جایگاه ایران در صنعت محصولات چوبی

نگاهی به وضعیت بازار جهانی

نخستین کارخانه تولید تخته فیبر عایق سال1898 در انگلستان راه‌اندازی شد. اولین کارخانه با فعالیت تولید ام‌دی‌اف نیز در سال 1965 در نیویورک تاسیس شد. در بین کشورهای جهان، چین با حجم تولید 6/ 55میلیون مترمکعب بزرگ‌ترین تولیدکننده ام‌دی‌اف است. این کشور همچنین با 5/ 2میلیون مترمکعب، بزرگ‌ترین صادر‌کننده این محصول است.

 قاره اروپا با 51درصد، بیشترین سهم از صادرات جهانی ام‌دی‌اف را به خود اختصاص داده است. این قاره در بخش واردات نیز با سهم 4/ 41درصد در رتبه اول قرار دارد. آمریکا با حجم واردات 3/ 2میلیون مترمکعب، رتبه اول را در بین وارد‌کنندگان محصول ام‌دی‌اف دارد و ایران در این رتبه‌بندی در جایگاه دوم است.

ارزش بازار جهانی ام‌دی‌اف در سال 2020 برابر با 105میلیارد دلار بوده است. با توجه به برآورد رشد 20درصدی تقاضا در صنعت مبلمان به‌عنوان بزرگ‌ترین متقاضی محصول ام‌دی‌اف تا سال 2026 و بررسی روند تقاضای سایر صنایع مصرف‌کننده پیش‌بینی می‌شود با رشد سالانه بالای 4درصد تا سال 2026 ارزش بازار جهانی ام‌دی‌اف به 135میلیارد دلار برسد که در بین مناطق، بخش‌جنوبی آسیا بیشترین رشد را خواهد داشت. رشد صنعت در مناطق شمالی آسیا و بخش آمریکای‌جنوبی در سطح متوسط خواهد بود و مناطق آمریکای شمالی و آفریقا نیز کمترین رشد را خواهند داشت.

وضعیت داخل کشور

ظرفیت تولید ام‌دی‌اف ایران حدود 5/ 2 میلیون مترمکعب است. صنعت چوب و فرآورده‌های چوبی کشور با در برگرفتن حداقل صدهزار واحد صنعتی، صنفی و آموزشی و فراهم‌کردن 9درصد اشتغال صنعتی کشور، نقش مهمی در توسعه صنعتی اشتغال‌محور کشور دارد. از مزیت‌های مهم این صنعت می‌توان به سرمایه‌بری کمتر و اشتغال‌زایی بیشتر نسبت به صنایع مشابه و امکان توسعه در تمام مناطق جغرافیایی کشور اشاره کرد.

با وجود این، با توجه به فراهم‌نبودن بستر تامین مواد اولیه موردنیاز این صنعت در داخل به دلیل کمبود آب، کمبود منابع جنگلی و دشواری واردات فرآورده‌های چوبی به دلیل مشکلات ناشی از گرانی و کمبود ارز، تحریم‌ها و...، توسعه این صنعت محدود و در حد برآورده‌شدن بخشی از نیازهای داخلی بوده است. در سال‌های اخیر تولیدات ام‌دی‌اف درکشور روند رو به رشدی داشته و از حجم واردات تا حدی کاسته شده، اما همچنان بخش قابل‌توجهی از نیاز داخل از طریق واردات تامین می‌شود.

در سال 99 حجم واردات ام‌دی‌اف به کشور 705هزار و 105مترمکعب گزارش شد و ارزش دلاری آن برابر با 74 میلیون دلار بود. عمده واردات این محصول از تایلند صورت می‌گیرد. کشورهای ترکیه و چین نیز در رتبه‌‌های دوم و سوم قرار دارند.

