نوبت واکسیناسیون معکوس است
کشورهای ثروتمند به جای تزریق «دز سوم»، هدف را «تزریق واکسن به حداقل ۱۰ درصد جمعیت کشورهای فقیر» تعریف کنند
ایالات متحده و اروپا در آستانه موج جدید و وحشتناک کرونا، حصارهای دارویی خود را محکم‌تر کرده‌اند و در حال افزایش مراقبت‌های بهداشتی درباره سالمندان و افراد آسیب‌پذیر هستند. مقامات ایالات متحده و اتحادیه اروپا روی بریتانیا متمرکز شده‌اند که هم‌اینک در میان انتقادات فراوان، محدودیت‌های مربوط به کرونا را برچید. منتقدان این اقدام دولت بریتانیا را یک آزمایش خطرناک و غیراخلاقی توصیف کردند؛ چراکه این کشور در بحبوحه موج ترسناک ناشی از دلتاکرونا قرار داشت. در حال حاضر به‌نظر می‌رسد موارد کرونا در این کشور روبه کاهش است و این سوال ایجاد شده که آیا جمعیت واکسینه‌شده در انگلستان به یک ایمنی جمعی رسیده است؛ هرچند که اپیدمیولوژیست‌ها می‌گویند هنوز زود است قضاوت کرد و باید منتظر ماند.
تا اواسط ماه ژوئن، زمانی که ویروس در بریتانیا اوج گرفت، ۴۵درصد از بریتانیایی‌ها کاملا واکسیته شده‌اند و ۶۲درصد نیز یک دز دریافت کرده بودند. با این حال آمار مرگ‌ومیر در این کشور بسیار پایین باقی ماند. این در حالی است که در سراسر جهان، صدها میلیون نفر هنوز منتظر دریافت نخستین دز واکسن کرونا هستند و چشم‌انداز ایمنی گسترده، به‌نظر می‌رسد رویایی بیهوده است. آفریقا و آسیای جنوب شرقی، جایی که نرخ واکسن پایین است، شاهد بدترین شیوع ویروس کرونا در دوران پاندمی هستند. مقامات با یک مشکل فوری و به ظاهر غیر قابل حل روبه‌رو هستند: چگونه می‌توان مرگ‌ومیر را بدون دز و در بین افرادی که دیگر توان مالی بیکار ماندن در خانه را ندارند، کاهش داد.
آژانس‌های بین‌المللی، سازمان‌های مربوط به امور خیریه و بشردوستانه، متخصصان بیماری‌های عفونی و کارشناسان مسائل اخلاقی، از تزریق دز تقویتی در کشورهای ثروتمند، بدون اینکه تحقیقات لازم صورت بگیرد، انتقاد کرده‌اند و از دولت‌ها خواسته‌اند دزهای اضافی را به کشورهای فقیرتر ارائه دهند که در بحبوحه شیوع مجدد و اوج‌گیری ویروس کرونا، توانی برای تهیه واکسن ندارند. اما ویروس دلتا، معادله را برای کشورهای اروپایی و آمریکا تغییر داده است و آنها در تلاش هستند تا از ورود کشورهایشان به موج جدید در فصول سرما جلوگیری کنند. آنها امیدوارند این جلوگیری بدون قرنطینه و تنها با یک دز تقویتی حاصل شود. روز چهارشنبه، تدروس آدانوم گبریزوس، دبیرکل سازمان بهداشت جهانی خواستار توقف افزایش واکسیناسیون (دز اضافی) دست‌کم تا پایان ماه سپتامبر، با هدف واکسیناسیون ۱۰درصد از جمعیت هر کشور شد. تدروس می‌گوید: «من نگرانی همه دولت‌ها را برای محافظت از مردم خود در برابر نوع دلتا درک می‌کنم؛ اما ما نمی‌توانیم بپذیریم کشورهایی که پیش‌تر بیشترین واکسن را تزریق کرده‌اند، درحالیکه آسیب‌پذیرترین افراد جهان بدون ایمنی باقی مانده‌اند، باز هم به سراغ دز تقویتی بروند.»
