بی برقی دلیل اصلی افت حجم معاملات در بازار آتی

از این رو معامله‌گران بازار آتی برای گرفتن موقعیت تعهدی خرید یا فروش با پرهیز از تغییرات عمده قیمتی سعی در ایجاد روند کاهشی نسبی نرخ تسویه دارند. 

اگرچه هنوز هم پس از زعفران نگین، به ترتیب قراردادهای آتی نقره و آتی صندوق طلا بیشترین حجم را در بین کالاهای قابل معامله تابلوی آتی بورس کالا به خود اختصاص داده‌اند که این مطلب به وضوح جایگاه معاملاتی هر یک از این محصولات را در بین بازیگران بازار آتی به تصویر می‌کشد. البته هنوز زود است که درباره میزان استقبال معامله‌گران از آتی صندوق طلا نظر دقیقی ارائه کرد، چرا که تنها یک هفته از آغاز معاملات تنها نماد طلایی بورس کالا می‌گذرد که فرصت رشد این قرارداد و جذب نقدینگی بیشتر به روزهای اوج خود نرسیده است.

آن هم در شرایطی که طبق تازه‌ترین اخبار منتشره از سوی بورس کالا به زودی شاهد راه‌اندازی نمادی دیگر برای صندوق طلا در تابلوی آتی بورس کالا هستیم که از روز 22 تیر معاملات آن آغاز می‌شود و تا تاریخ سررسید این نماد که مربوط به واحدهای صندوق طلای لوتوس است، هفتم مهر قابل معامله خواهد بود. سایر ویژگی‌های معاملاتی این صندوق نیز همچون نماد فعلی(ETSMO00) صندوق طلای لوتوس خواهد بود که اکنون در بورس کالا در حال معامله است.

داده‌های حیاتی معاملات هفتگی در بازار آتی خبر از افت جدی حجم و ارزش معاملات می‌دهد به طوری که اگر از اولین هفته معاملاتی سال جاری یعنی هفته منتهی به 13 فروردین چشم‌پوشی کنیم، هفته گذشته، کمترین حجم و ارزش معاملات هفتگی بازار آتی در سال 1400 رقم خورد.

شاید اصلی‌ترین دلیل افت جدی دو داده حیاتی این بازار، مربوط به قطعی‌های مکرر برق باشد که دسترسی معامله‌گران بازار آتی به پلت‌فرم‌های آنلاین را محدود کرده بود. در کنار آن می‌توان به تعطیلی روز پنج‌شنبه هفته گذشته اشاره کرد که از این پس، مطابق با بند یک مصوبه هیات‌وزیران در تاریخ 16/ 04/ 1400 مبنی بر تعطیلی کلیه ادارات، سازمان‌های دولتی، بانک‌ها و سایر نهادهای عمومی جلسات معاملاتی قراردادهای مشتقه در روزهای پنج‌شنبه تا انتهای مرداد 1400 (28/ 05/ 1400) برگزار نخواهد شد. 

مجموع قراردادهایی که در هفته گذشته در تابلوی آتی بورس کالا مورد دادوستد قرار گرفت، 52 هزار و 336 قرارداد است که ارزشی به میزان 98 میلیارد و 851 میلیون تومان به همراه داشته است. مقایسه این دو داده با معاملات هفته ماقبل نشان می‌دهد که نزدیک به 30 درصد از حجم معاملات هفتگی و 22‌درصد از ارزش معاملات این بازار کاسته شده است. این در حالی است که با راه‌اندازی تنها نماد طلایی این بازار از روز شنبه هفته گذشته، میزان موقعیت‌های باز این بازار به میزان 4‌درصد افزایش یافته که مجموعا طی هفته گذشته 726 هزار و 452 موقعیت تعهدی خرید و فروش به صورت همزمان در بازار آتی باز شده است.  باتوجه به رشد قیمت تضمین برخی از نمادهای معاملات آتی در این بازار نسبت به هفته‌های ماقبل، نقدینگی وارد شده به این بازار طی هفته گذشته به میزان 529 میلیارد و 590 میلیون تومان بوده که همواره مثبت ارزیابی می‌شود و می‌تواند چشم‌اندازی روشن برای معاملات این بازار به شمار رود.

آنچه که در نظر بسیاری از کارشناسان حوزه معاملات مشتقه بدیهی است توسعه و تعمیق بازار آتی طی سال جاری است که با ورود طلا به شکلی جدید به این بازار به زودی شاهد بازگشت هرچه بیشتر رونق به این بازار خواهیم بود. همان‌طور که پیش از خروج سکه طلا از تابلوی معاملات آتی این بازار رونق بسزایی را تجربه می‌کرد و در زمان خروج آن در سال 97 از جذابیت دادوستد قراردادهای آتی به شدت کاسته شد. اما در حال حاضر با بازگشت طلا به این بازار می‌توان به تدریج شاهد روزهای پررونق در این بازار باشیم که به دنبال راه‌اندازی نمادهای بیشتر از دارایی‌های سرمایه‌ای همچون طلا محقق خواهد شد. 

