تحمیل ضرر آزمون و خطای آزادسازی و فروش سهام عدالت به سهامداران
بیش از یک سال از آزادسازی سهام عدالت می‌گذرد (۹ اردیبهشت ماه ۹۹)، اما هنوز نه تنها سهام عدالت به صورت کامل آزاد نشده، بلکه برخی از سهامداران امکان فروش ۶۰درصد آزادشده را که درحال‌حاضر متوقف است نیز نداشته‌اند.
به گزارش اقتصادآنلاین، از میان ۴۹ میلیون مشمول سهام عدالت، ۱۹ میلیون نفر روش مستقیم و ۳۰ میلیون نفر روش غیرمستقیم مدیریت سهام عدالت را انتخاب کردهاند.
۳۰ میلیون مشمولی که روش غیرمستقیم را برای مدیریت سهام خود انتخاب کردهاند، سهامدار شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی محسوب می‌شوند. این افراد پس از ثبت‌نام در سامانه سجام، می‌توانند به سامانه WWW.DDN.CSDIRAN.IR مراجعه کرده و دارایی سهام عدالت خود را مشاهده کنند. این مشمولان پس از این مرحله باید به سامانه معاملات کارگزاری مراجعه کرده و در قسمت تغییر کارگزار ناظر، نماد استانی خود را انتخاب و درخواست خود را ثبت کنند تا نماد تا ۴۸ ساعت بعد به پرتفوی فرد اضافه شود. اما نحوه فروش برای سهامداران عدالت با روش مدیریت مستقیم متفاوت بود. پس از ابلاغیه آزادسازی سهام عدالت، حق فروش ۳۰درصد آن به این دسته از سهامداران داده شد و سپس ۳۰درصد دیگر نیز آزادسازی شد. باوجود اینکه قرار بر آزادسازی ۴۰درصد باقی‌مانده تا پایان سال ۱۳۹۹ بود، اما این امر صورت نگرفت و فروش سهام عدالت متوقف شد و مسئولان سازمان بورس و اوراق بهادار، دلیل توقف فروش سهام عدالت را، فشار بر بازار سهام اعلام کردند. از سوی دیگر، زمان جدیدی برای آزادسازی ۴۰درصد باقی‌مانده اعلام نشد. این در حالی است که در ماه‌های ابتدایی آزادسازی سهام عدالت، ارزش سبد ۵۳۲هزار تومانی آن به بیش از ۲۰ میلیون تومان می‌رسید و فروش بخشی از آن، مبلغ قابل توجهی محسوب می‌شد. اما با شروع روند نزولی در بازار سرمایه، ارزش این سهام نیز به شدت کاهش یافت و بسیاری از سهامداران، وجوه کمی را با فروش سهام خود دریافت کردند.
محمدعلی دهقان دهنوی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، مردادماه امسال درخصوص فروش سهام عدالت گفت: اکنون درصدد هستیم آزادسازی سهام عدالت را دوباره از صفر شروع کنیم تا دیگر شاهد تاثیر منفی این اقدام بر روند معاملات بازار نباشیم و به دنبال این اتفاق، آزادسازی سهام عدالت را از یک درصد آغاز خواهیم کرد.
به گفته وی، معاملات سهام عدالت از همان ابتدا به دو روش مستقیم و غیرمستقیم تقسیم شد، سهامداران غیرمستقیم شرکت‌های استانی هستند که اکنون منعی برای فروش آنها وجود ندارد. اما نماد تعداد محدودی از شرکت‌های استانی (حدود چهار شرکت) به دلیل عدم همکاری مدیران شرکت‌ها برای ارائه صورت‌های مالی بسته است و فرآیند پذیرش آنها در بورس کامل نشد.
