وکالت طلاق و بایدها و نبایدها کاربردی آن در دادگاه خانواده

مطابق قوانین جاری کشور وکالت در طلاق برای ایرانیان شیعه از حقوق مرد است که ریشه در قواعد فقهی دارد. مرد می تواند با مراجعه به دادگاه خانواده و دادن دادخواست مربوطه تقاضای طلاق همسر را کند البته در این راه حقوق زوجه مثل مهریه، نفقه، اجرت المثل و شرط تنصیف دارایی برای خیلی از مردان مانع محسوب می شود تا سوء استفاده از حق کمتر انجام شود در حال حاضر طرحی درمجلس برای محدود کردن وکالت در طلاق زوج در دست بررسی  است.

زنان در چه شرایطی می توانند طلاق بگیرند؟

1- اگر زن بتواند عسر و حرج خود را در دادگاه ثابت کند علیرغم مخالفت مرد، دادگاه او را ملزم به طلاق خواهد کرد موارد و مصادیق عسر و حرج زوجه بسیار  است ولی ماده1130قانون مدنی مواردی را به عنوان مثال ذکر کرده است.

ماده ۱۱۳۰ – در صورتی که دوام زوجیت موجب عسر و حرج زوجه باشد، وی می تواند به حاکم شرع مراجعه و تقاضای طلاق کند، چنانچه عسر و حرج مذکور در محکمه ثابت شود، دادگاه می تواند زوج را اجبار به طلاق نماید و در صورتی که اجبار میسر نباشد زوجه به اذن حاکم شرع طلاق داده می‌شود.

تبصره – عسر و حرج موضوع این ماده عبارت است از به وجود آمدن وضعیتی که ادامه زندگی را برای زوجه با مشقّت همراه ساخته و تحمل آن مشکل باشد و موارد ذیل درصورت احراز توسط دادگاه صالح از مصادیق عسر و حرج محسوب می گردد:

 – ترک زندگی خانوادگی توسط زوج حداقل به مدت شش ماه متوالی و یا نه ماه متناوب در مدت یک سال بدون عذر موجه.

 – اعتیاد زوج به یکی از انواع مواد مخدر و یا ابتلاء وی به مشروبات الکلی که به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و امتناع یا عدم امکان الزام وی به ترک آن در مدتی که به تشخیص پزشک برای ترک اعتیاد لازم بوده است.

در صورتی که زوج به تعهد خود عمل ننماید و یا پس از ترک، مجدداً به مصرف موارد مذکور روی آورد، بنا به درخواست زوجه، طلاق انجام خواهد شد.

 – محکومیت قطعی زوج به حبس پنج سال یا بیشتر.

 – ضرب و شتم یا هرگونه سوء رفتار مستمر زوج که عرفاً با توجه به وضعیت زوجه قابل تحمل نباشد.

 – ابتلاء زوج به بیماری های صعب العلاج روانی یا ساری یا هر عارضه صعب العلاج دیگری که زندگی مشترک را مختل نماید.

موارد مندرج در این ماده مانع از آن نیست که دادگاه در سایر مواردی که عسر و حرج زن در دادگاه احراز شود، حکم طلاق صادر نماید.

 

2- اگر شوهر شروط 12 گانه مندرج در عقدنامه های چاپی را امضاء کرده باشد و زوجه بتواند تحقق یکی از آنها را اثبات کند وکیل مرد در طلاق به استناد شرط ضمن عقد چاپی خواهد شد این شروط عبارتند از :

- استنکاف شوهر از دادن نفقه زن به مدت شش ماه به هر عنوان و عدم امکان الزام او به تائید نفقه و همچنین در موردی که شوهر سایر حقوق واجبه زن را به مدت شش ماه وفا نکند و اجبارا ایفا هم ممکن نباشد.

- سوء رفتار و یا سوء معاشرت زوج به حدی که ادامه زندگی را برای زوجه غیر قابل تحمل نماید.