 موشکافی رخدادهای معاملاتی تنها نماد طلایی آتی

قرارداد آتی صندوق طلای لوتوس با نماد ETCMO00 به عنوان تنها دارایی طلایی بازار آتی از روز شنبه هفته گذشته رسما معاملات خود را آغاز کرد. این قرارداد که اولین هفته معاملاتی خود را با پنج روز کاری پشت سر گذاشت، پس از زعفران و نقره در رده سوم بالاترین حجم معاملات این بازار قرار گرفت. به‌طوری که به میزان یک هزار و 212 قرارداد آتی صندوق طلا در بورس کالا طی هفته گذشته معامله شد که ارزشی نزدیک به 10 میلیارد تومان را به ثبت رساند.  روند دادوستد این قرارداد در روزهای معاملاتی هفته گذشته با افت و خیزهای محدود نرخ تسویه همراه بود. اما در مجموع می‌توان گفت از ابتدای هفته به تدریج شاهد رشد حجم و ارزش معاملات این نماد بودیم که به وضوح می‌تواند از استقبال قابل‌توجه معامله‌گران این بازار آن هم پس از گذشت تنها یک هفته از شروع به معامله این نماد، حکایت کند. همچنین میزان موقعیت‌های تعهدی باز این بازار نیز این مطلب را تصدیق می‌کند چرا‌که افزایش ورود گام به گام نقدینگی به این بازار را نشان می‌دهد. 

به زودی نمادهای طلایی بورس کالا در تابلوی آتی افزایش می‌یابد و در هفته جاری شاهد راه‌اندازی نماد دیگری هستیم که تاریخ سررسید آن مهرماه است. افزایش تعداد نمادهای معاملاتی برای قراردادهای آتی صندوق‌های طلا، امکان سفته‌بازی و هج کردن ( پوشش ریسک ) را برای بازیگران این بازار فراهم خواهد کرد که می‌تواند سایر معامله‌گران را به سمت این این دارایی جذاب هدایت کند. به وضوح می‌توان سال جاری را نقطه عطف بازار مشتقه بورس کالای ایران دانست چرا‌که حضور طلا با توجه به اهمیت معاملاتی آن به عنوان دارایی امن در شرایط فعلی می‌تواند بخش زیادی از نقدینگی‌های سرگردان جامعه را به این بازار هدایت کند و همچون اهرمی موثر در جهت متنوع‌سازی پرتفوی سرمایه‌‎گذاران بازار سرمایه عمل کند.

پیش‌بینی آینده قیمتی طلا به نوسان بهای ارز و نرخ هر اونس طلای جهانی بسته است که این روزها سیگنال‌های چندان قطعی از این بازارها مخابره نمی‌شود. اما به طور کلی می‌توان بیان کرد، چندی است که تکانه‌های قیمتی نرخ دلار در بازار ارز افت و خیزهای محدودی را پشت سر می‌گذارد. گویی محرک چندانی برای نوسان جدی آن در بازار وجود ندارد. به رغم آنکه بهای آزاد دلار برای مدتی کانال 25 هزار تومانی را لمس کرده بود، نه تنها تمایلی برای صعود به قیمت‌های بالاتر در آن دیده نمی‌شد، شواهد متقنی نیز برای افت قیمت آن وجود نداشت. 

اما در روز چهارشنبه شاهد افت بهای آزاد دلار به کانال قیمتی 24 هزار و 960 تومانی بودیم. همان‌طور که در گزارش قبلی با عنوان «انتظارات تورمی در آینه مقعر ابزارهای مالی»، انتظارات افراد در بازار ابزارهای مالی بورس کالا با دو رای منفی و یک رای مثبت به رشد قیمت‌ها، مورد نقد و بررسی قرار گرفت و پیش‌بینی شد، بهای انتظاری دلار عقبگردی 61/ 0 درصدی را برای معاملات کوتاه‌مدت خود خواهد داشت. این پیش‌بینی محقق شد و در روز چهارشنبه هفته گذشته شاهد این عقبگرد محدود به کانال 24 هزار تومانی در بهای دلار بازار آزاد بودیم.

اما بهای هر اونس جهانی طلا، به بالای مرز 1800 دلاری رسیده است و در هفته گذشته رشد 1/ 02 درصدی را به همراه داشت به طوری که در معاملات روز گذشته در لحظه تنظیم این گزارش به 1804 دلار رسید. به این ترتیب دورنمای نوسان نرخ این دو متغیر ذهنیت غالب معامله‌گران این بازار را شکل می‌دهد.