خط‌ونشان بایدن برای "اشرف غنی"
دولت جدید آمریکا به روشی غیرمعمول برای پایان‌دادن به پرونده افغانستان و برقراری صلح میان دولت کابل و طالبان دست زده است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق، شبکه خبری «طلوع‌نیوز» افغانستان متن نامه‌ای را منتشر کرده که تونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، با لحنی صریح و بی‌پرده برای اشرف‌غنی، رییس‌جمهوری افغانستان، ارسال کرده و در آن نسبت به ادامه بن‌بست در روند صلح در این کشور و افزایش خشونت‌ها هشدار داده است. بلینکن در این نامه که نشان‌دهنده ناامیدی ایالات متحده از مواضع غالبا سازش‌ناپذیر اشرف غنی در مذاکره با طالبان است، از رییس‌جمهور افغانستان خواسته تا «فوریت و اضطرار موجود در لحن این نامه را درک کند»؛ چراکه ادامه این روند می‌تواند باعث بی‌اعتمادی و ناامیدی جو بایدن، رییس‌جمهوری آمریکا، نسبت به ازسرگیری مذاکرات صلح دولت افغانستان با طالبان شود.
مذاکرات بین دولت افغانستان و طالبان در ماه سپتامبر2020 و به‌عنوان بخشی از توافق‌نامه فوریه 2020 بین شبه‌نظامیان طالبان و ایالات متحده آغاز شد؛ اما این گفت‌وگوها به‌دلیل اختلاف بر سر موضوعاتی از جمله تبادل زندانی و کاهش خشونت به بن‌بست رسیده است. بلینکن در این نامه درباره تعهد ایالات متحده به خروج دوهزارو 500 آمریکایی از افغانستان تا اول می2021 ابراز تردید کرد. براساس توافق آمریکا و طالبان قرار است این تعداد آمریکایی از افغانستان خارج شوند اما وزیر خارجه آمریکا با هشدار درباره احتمال قدرت‌گرفتن دوباره طالبان و وخیم‌ترشدن وضعیت امنیتی این کشور در صورت خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، راه‌هایی را برای تسریع روند صلح در افغانستان و دستیابی به آتش‌بس پایدار پیشنهاد کرده است.
وزارت خارجه آمریکا با وجود تأیید ارسال چنین نامه‌ای حاضر نشده درباره جزئیات نامه از‌جمله پایبندی واشنگتن به توافق با طالبان برای خروج از افغانستان تا اول ماه می‌‌‌موضع‌گیری کند و تنها به انتشار این بیانیه اکتفا کرده است: «درباره وضعیت نظامیان آمریکایی در افغانستان تمام گزینه‌ها را مدنظر قرار می‌دهیم و هنوز درمورد عملی‌کردن توافق برای خروج از افغانستان به جمع‌بندی نرسیده‌ایم». بلینکن برای پایان‌دادن به بن‌بست سیاسی در افغانستان پیشنهاد برگزاری نشستی به میزبانی سازمان ملل متحد و با حضور وزرای خارجه و نمایندگانی از روسیه، ایران، چین، هند، پاکستان و آمریکا را مطرح کرده است تا «رویکردی واحد برای حمایت از صلح در افغانستان» را به بحث و گفت‌وگو بگذارند. ایالات متحده در همین راستا از ترکیه خواسته است که میزبانی نشستی در سطح مقام‌های ارشد دو طرف را در هفته‌های آینده بر عهده بگیرد تا توافق صلح هرچه سریع‌تر نهایی شود.