- ابتلاء زوج به امراض صعب العلاج به نحوی که دوام زناشویی برای زوجه مخاطره آمیز باشد.

- جنون زوج در مواردی که فسخ نکاح شرعا ممکن نباشد.

- عدم رعایت دستور دادگاه در مورد منع اشتغال زوج به شغلی که طبق نظر دادگاه صالح منافی با مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه باشد.

- محکومیت شوهر به حکم قطعی به مجازات پنج سال حبس یا بیشتر یا به جزای نقدی که بر اثرعجز از پرداخت منجر به پنج سال بازداشت شود یا به حبس و جزای نقدی که مجموعا منتهی به پنج سال یا بیشتر باز داشت شود و حکم مجازات در حال اجرا باشد.

- ابتلاء زوج به هر گونه اعتیاد مضری که به تشخیص دادگاه به اساس زندگی خانوادگی خلل آورد و ادامه زندگی برای زوجه دشوار باشد.

- زوج زندگی خانوادگی را بدون عذر موجه ترک کند.تشخیص ترک زندگی خانوادگی و تشخیص عذر موجه با دادگاه است و یا شش ماه متوالی بدون عذر موجه از نظر دادگاه غیبت نماید.

- محکومیت قطعی زوج در اثرارتکاب جرم و انجام هر گونه مجازات اعم از حد وتعزیر در اثرارتکاب جرمی که مغایر با حیثیت خانوادگی وشئون زوجه باشد .تشخیص اینکه مجازات مغایر با حیثیت وشئون خانوادگی  است با توجه به وضع و موقعیت زوجه و عرف وموازین دیگر با دادگاه است.

-  در صورتیکه پس از گذشت پنج سال زوجه از شوهر خود به جهت عقیم بودن و یا عوارض جسمی دیگر زوج صاحب فرزند نشود.

- در صورتیکه زوج مفقودالاثر شود وظرف شش ماه پس از مراجعه زوجه به دادگاه پیدا نشود.

- زوج همسر دیگری بدون رضایت زوجه اختیار کند یا به تشخیص دادگاه نسبت به همسران خود اجرای عدالت ننماید.

3- سومین راه طلاق توافقی است. در صورتی که زوجین هر دو راضی به آن باشند و بر سر مسائل مرتبط با خانواده اش مهریه و نحوه پرداخت، اجرت المثل جهیزیه، حضانت فرزندان به تفاهم برسند. مراحل طلاق توافقی یکی از شایع ترین روش طلاق در کشور است که متاسفانه در دهه اخیر بین زوج های جوان شیوع پیدا کرده است که از دید کلان جامعه زنگ خطر به صدا درآمده است در این راستا قوه محترم قضائیه به استناد قانون حمایت خانواده با همکاری سازمان بهزیستی اقدام به ضرورت مراجعه زوجین متقاضی طلاق توافقی به مشاوره کرده است که در کل کشور این مشاوره اجباری شده است. به عبارت دیگر در صورتی دادخواست طلاق توافقی در دفتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت می شود که نامه گواهی عدم انصراف از طلاق از مرکز غربالگری بهزیستی اخذ شده باشد اگرچه عمده زوجین از این مشاوره اجباری گریزان هستند ولی حداقل فایده این موضوع جلوگیری از تصمیمات هیجانی زوجین برای طلاق است شایان ذکر است حتی با وجود داشتن وکیل برای طلاق توافقی نیاز به حضور شخص زوجین در مشاوره الزامی است.

4- چهارمین راه طلاق برای زوجه که محل بحث اصلی این نوشتار است وکالت در طلاق یا به تعبیر عامیانه وکالت در طلاق است.

امروزه خیلی از دختران جوان با توجه به شنیده ها و دیده های فراوان از زنان گرفتار طلاق در دادگاههای خانواده و صعوبت طلاق از طرف زن ترجیح میدهند این امتیاز را از شوهر در اختیار داشته باشند تا در صورت بروز مشکل لاینحل و تصمیم به طلاق، کار جدایی به راحتی انجام شود.

