۶ خسارت صنعت از خاموشی ها
جدیدترین نظرسنجی معاونت کسب و کار اتاق بازرگانی تهران نشان از خسارت گسترده ناشی از قطعی برق در ۴۵۰ بنگاه اقتصادی کوچک و متوسط می‌دهد.
در این بین تاثیرگذارترین عواقب این خاموشی‌ها بر بنگاه‌های اقتصادی «معیوب شدن دستگاه و تجهیزات تولید»، «از بین رفتن مواد اولیه تولید»، «کاهش کیفیت و بهداشت محصولات»، «بیکاری نیروی انسانی در ساعات کاری و کاهش بهره‌وری»، «تاخیر در تحویل سفارش‌ها» و «تاخیر در فعالیت اداری و دولتی» بنگاه‌هاست. واکاوی این گزارش نشان می‌دهد، در شهرک و نواحی صنعتی موضوع زیرساخت مورد غفلت قرار گرفته و همین کوتاهی منجر شده به دنبال خاموشی‌ها نامتعارف فصل بهار و تابستان، خسارات قابل‌توجهی به بنگاه‌ها تحمیل شود.
10 پرسش کلیدی
به گفته هومن حاجی‌پور، معاون کسب و کار اتاق بازرگانی تهران این بررسی پیرو مطالعات پیشین این معاونت انجام شده است. این معاونت در مطالعات جدید خود بر پایه دیتابیس اعضای فعال اتاق تهران با 500 فعال اقتصادی در شهرک‌ها و نواحی صنعتی تماس تلفنی برقرار کرده است. از بین این مخاطبان 450 فعال اقتصادی به 10 پرسش کلیدی اتاق پاسخ داده‌اند. محور نخست پرسش‌ها مربوط به خسارت‌های مادی نشانی از قطعی برق است. محور دوم در مورد تاثیر این خاموشی‌ها بر کیفیت تولیدات بنگاه‌هاست؛ محور سوم سوالات نیز اثر خاموشی بر بیکاری نیروی کار بنگاه‌هاست. محور پایانی پرسش‌ها به روند منفی خدمات‌دهی و خدمات‌گیری بنگاه‌ها و... برمی‌گردد. در این پژوهش اولین پرسش کلیدی این است که «میزان رضایت از جدول زمان‌بندی قطعی برق به چه میزان است؟» پرسش دوم به این می‌پردازد که که «آیا روش جایگزین برای تامین برق اضطراری در اختیار دارید؟» و پرسش سوم نیز این است که «آیا قطعی برق موجب بروز خسارت به دستگاه‌های تولیدی‌تان شده است؟ (معیوب شدن دستگاه و خروج آن از خط تولید).»
پرسش‌های چهارم و پنجم مربوط به تاثیر خاموشی‌ها بر کیفیت تولیدات بنگاه‌هاست که «آیا قطعی برق منجر به از بین رفتن مواد اولیه شده است؟» و «آیا قطعی برق موجب کاهش کیفیت و بهداشت محصول شده است؟» اینکه «قطعی برق به چه میزان موجب بیکاری منابع انسانی در ساعات کاری و در نتیجه کاهش بهره‌وری آنها شده است؟» سوال دیگر این پرسشنامه است. محور آخر پرسش‌های کلیدی شامل این است که «قطعی برق به چه میزان موجب تاخیر در تحویل سفارش‌های به مشتریان شده است؟»؛ «قطعی برق به چه میزان بر امورات اداری و دولتی شما تاثیر گذاشته است؟» و «برآورد اولیه‌تان از خسارات ناشی از قطعی برق چقدر است؟»
در ماه‌های نخست سال بحران خاموشی‌های مکرر نه تنها برق مشترکان خانگی را تحت‌تاثیر قرار داد، بلکه دامنگیر صنایع نیز شد؛ چراکه وزارت نیرو در نخستین اقدام برای کاهش مصرف برق، برق صنایع را محدود کرد که این امر باعث اعتراض آنها شد.
