آبی وجود دارد چرا حقابه تهران را می‌خواهند به گرمسار منتقل کنند. این تناقضات را چه‌کسی پاسخگوست.علاوه بر پروژه انتقال آب برای گرمسار، قرار است 2سد برای تامین آب شهرهای سرخه و سمنان احداث شود. این متخصص حوزه آب و خاک می‌گوید: قرار است 2سد برای تامین آب این شهرها که هردو روی 2سرشاخه متفاوت رودخانه تالار واقع در استان مازندران است ساخته شود. سد کسیلیان قرار است بر یکی از سرشاخه‌های رودخانه تالار ساخته شود که از شهرهای قائمشهر و سوادکوه می‌گذرد. بیش از 30میلیون مترمکعب نیز برای آن اختصاص یافته است. روی یکی دیگر از سرشاخه‌های رود تالار نیز قرار است سد روزیه با حجم 2.7میلیون مترمکعب در سال ساخته شود.
تعارض منافع 22روستا با سد فینسک
ساخت سد فینسک روی یکی از سرشاخه‌های تجن ازجمله سدهایی است که 10 تا 13میلیون مترمکعب آب را به شهر سمنان قرار است منتقل کند. گلزار درباره تبعات ساخت این سد می‌گوید: آبی که در سرشاخه‌های تجن راهی جلگه مازندران می‌شود، نظام هیدرولوژی را ایجاد کرده است که سفره‌های آب زیرزمینی به واسطه آن تقویت می‌شود. حیاتی در داخل و حاشیه رودخانه شکل گرفته است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. این آب حقابه مردمی است که اقتصادشان بر پایه آن شکل گرفته و بدان وابسته است. بیش از 22روستا با بیش از 6هزار هکتار زمین کشاورزی و عمدتا شالیزاری در پایین دست سدفینسک قرار دارد که با احداث این سد دچار آسیب‌های جدی می‌شوند. حذف 13میلیون مترمکعب آب در سال تبعات زیست‌محیطی بسیاری برای پایین دست سد فینسک دارد. علاوه بر ایجاد مشکلات عدیده در حوضه‌دهنده آب (مبدا)، در محل ساخت مخزن سد و انتقال آب به شهر سمنان نیز تخریب‌های زیست‌محیطی زیادی ایجاد خواهد شد. 3روستا در مخزن این سد زیر آب خواهند رفت. براساس گزارش‌های زیست‌محیطی مشاور سد، 43هکتار پوشش جنگلی هیرکانی از بین می‌رود که امکان احیا و بازگشت به حالت اولیه ندارد. حجم عظیمی از خاک از بین می‌رود. بیش از 400هکتار اراضی کشاورزی دیم و آبی 3روستای تُم، تلاجیم و ملاده در مخزن سد برای همیشه غرق می‌شود. نکته کمتر پرداخته شده این است که براساس گزارش مشاور طرح، ساختگاه سد در بستری که به لحاظ تکتونیکی ناآرام گزارش شده ساخته می‌شود و این برای روستاهای پاییندست بسیار خطرناک است.
او می‌گوید: این استان چقدر نیاز آبی در بخش شرب دارد که می‌خواهید میلیاردها تومان هزینه کنید تا آب بین حوضه‌ای را از استان دیگر به آنجا منتقل کنید. تبعات اجتماعی و تخریب‌های زیست‌محیطی راکه به منابع طبیعی کشور وارد می‌شود چه‌کسی برعهده می‌گیرد. هم‌اکنون اختلاف بین مردم و مسئولان در مبدا و مقصد بر سر انتقال آب وجود دارد و باید یکی جواب دهد که به چه قیمتی بین مردمانی که به لحاظ فرهنگی در طول تاریخ با هم با صلح زندگی کرده‌اند، می‌خواهید اختلاف ایجاد کنید. اگر برنامه‌ریزی تنها برای تامین نیاز شرب مردم این استان بود مطمئن باشید با مخالفت مواجه نمی‌شد. حجم آب انتقالی فقط برای شرب 700هزار نفر جمعیت این استان نیست. به این سدهای متعدد طرح مخرب انتقال آب کاسپین به سمنان را نیز باید اضافه کرد که قرار است درصورت تعیین سرمایه‌گذار سالانه 200میلیون مترمکعب که برابر حجم آب سد کرج است به این استان منتقل شود.