اما آنچه حائز اهمیت است اینکه در خیلی از موارد زوجه با گرفتن وکالت طلاق کامل بلاعزل، مرد را به نوعی خلع سلاح می کند و می تواند مهریه را دریافت کند یا بر ذمه مرد باقی بگذارد و از طرفی طلاق هم میتواند بگیرد. بنابراین شوهر بایستی با علم به موضوع و اشراف کامل به آن این وکالت طلاق را به زوجه واگذار نماید تعیین حدود اختیارات وکالت در طلاق وابسته به توافق زوجین و مخصوصاً اراده مرد است که انتخاب کند وکالت برای طلاق با مهریه باشد یا بدون آن و یا حتی قسمتی از آن.

از جنبه دیگر زنان متقاضی گرفتن وکالت طلاق باید بسیار دقت کنند و حتما مشاوره حقوقی لازم را داشته باشنند تا وکالت ایشان ناقص نباشد که در مقام اجرا و اعمال آن دچار مشکل نشوند.

چگونگی گرفتن وکالت طلاق توسط زوجه

• به صورت شرط ضمن عقد نکاح است در این مورد بایستی از سردفتر ازدواج بخواهند که با متنی درست شرط ضمن عقد مذکور را در سند ازدواج بنویسد متأسفانه 99% این وکالت ها ناقص و بد نوشته شده است.

• مراجعه شوهر به دفتر اسنادرسمی در هر کجای ایران یا مراجعه به یکی از سفارتخانه های ایران در خارج کشور و دادن وکالت برای طلاق و امضاء ذیل وکالتنامه طلاق و وکالتنامه های ناقص

ذکر موارد ذیل در وکالتنامه طلاق برای به مشکل نخوردن در دادگاه هنگام طلاق الزامی است.

الف. وکالت در نوع طلاق مشخص شده باشد.

ب. وکالت در قبول بذل داشته باشد.

ج. وکالت در تعیین تکلیف اجرت المثل نفقه و جهیزیه

د. وکالت در تعیین تکلیف و قبول یا رد حضانت فرزندان و تعیین میزان نفقه

ن. وکالت در اسقاط حق تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی

و. وکالت بلاعزل باشد و حق ضم وکیل ساقط شده باشد.

هـ. حق ترکیبی توکیل به غیر و انتخاب وکیل دادگستری داشته باشد.

ی. وکالت در ثبت و اجرای صیغه طلاق در محضر وجود داشته باشد.

مراحل گرفتن طلاق با وکالت

اگر زنی وکالت برای طلاق ازهمسر داشته باشد مطابق شیوه نامه مشاوره طلاق توافقی می بایستی در سامانه تصمیم (مرکز مداخله در طلاق) ثبت نام کند و به اتفاق شوهر در چند جلسه مشاوره شرکت کند غالباً آقایان پس از دادن وکالت در مرکز مشاوره حاضر نمی شوند لذا مرکز غربالگری و مشاوره پس از چندبار دعوت از زوج اگر شرکت در جلسه مشاوره نکند گواهی عدم انصراف از طلاق را به زوجه میدهند اما برای ثبت دادخواست طلاق با وکالت وجود وکیل پایه یک دادگستری الزامی است. زیرا وکالتی که زوجه از زوج دارد در واقع وکالتی است که زوجه بتواند از جانب شوهر وکیل اختیار کند تا مطابق حدود اختیارات وکالتنامه خود را مطلقه نماید.

یک روش دیگر طلاق با وکالت که در تهران هم شایع است اینگونه است که دادخواست طلاق یک طرفه از طرف زن داده می شود و در جلسه دادرسی وکیل مع الواسطه شوهر مطابق وکالتنامه طلاق اعلام وکالت می کند.

منبع : وکلای پارسای