نارضایتی فعالان اقتصادی از خاموشی‌ها
برآیند گزارش جدید معاونت کسب و کار اتاق تهران نشان می‌دهد، میزان رضایت‌مندی فعالان اقتصادی از جدول زمان‌بندی قطعی برق بسیار پایین است.
از مجموع 450 بنگاهی که در این طرح مشارکت کردند، تعداد 309 از زمان‌بندی اعلامی خاموشی‌ها ناراضی بودند. در این بین 291 بنگاه اعلام کردند «بسیار ناراضی» بودند و 18 بنگاه مطرح کردند «ناراضی» بودند. به این ترتیب تنها 96 بنگاه از این موضوع رضایت داشتند. در ضمن تعداد 45 بنگاه از جدول زمان‌بندی اطلاعی نداشتند.
معیوب شدن دستگاه‌ها و تجهیزات تولید
بر اساس این مطالعه از مجموع 450 بنگاه مورد مطالعه 65درصد اعلام کرده‌اند که دستگاه‌ها و تجهیزات تولید آنها معیوب شده است: به این ترتیب به واسطه قطعی برق آسیب‌های جدی به دستگاه‌ها و تجهیزات تولید 291 بنگاه وارد شده است.
از بین رفتن مواد اولیه تولید
این مطالعه نشان می‌دهد، از مجموع 450 بنگاه اقتصادی که در این طرح مشارکت کردند، 40 درصد آنها اعلام کردند به واسطه خاموشی‌های مستمر در شهرک‌ها و نواحی صنعتی مواد اولیه تولید آنها از بین رفته است. حاجی‌پور در این خصوص گفت: در دوره مورد بررسی مواد اولیه تولید 180 بنگاه به واسطه قطعی برق از بین رفته است.
کیفیت و بهداشت محصولات
واکاوی این مطالعه نشان می‌دهد، 43 درصد مشارکت کنندگان در این پژوهش اعلام کردند به دنبال خاموشی‌های گسترده با کاهش کیفیت و بهداشت محصولات خود روبه‌رو شدند. به این ترتیب از مجموع 450 بنگاهی که در این طرح حضور داشتند، میزان کیفیت و بهداشت محصول نهایی 194 بنگاه به واسطه قطعی برق کاهش یافته است.
کاهش بهره‌وری
بررسی‌های موجود نشان می‌دهد از مجموع 450 بنگاه مورد مطالعه، 327 بنگاه با مشکل بیکاری نیروی انسانی در ساعات کاری و کاهش بهره‌وری مواجه شده‌اند. به طور دقیق‌تر می‌توان گفت 212 بنگاه اعلام کردند خاموشی‌ها خیلی زیاد بر کاهش بهره‌وری بنگاه آنها تاثیر گذاشته است. 115 بنگاه دیگر این تاثیر را «زیاد» و 88 بنگاه آن را «متوسط» اعلام کردند. در این بین 35 بنگاه نیز این تاثیر را «کم و خیلی‌کم» مطرح کردند.
تاخیر در تحویل سفارش‌ها
واکاوی این مطالعه نشان می‌دهد از مجموع 450 بنگاه، 274 بنگاه با مشکل تاخیر در تحویل سفارش‌هایشان مواجه شده‌اند. در این بین 106 فعال اقتصادی نیز تاثیر خاموشی‌ها را در تاخیر در تحویل سفارش‌ها «متوسط» اعلام کردند و فقط 70 بنگاه تاخیر در تحویل سفارش‌ها را «کم یا خیلی‌کم» مطرح کردند.
تاخیر در امور اداری و دولتی
بر اساس این مطالعه از دید 283 بنگاه خاموشی‌ها منجر به تاخیر در امور اداری و دولتی آنها از جمله عدم‌تکمیل به موقع اظهارنامه مالیاتی و ارائه لیست حق بیمه آنها شده است. بر اساس این گزارش، 97 بنگاه تاثیر خاموشی‌ها در تاخیر اجرای امور اداری و دولتی را «متوسط» اعلام کردند و فقط 70 بنگاه اعلام کردند خاموشی‌ها تاثیر «کم و خیلی‌کمی» در تاخیر امور اداری و دولتی آنها داشته است.