در بین شرکت‌های تولیدکننده ام‌دی‌اف کشور، شرکت‌های پارکو، آرین‌تخته و آرین‌شیمی به‌ترتیب سهم 14، 13 و 11درصدی از تولیدات را به خود اختصاص داده و در جایگاه‌های اول تا سوم قرار دارند. صنایع چوب خزر کاسپین به‌عنوان تولیدکننده ام‌دی‌اف که در بازار سرمایه پذیرش شده است، سهم کمتر از 4درصد را از تولیدات ام‌دی‌اف دارد و جایگاه دهم را در بین تولیدکنندگان به خود اختصاص داده است.

صنعت مرتبط در بازار سرمایه

شرکت صنایع چوب خزر کاسپین و شرکت تولید فیبر ایران به‌ترتیب با نماد «چخزر» و «چفیبر» در بازار سرمایه معامله می‌شوند. در سال99 مبلغ فروش «چفیبر» و «چخزر» به‌ترتیب 74 و 281 میلیارد تومان و سود خالص این دو نماد به‌ترتیب 20 و 57 میلیارد تومان بوده است.

همچنین «چفیبر» در سال 99 حاشیه سود 28درصدی و «چخزر» حاشیه سود 25درصدی داشته است. نماد «چخزر» در یک ماه اخیر بازدهی 80/ 2درصدی و نماد «چفیبر» در این بازه زمانی افت قیمت 36درصدی داشته است. ارزش بازار «چخزر» و «چفیبر» به‌ترتیب 670 و 540/ 1میلیارد تومان است. شرکت تولید فیبر ایران در سال 1345 تاسیس شده و سرمایه 80‌میلیارد تومانی دارد. ظرفیت تولید فیبر در این شرکت 400/ 4 متر مکعب است.

شرکت چوب خزر در سال ۶۹ به صورت سهامی خاص تاسیس شد و در اداره ثبت شرکت‌ها و مالکیت صنعتی تهران به ثبت رسید و به موجب مصوبه مجمع فوق‌العاده ۲ آبان سال ۸۵ نام شرکت به صنایع چوب خزر کاسپین تغییر یافت. ظرفیت اسمی کارخانه ابتدا روزی ۱۰۰مترمکعب بود، اما با بهره‌گیری از دانش، تخصص و تلاش مهندسان و کادر فنی اکنون ظرفیت تولید آن به ۵۶هزار مترمکعب افزایش یافته است. در آبان سال 98 با ادغام شرکت فیبر بابلسر در «چخزر»، دامنه تولید محصولات از ام‌دی‌اف روکش‌شده فراتر رفته و اکنون تولید انواع محصولات چوب شامل پارکت، صفحه کابینت، انواع ورق، فوم PVC و... را در سبد محصولات دارد. 5/ 67درصد سهام این شرکت با ۲۱۱نفر نیروی انسانی به گروه صنعت سلولزی تامین‌گستر نوین تعلق دارد که واحد تجاری اصلی هلدینگ تاپیکو محسوب می‌شود. سرمایه شرکت در بدو تاسیس بالغ بر ۱۰۰میلیون تومان بود که طی پنج‌مرحله به ۲۰میلیارد تومان رسیده است. فعالیت اصلی شرکت تولید، بازاریابی، فروش و صدور انواع محصولات چوب مانند ام‌دی‌اف ضخیم و نازک و روکش‌شده، پارکت، صفحه‌کابینت، انواع ورق و فوم PVC و... است. این شرکت در سال 99 با تولید 56هزار مترمکعب ام‌دی‌اف خام و فروش 280میلیارد تومانی در حدود 57میلیارد تومان سود خالص به دست آورد. با در نظر گرفتن تولید 57هزار و 500 متر مکعب ام‌دی‌اف خام و سطح موجودی کالا 5درصد و نرخ فروش ام‌دی‌اف 5هزار و 160تومان/ مترمربع و نرخ خرید هزار و 588هزار و 747تومان/ کیلو برای چوب و چسب و با در نظر گرفتن نرخ دلار نیمایی22هزار و 700تومانی، نهایتا فروش 378میلیارد تومانی و سود ناخالص 82 میلیارد تومانی (حاشیه سود 22درصد) و سود خالص 69 میلیارد تومانی در سال 1400 برای این شرکت برآورد می‌شود.