وی با بیان اینکه در این میان، نماد تعدادی از شرکت‌ها باز است و سهامداران می‌توانند اقدام به معامله سهام خود در بازار کنند، گفت: اکنون در تلاش هستیم سر و سامانی را به معاملات سهام عدالت در روش غیرمستقیم بدهیم تا انتخابات آنها برگزار و هیات‌مدیره شرکت‌ها انتخاب شود. از این طریق نماد باقی شرکت‌ها بازگشایی خواهد شد و افرادی که به دنبال فروش سهام خود در بازار هستند، می‌توانند خواسته خود را اجرایی کنند.
دهقان دهنوی اظهارکرد: موضوع حائز اهمیت در خصوص فروش سهام عدالت در روش مستقیم، بالا بودن میزان حجم سهام است. به همین دلیل اگر اجازه داده شود تا همه سهامداران اقدام به فروش سهام خود کنند، طبیعتا حجم گسترده‌ای از عرضه وارد بازار می‌شود. ظرفیت بازار نمی‌تواند جوابگوی این میزان از فروش سهام باشد و این امر منجر به ایجاد روند نزولی بازار خواهد شد.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: شروع ریزش بازار سهام در تابستان سال ۹۹ در مقطعی بود که فرآیند آزادسازی سهام عدالت از ۳۰ به ۶۰درصد اجرایی شد؛ ایجاد چنین روندی در بازار باعث شد تا به سرعت اقدام به توقف فروش سهام عدالت و وقفه در معاملات آن کنیم تا از این طریق اجازه داده شود که بازار در وضعیتی مناسب قرار بگیرد.
به گفته دهقان دهنوی، اگر قرار است فروش سهام عدالت تدریجی آغاز شود، باید تلاش کرد تا این اقدام را به صورت ماهانه و با درصدهای کم اجرایی کنیم. به هیچ عنوان لازم نیست که یکباره ۳۰ درصد از سهام عدالت آزادسازی شود. در این زمینه می‌توان به منظور جلوگیری از تاثیر منفی آن بر معاملات بورس در هر مرحله یک درصد از آن را در بازار آزادسازی کنیم.
وی اضافه کرد: در این میان به دنبال آن هستیم که روش غیرمستقیم را در کنار فروش سهام عدالت در روش مستقیم قرار دهیم تا افرادی که مایل به فروش سهام خود هستند به جای فروش سهام، آنها را در اختیار صندوق‌ها قرار دهند و یونیت صندوق‌ها را در اختیارار بگیرند تا در پایان امکان آزادسازی یونیت صندوق‌ها فراهم شود.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار خاطرنشان کرد: تمهیداتی در دست طراحی است که به محض اجرایی شدن آنها امکان فروش تدریجی سهام عدالت داده خواهد شد. زمان اجرایی شدن این تصمیمات وابسته به وضعیت بازار است. هر لحظه که احساس شود این اقدامات تاثیر منفی را بر بازار می‌گذارد، اجرای آنها متوقف خواهد شد. تا زمانی که طراحی‌های لازم برای عدم تاثیر منفی این اقدامات بر بازار به پایان نرسد، هیچ تصمیمی برای آزادسازی ۴۰ درصد باقی‌مانده اتخاذ نمی‌شود. اما بعد از طراحی ابزارهای لازم، این اقدام به‌تدریج به مرحله اجرا خواهد رسید.
با توجه به وضعیت مشروح، می‌توان گفت آزادسازی سهام عدالت که بزرگ‌ترین پروژه در بازار سرمایه کشور محسوب می‌شود، با چالش‌های زیادی همراه بود و نه تنها پرونده آن بسته نشد، بلکه هنوز تکلیف نهایی آن مشخص نشده است و تصمیم آزادسازی مجدد آن، تنها بیانگر عدم موفقیت آزادسازی این سهام و تحمیل ضرر آزمون و خطا به مشمولان سهام عدالت بوده و درواقع تصمیم‌گیری درخصوص نحوه آزادسازی سهام عدالت طی یک سال گذشته، بدون بررسی‌های لازم و درست صورت گرفته است.