برآورد اولیه خسارت
در این مطالعه بنگاه‌های شرکت‌کننده در طرح برآورد اولیه خود از خسارات وارده ناشی از قطعی برق نیز اعلام کردند. باتوجه به نتایج به دست آمده، عمده خسارات وارده در محدوده تا 500 میلیون تومان است. بر اساس این مطالعه 159 بنگاه اعلام کردند میزان خسارت آنها به دنبال خاموشی‌ها حداکثر 100میلیون تومان بوده است.
141 بنگاه دیگر نیز میزان خسارت وارده را 100 تا 500 میلیون تومان مطرح کرده‌اند. 27 بنگاه نیز در این جریان اعلام کردند 500 میلیون تا یک میلیارد تومان خسارت دیدند. اما 35 بنگاه مطرح کردند خسارت مالی ناشی از بحران خاموشی بین یک تا 2 میلیارد تومان بوده و 88 بنگاه زیان ناشی از خاموشی‌ها را بالای 2 میلیارد تومان اعلام کردند.
بنگاه‌های دارای برق اضطراری
این مطالعه نشان می‌دهد زیرساخت‌های لازم برای مقابله با خاموشی‌ها در شهرک‌ها و نواحی صنعتی مورد مطالعه دیده نشده است. زیرا از مجموع 450 بنگاهی که در این طرح مشارکت کردند، تعداد 370 بنگاه روش جایگزین برای تامین برق نداشتند و تنها 80 بنگاه روش جایگزین داشتند. همچنین، از مجموع 80 بنگاه که دارای روش جایگزین بوده‌اند، تعداد 53 بنگاه از ژنراتور، 18 بنگاه موتور برق و 9 بنگاه از یوپی‌اس استفاده می‌کنند.
احصای مشکلات عمده بنگاه‌ها
بر اساس این مطالعه 11 مشکل در بنگاه‌های فعال در شهرک‌های صنعتی استخراج شده است. حاجی‌پور در این باره گفت: اولین معضل احصا شده مشکل عدم‌اطلاع‌رسانی دقیق و جامع از زمان‌بندی قطعی برق بنگاه‌های اقتصادی و واحدهای تولیدی به منظور کاهش صدمات و خسارات وارده است.
او افزود: فرسودگی و معیوب شدن دستگاه‌ها و ماشین‌آلات تولید و خروج آنها از خط تولید، خاموشی کوره‌های صنعتی و صدمات و خسارات راه‌اندازی مجدد آنها کاهش تولید و به تبع آن افزایش قیمت تمام‌شده محصولات از دیگر مشکلات است. از بین رفتن مواد اولیه تولید به دلیل خاموش شدن دستگاه‌ها و تجهیزات تولید به واسطه قطعی برق و کاهش کیفیت و بهداشت محصول نهایی به‌ویژه در صنایع غذایی از معضلات دیگر بنگاه‌های تولیدی موجود است.
از بین رفتن محصولات کشاورزی کشت شده در گلخانه‌ها و قطع آب به دلیل از کار افتادن پمپ‌های انتقال آب معضل دیگری بود که از نتایج به دست آمده است. حاجی‌پور چالش‌های دیگری که پیش روی بنگاه‌ها وجود داشت را تاخیر در پروسه تولید و به تبع آن تاخیر در تحویل سفارش‌های و ایجاد نارضایتی برای مشتریان و بیکاری منابع انسانی در ساعات کاری و در نتیجه کاهش بهره‌وری آنها مطرح کرد. به گفته او، مشکلات ناشی از عدم‌تکمیل به موقع اظهارنامه مالیاتی و ارائه لیست حق بیمه بحران دیگری است که برمبنای این پژوهش اتاق به آن رسیده است.
