چه‌کسی می تواند؟
یکی از ویژگی‌های این دوره از انتخابات ریاست جمهوری، اشتراکات و تشابهات فراوان میان عناوین اصلی برنامه‌ها و وعده‌های نامزدهای احتمالی است.
آنچه از فحوای مصاحبه‌ها، نشست‌های کارشناسی و برنامه‌های منتشره منتسب به نامزدهای احتمالی بدست می‌آید، تاکید بر موارد مشخصی از قبیل؛ لزوم ساخت مسکن انبوه، فروش و در عین حال کاهش اتکا به فروش نفت، اتکای بیشتر به منابع مالیاتی، به سرانجام رساندن مذاکرات جاری به نفع کشور، حذف یارانه پنهان و هدفمندسازی یارانه‌ها و حمایت از اقشار آسیب‌پذیر از این محل و ایجاد اشتغال می‌باشد.
تا این‌جای کار، از وعده‌های خاص و متمایز کننده خبری نیست. عدالت، مبارزه با فساد، حل مشکلات معیشتی مردم و تلاش برای رفع تحریم‌ها، در گفتمان تمامی داوطلبان احتمالی مشاهده می‌شود.
بر این اساس، آنچه داوطلبان را در این دوره از یکدیگر متمایز خواهد ساخت، تلقی رای دهندگان (و شاید آن‌ها که هنوز تصمیم به رای دادن نگرفته‌اند)، از «میزان توانایی» نامزدها برای پیاده‌سازی و اجرای عملی برنامه‌ها و وعده‌ها خواهد بود.
سوابق داوطلبان در اجرا و داشتن خروجی‌های ملموس حاصل از اقدامات گذشته، می‌تواند از مولفه‌های اصلی در ارزیابی توانایی آن‌ها باشد. البته، عملکرد گذشته نامزدها، مورد اختلاف نظر منتقدین و ذینفعان مختلف است. به همین دلیل، نقش «قدرت تبیین و اقناع» در القای حس توانمندی در مخاطبان تبلیغات نامزدها، بسیار با اهمیت خواهد بود.
در واقع داوطلبان، نه فقط با ذهنیت پیشین رای دهندگان از سوابق عملی آن‌ها، بلکه با میزان موفقیت آن‌ها در اقناع افکار عمومی نسبت‌به مثبت و قابل توجه بودن عملکرد گذشته(که از سوی رقبا و برخی مخاطبان به چالش کشیده خواهد شد) از نظر توانایی، رتبه‌بندی می‌شوند.
یکی دیگر از مولفه‌های تاثیر گذار بر تلقی رای دهندگان از میزان توانایی نامزدها، میزان تکیه آن‌ها بر راه‌حل‌ها (solutions) و بسته‌های اقدام پیشنهادی افراد و گروه‌های نخبه و متخصصان مرجع می‌باشد.
این مولفه، بطور ویژه، بر نظر اقشار تحصیلکرده و فرهیخته نسبت به توانمندی عملی داوطلبان، تاثیر گذار خواهد بود. چرا که این اقشار، برنامه‌ها و شعارهای ساخته شده در نشست‌های به‌اصطلاح «شب انتخاباتی» و محفلی را غیر عملی و به دور از واقعیت‌ها و الزامات اجرائی می‌دانند.
با توجه به آنچه ذکر شد، انتظار می‌رود سوال اصلی برای انتخاب فرد اصلح در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰، بجای «چه‌کسی برنامه دارد؟» یا «چه برنامه‌ها و وعده‌هایی دارد؟»، به «چه‌کسی می‌تواند؟» ارتقاء یابد. اگر این تحلیل را درست فرض کنیم، رای دهندگان در این دوره، کمتربه ادعاها، درگیری‌های لفظی و شعارهای پر طمطراق توجه خواهند کرد و برنده رقابت، کسی خواهد بود که بتواند تصویری توانمند، جدی و عملگرا از خود به نمایش بگذارد.
*آینده‌پژوه و کارشناس مسائل اقتصادی
