ضربه به فناوری، با سانسورهای عجیب

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری؛ با شیوع ویروس کرونا و تعطیلی سینماها و البته بسیاری از تفریحات دیگر در سراسر جهان، فناوری VOD که چند سالی از عمر آن می‌گذرد، به یکباره مورد توجه بخش زیادی از مردم قرار گرفت. از چند سال گذشته تلاش‌هایی هم در کشور خودمان برای راه‌اندازی VODها صورت گرفت. هم‌اکنون چند پلتفرم پخش فیلم و سریال در کشور با پخش آنلاین فعالیت می‌کنند که مورد استقبال مردم قرار گرفته‌اند و دیتای آنها از روی شبکه ملی اطلاعات، انتقال پیدا می‌کند.

با این حال، سازمانی به نام ساترا موظف به بررسی محتوای فیلم‌ها شده و تصمیم می‌گیرد که یک‌سریال یا فیلم می‌تواند پخش شود یا نه. همچنین این سازمان به سبک صداوسیما مجاز است که بخش‌هایی از یک فیلم و سریال را ممیزی کند. این در حالی است که پیش از این، صدور مجوز برای محتوای تصویری مانند فیلم‌ها و سریال‌ها به‌عهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده است.

گرایش به سمت خارجی‌ها

طی روزهای اخیر یکی از کارگردان‌ها که بخشی از سریالش سانسور شده بود، در قسمتی از یادداشتش نوشت: «شنیده‌اید که چند پلتفرم بزرگ بین‌المللی از جمله نتفلیکس برای سرمایه‌گذاری روی طرح‌ها و ایده‌های فیلمسازان ایرانی ابراز تمایل کرده‌اند؟ تردید نکنید که به‌زودی زود پلتفرم‌های خارجی، مقصد هنرمندان خلاق ایرانی خواهند شد.» سینا تفنگچی، استاد علوم ارتباطات دانشگاه پیام نور  در مورد ممیزی‌هایی که از سوی ساترا صورت می‌گیرد، معتقد است؛ این رویکرد باعث می‌شود که «مردم به سمت سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی متمایل شوند که فیلم‌های بدون سانسور پخش می‌کنند.» درحالی‌که سیاست نظام، سوق دادن مردم به سمت استفاده از ترافیک داخلی است، تفنگچی می‌گوید: «سایت‌هایی که فیلم‌های بدون سانسور پخش می‌کنند از ترافیک خارجی استفاده می‌کنند.» که این موضوع در مغایرت با سیاست‌های موجود مبنی بر تشویق مردم به استفاده از ترافیک داخلی است.

فناوری در هرم مازلو

اگرچه فناوری و رسانه را هم می‌توان در هرم آبراهام مازلو، روانشناس مشهوری که نیازهای بشری را در یک هرم طبقه‌بندی کرده بررسی کرد، با این حال تفنگچی می‌گوید: «اگر مازلو امروز می‌خواست این هرم را بازسازی کند، رسانه و فناوری را در رده‌های بالای این هرم و حتی در یک رده اختصاصی قرار می‌داد.»

این کارشناس ارتباطات معتقد است که فناوری VOD باعث شده تا نیاز مردم در بخشی از حوزه فرهنگ تامین شود، درحالی‌که صداوسیما و حتی شبکه نمایش خانگی نتوانستند به اندازه این فناوری، موفق عمل کنند.

مطالبات اصلی از ناظر محتوا

ناظر محتوای تصویری اگرچه برای نظام‌مند شدن فضای پخش فیلم‌ها هدفگذاری شده اما در عین حال، فعالان این عرصه و مردم مطالباتی هم دارند. تفنگچی در این مورد می‌گوید: «ساترا به جای بعضی از حساسیت‌های غیرضروری باید به سمت مطالباتی دیگر از VODها، ازجمله دوبله شدن یا زیرنویس‌گذاری فیلم‌هایی که از طریق VODها منتشر می‌شود، حرکت کند. درواقع، ساترا از VODها باید بخواهد که فیلم‌ها را به زبان‌های موجود در کشور، مانند عربی، ترکی و کردی و همچنین زبان‌های رسمی دنیا مانند انگلیسی دوبله یا زیرنویس دار کند تا یک کار فرهنگی اساسی صورت بگیرد.»

به‌گفته این استاد دانشگاه، «همچنین ساترا به‌عنوان نهاد سیاستگذار می‌تواند به حوزه قیمت‌گذاری VODها ورود کند و مانع از افزایش بی‌رویه قیمت‌های ارائه سرویس از سوی آنها شود و البته باید تکلیف موضوع کپی رایت از سوی VODها هم روشن شود.»

نفوذ VODها در بین مردم

درحالی‌که تعداد کاربران اشتراکی نتفلیکس در سال 2018از ۱۱۱میلیون نفر به 208میلیون نفر در 19آوریل 2021(30فروردین 1400) رسیده است، درآمد سالانه آن به 25میلیارد در سال 2020رسید. همچنین کل درآمد نتفلیکس در 3 ماهه اول 2021به 16/7میلیارد دلار رسیده، درحالی‌که این آمار در مدت مشابه سال قبل چیزی حدود 8/5میلیارد دلار بوده است.

پلتفرم‌های ایرانی هم از افزایش پهنای باند خود خبر می‌دهند، به‌طوری که یکی از آنها چندی پیش گزارش داد که کاربران ایرانی ماهانه 36میلیون گیگا بایت مصرف کرده‌اند.