خوش‌بینی نگران‌کننده
براساس این نامه، دولت بایدن از زلمی خلیل‌زاد، نماینده ویژه ایالات متحده در امور افغانستان که در دولت قبلی آمریکا هم همین سمت را داشت، خواسته است «نسخه مکتوب پیشنهادات» را که با هدف تسریع روند صلح و آتش‌بس تنظیم شده با اشرف غنی و رهبران طالبان به اشتراک بگذارد. خلیل‌زاد هم برای پیشبرد برنامه‌های جدید دولت واشنگتن در قبال صلح افغانستان به پاکستان سفر کرده است. خلیل‌زاد قبل از سفر به پاکستان، با همراهی ژنرال اسکات میلر، فرمانده نیروهای آمریکایی در افغانستان، با رهبران طالبان دیدار کرده بود. در این دیدار، راه‌های احیای مجدد مذاکرات متوقف‌شده صلح، نقشه راه برای دولت آینده افغانستان، استفاده از قانون اساسی تجدیدنظرشده افغانستان به‌عنوان «الگوی اولیه» و شرایط آتش‌بس دائمی و جامع مورد مذاکره قرار گرفت. در بخش دیگری از نامه تونی بلینکن آمده است که «نسخه مکتوب پیشنهادهای ایالات متحده» به دولت افغانستان در کابل و همچنین شبه‌نظامیان طالبان امکان می‌دهد تا به سمت تدوین اصولی قانون اساسی کشور، ترسیم نقشه راه برای تأسیس دولتی جدید و فراگیر و همچنین تعیین شرایط آتش‌بس دائمی گام بردارند. این پیشنهادها همچنین خواستار انتخابات ملی پس از استقرار «دولت صلح انتقالی افغانستان» شد؛ اما طالبان با انتخابات مخالفت کرده و «انتخابات» را ابزار دخالت غرب در این کشور می‌داند. حقوق تضمین‌شده برای زنان، اقلیت‌های مذهبی و قومی و حمایت از مطبوعات آزاد از دیگر موارد پیشنهادی واشنگتن است، درصورتیکه طالبان در دوره حکومت بر افغانستان از سال 1996 تا 2001، زنان و اقلیت‌ها را با خشونت سرکوب کردند و به رسانه‌های خبری مستقل اجازه فعالیت ندادند. رهبران طالبان می‌گویند با حقوق زن براساس قوانین اسلامی موافق هستند. این گروه در دوران حکومت خود و پس از آن با استناد به همین قوانین، حضور زنان در محل کار و مدارس را ممنوع کرده بودند.
همچنین براساس رئوس مطالب ارائه‌شده از سوی زلمی خلیل‌زاد، پیشنهاد شده تا یک شورای عالی فقه اسلامی تشکیل شود تا با کمک به حل‌اختلاف‌ها درمورد تفسیر قوانین اسلامی، به تشکیل یک قوه قضائیه مستقل کمک کند. در این پیشنهادها، اسلام به‌عنوان دین رسمی افغانستان به رسمیت شناخته شده و به اهمیت «ارزش‌های اسلامی» در آینده افغانستان اشاره شده است.
تردید در خروج نظامیان
دولت دونالد ترامپ در مذاکرات خود با نمایندگان طالبان در قطر توافق کرده بودند که تمامی سربازان، پرسنل اطلاعاتی و شرکت‌های امنیتی خصوصی آمریکایی تا اول ماه می۲۰۲۱ از افغانستان خارج خواهند شد و تعداد آنها دوهزارو 500 نفر می‌شود. از آن طرف هم طالبان متعهد شده بود که با ارائه تضمین‌هایی در زمینه اقدامات ضد تروریستی و کاهش خشونت، حملاتش به نیروهای آمریکایی را متوقف کند و به مذاکرات صلح با دولت افغانستان ادامه دهد. در شرایط عادی تعهد طالبان مورد تردید بود و در صورت عدم خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان تا اول می، نباید انتظار داشت طالبان هم به تعهدات خود عمل کنند.
با اینکه وزیر خارجه آمریکا در نامه خود تأکید کرده است که هیچ‌یک از گزینه‌های واشنگتن درباره افغانستان، از جمله خروج کامل نظامیان آمریکا تا اول ماه می حذف نشده است اما نگرانی امنیتی واشنگتن از وضعیت این کشور پس از خروج از افغانستان می‌تواند اجرای این تعهد را به تعویق بیندازد.
وزارت دفاع آمریکا در ابتدای روی‌کار‌آمدن دولت بایدن اعلام کرد که تعداد نیروهای آمریکایی مستقر در افغانستان را به دوهزارو 500 نفر کاهش داده که کمترین تعداد نیروهای آمریکایی در افغانستان از سال آغاز جنگ افغانستان در سال 2001 است؛ بااین‌حال «ینس استولتنبرگ»، دبیر کل ناتو، گفته بود که این سازمان هنوز درمورد آینده وضعیت نیروهای مستقر در افغانستان که 9هزارو 600 نفر را شامل می‌شود تصمیم نهایی را اتخاذ نکرده است. حدود یک ماه پیش، وزارت دفاع آمریکا هشدار داده بود که گروه طالبان به تعهدات خود برای کاهش خشونت و قطع رابطه با گروه تروریستی القاعده در چارچوب توافق صلح عمل نمی‌کند. «جان کربی»، سخنگوی پنتاگون هم در اولین مصاحبه مطبوعاتی خود در دولت بایدن، تأکید کرده بود درصورتیکه طالبان به تعهداتش در توافق سال گذشته با آمریکا عمل نکند، یافتن راهی برای حل‌وفصل مسائل موجود با این گروه شبه‌نظامی دشوار خواهد بود.
