چشم انداز واردات گاز چین از آسیای مرکزی
پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تشکیل کشورهای جدید و از سوی دیگر سربرآوردن چین به عنوان ابرقدرت اقتصادی جدید، نیاز این کشور به منابع گازی آسیای مرکزی بیش از پیش تقویت شد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از دنیای اقتصاد؛ با رشد اقتصادی سریع چین در دهه‌های گذشته شاهد آن هستیم که این کشور برای پاسخگویی به نیازهای تاسیسات و اهداف خود مجبور به واردات گاز طبیعی از سایر کشورها شده است. آسیای مرکزی چیزی بالغ بر یک‌سوم نیاز چین را در زمینه واردات گاز طبیعی تامین می‌کند. چین از سایر کشورها و راه‌های دیگر نیز اقدام به واردات گاز طبیعی می‌کند مانند روسیه که چیزی بالغ بر ۳ درصد واردات چین در زمینه گاز طبیعی را به خودش اختصاص می‌دهد. از سوی دیگر بیش از دو سوم واردات چین از طریق انتقال گاز طبیعی مایع (LNG) است که نشان از تمایل این کشور به این نوع از واردات انرژی دارد.
بر اساس تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌ها تقاضای چین در زمینه گاز طبیعی در سال ۲۰۳۵ دو برابر خواهد شد و از این طریق به اهمیت بیش از پیش کشورهای آسیای مرکزی در زمینه انرژی برای چین پی می‌بریم. از سوی دیگر چین تلاش می‌کند تا با جایگزین کردن سوخت‌های دیگر علاوه بر حل مشکلات گازهای گلخانه‌ای و مشکلات محیط‌زیستی، بر اساس امنیت انرژی عمل کرده و وابستگی به واردات از سایر کشورها را کاهش دهد و همچنین به سمت استفاده از سوخت‌های غیرفسیلی مانند انرژی هسته‌ای یا نیروگاه‌های آبی گام بردارد.
چین در سال ۲۰۱۹ چیزی بالغ بر ۴۳ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی از آسیای مرکزی وارد کرده در حالی که این آمار در سال ۲۰۱۰ تنها ۳ تا ۴ میلیارد مترمکعب بوده است. بخش عظیمی از سهم صادرات گاز طبیعی در آسیای مرکزی را ترکمنستان بر عهده دارد. این کشور با داشتن ذخایر عظیم گازطبیعی پتانسیل بالایی برای صادرات در این زمینه دارد. از طرف دیگر ترکمنستان پس از سال ۲۰۱۶ که واردات گاز چین از روسیه به صفر رسید نقش محوری را در زمینه صادرات گاز به چین ایفا کرده است اگر چه در سال‌های بعد مجددا صادرات گاز طبیعی از روسیه به چین از سر گرفته شد.
همان گونه که عنوان شد گرچه بیشتر واردات گاز طبیعی موردنیاز چین از طریق گاز طبیعی مایع (LNG) است ولی برخی عوامل سبب شده چین نتواند یا تمایل نداشته باشد که از سایر مسیرهای واردات انرژی خود مخصوصا آسیای مرکزی چشم‌پوشی کند.
یکی از این عوامل قراردادهای طولانی‌مدت چین با کشورهای آسیای مرکزی است که سبب شده این کشور نتواند واردات خودش از آسیای مرکزی را به کمتر از ۷۰ درصد واردات امروزی خود برساند. در این نوع بندها که معروف است به «بگیر یا بپرداز» در واقع خریدار تضمین می‌کند در صورتی که واردات نفت یا گاز از کشور مشخصی حتی اگر به آن مقدار اعلام شده در قرارداد نرسد کشور مقابل باید بهای آن را بپردازد. در واقع چین به همین علت نمی‌تواند واردات خود را از آسیای مرکزی کاهش دهد در حالی که اگر گزینه‌های جدیدی پیدا کند توانایی مذاکره مجدد برای این کشور محفوظ است. از طرفی دیگر کشورهای آسیای مرکزی نیز تمایلی ندارند که خریدار بزرگی مانند چین را از دست بدهند. علاوه بر این عامل، مورد مهم دیگری نیز وجود دارد که سبب می‌شود چین نتواند از منابع آسیای مرکزی در آینده نزدیک چشم‌پوشی کند.
این عامل امنیت انرژی بوده که برای دولت‌ها بسیار مهم و مقوله‌ای تاثیرگذار است. بر اساس امنیت انرژی ارتباط بین امنیت ملی و در دسترس بودن منابع مورد توجه قرار می‌گیرد. عامل بسیار مهمی که در امنیت انرژی معمولا مدنظر قرار می‌گیرد دسترسی آسان با قیمت ارزان به منابع طبیعی است. یکی از معضلات LNG نوسانات قیمت از این طریق واردات است. از سوی دیگر این روش نقل و انتقال ریسک‌های مخصوص خود را دارد که به عنوان مثال حمل با کشتی مخاطرات طبیعی حمل از طریق دریا را به دنبال دارد. به همین دلیل است که چین واردات از طریق خطوط لوله را به LNG ترجیح می‌دهد.
به دلیل نیازهای روزافزون چین و همچنین تمایل آنها به واردات از طریق خطوط لوله است که تلاش کردند مسیرهای مختلف خط لوله مانند LINE D که توانایی انتقال سالانه ۳۰ میلیارد مترمکعب به چین را دارد یا خط لوله Siberia Pipeline۲ که سالانه ۵۰ میلیارد مترمکعب از روسیه به شرق چین می‌رساند را دنبال کنند.
به طور کلی می‌توان گفت با توجه به رشد روزافزون مصرف کشور چین و نیازش به واردات گاز طبیعی از سایر کشورها، نقش آسیای مرکزی در انرژی چین اهمیت بسیار بالایی دارد و آن را در سال‌های آینده تا زمانی که نیاز این کشور کاهش پیدا نکند حفظ می‌کند که در این میان، برخی عوامل مانند پرهزینه بودن سایر روش‌ها یا امنیت کمتر سایر مناطق سبب تمایل بیشتر چین به آسیای مرکزی می‌شود.
از سوی دیگر کشورهای آسیای مرکزی نیز به خوبی در سال‌های اخیر دریافته‌اند که چین مشتری خوبی برای منابع آنها به شمار می‌رود و طبیعی است که حفظ آن از روش‌های گوناگون مانند ارزان‌تر کردن گاز طبیعی این منطقه را دنبال می‌کنند. می‌توان تخمین زد نقش مهم آسیای مرکزی در تامین بخش اعظمی از نیاز چین به گاز طبیعی دست‌کم تا سال ۲۰۲۵ ادامه یابد.