بنابر گزارش سازمان بهداشت جهانی، کشورهای با درآمد بالا برای هر ۱۰۰ نفر تقریبا ۱۰۰ دز تجویز کرده‌اند؛ درحالیکه این نسبت در میان کشورهای فقیر و کم‌درآمد، برای هر ۱۰۰ نفر، ۵/ ۱دز بوده است. تدروس با مخاطب قرار دادن کشورهای گروه ۲۰ که شامل اتحادیه اروپا و آمریکا هستند، خواستار معکوس شدن رویه واکسیناسیون شد و گفت باید این رویه تغییر پیدا کند و حالا نوبت کشورهای فقیرتر است که دزهای بیشتری را به مردم خود تزریق کنند. آلمان و فرانسه این درخواست را نادیده گرفتند و گفتند که برنامه‌های خود را برای کمک به افراد آسیب‌پذیر پیش می‌برند؛ اما در عین حال تاکید کردند که همزمان به تعهدات بشردوستانه خود نیز عمل خواهند کرد. با این حال معلوم نیست که آنها یا هر کشور دیگری ظرفیت یا اراده لازم را برای تحقق هر دو هدف دارند یا نه؟
آندریا تیلور، دستیار مدیر برنامه‌های مرکز نوآوری سلامت جهانی دانشگاه دوک، به سی‌ان‌ان گفت که اولویت دادن کشورهای ثروتمند، برای تزریق دز اضافی کار پایان بخشیدن به این بیماری مسری را سخت‌تر می‌کند و همه کشورها، چه بادرآمد بالا، چه با درآمد پایین را در خطر شیوع مجدد و واریانت‌های جدید قرار می‌دهد. او افزود: «اگر کشورهایی مانند آلمان، آمریکا یا بریتانیا به سراغ دز اضافی بروند، بدون اینکه مطمئن شوند باقی دنیا دارای دزهای کافی از واکسن هستند، واقعا مشکلی از دنیا حل نخواهد کرد.
این مثل آن است که یک باند را روی یک زخم عمیق بگذارید و انتظار داشته باشید که خون آن بند بیاید.» او تصریح کرد: «همان‌طور که در جنوب آسیا دیدیم، وقتی کنترل خاصی روی بیماری صورت نگرفت، نوع دلتا برخاست و در حال حاضر هیچ چیزی هم نمی‌تواند مانند خیزش یک بیماری جدید دیگر از آفریقا شود. بنابراین به احتمال زیاد، واریانت خطرناک بعدی که احتمالا مسری‌تر است، از آفریقا به پا خواهد خاست.» تیلور گفت: از چهار منطقه اصلی تولیدکننده واکسن در مقیاس وسیع -ایالات متحده، اتحادیه اروپا، هند و چین- اتحادیه اروپا کمترین صادرات را داشته است.
این نکته را هم باید در نظر گرفت که با شیوع گونه دلتا در هند، این کشور نیز جلوی صادرات واکسن را به دیگر کشورها گرفت. این در حالی است که اروپا تعهدات بزرگی را به گردن گرفته است. حتی نایب‌رییس کمیسیون اروپا نیز گفته است که شاید اتحادیه اروپا به زحمت بتواند قول ۲۰۰ میلیون واکسنی را که داده است، عملی کند. جوزپ بورل به دانشجویان در اسپانیا گفته است که الان دیگر بحث تعهد نیست، بلکه کارآیی مطرح است.
در این ارتباط سخنگوی کمیسیون به سی‌ان‌ان گفت که تا دوم اوت، اتحادیه اروپا ۱/ ۷میلیون دز به کشورهای شریک اهدا کرده است؛ از جمله ۵۹/ ۱ میلیون دز از طریق کوواکس، یعنی برنامه اشتراک واکسن تحت رهبری سازمان بهداشت جهانی. این سخنگو افزود: «ما اطمینان داریم که کشورهای عضو نهایت تلاش خود را برای رسیدن به تعهد ۲۰۰ میلیون دز انجام خواهند داد.»
هفته گذشته، دومینیک راب، وزیر امور خارجه بریتانیا اعلام کرد که این کشور تحویل ۹میلیون واکسن در سراسر جهان را آغاز می‌کند. این نخستین بار ارسالی از ۱۰۰میلیون واکسنی خواهد بود که بوریس جانسون، نخست‌وزیر این کشور در اجلاس ماه گذشته گروه ۷ در کورنوال انگلستان وعده آن را داده بود.
اگرچه ایالات متحده هنوز برنامه تقویت واکسیناسیون (دز اضافی) را اعلام نکرده است، اما جن ساکی، سخنگوی مطبوعاتی کاخ سفید، ادعای سازمان بهداشت جهانی را رد کرد و روز چهارشنبه به خبرنگاران گفت: «ما قطعا احساس می‌کنیم که این یک انتخاب غلط است و ما می‌توانیم هر دو را انجام دهیم.» دولت جو بایدن هفته گذشته ارسال بیش از ۱۱۰ میلیون دز واکسن کرونا به خارج از کشور را جشن گرفت. این‌بار ارسالی از طریق کوواکس صورت گرفت.
با این حال این میزان ارسال واکسن در برابر ۱۱ میلیارد دزی که سازمان بهداشت جهانی اعلام نیاز کرده است، اصلا رقمی به‌حساب نمی‌آید. بر اساس داده‌های یونیسف، تاکنون تنها ۱۳۸میلیون دز واکسن از طریق کوواکس به کشورها ارسال شده است.مورین کلی، یکی از اعضای سازمان بهداشت جهانی می‌گوید: کشورهای ثروتمند فقط باید امیدوار باشند که در موج‌های جدید به‌دلیل اهمال در توزیع عادلانه واکسن، گرفتار نشوند.
