دوبی؛ کانون همکاری‌های مالی تجار عرب با اسرائیل
در ماه‌های گذشته و پس از عادی‌سازی رسمی روابط امارات با رژیم صهیونیستی، اخبار متعددی از همکاری‌ها و توافقنامه‌های اقتصادی میان طرفین منتشر شده است؛ از برقراری خطوط هوایی گرفته تا صادرات کشاورزی، همکاری‌های تکنولوژیک و... . حجم و البته سرعت این توافق‌ها به‌اندازه‌ای است که برخی تحلیلگران، از شکل‌گیری ائتلافی استراتژیک میان ابوظبی و تل‌آویو در سطح منطقه خاورمیانه سخن می‌گویند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، ائتلافی مبتنی بر روابط اقتصادی و تجاری. اما مسئله صرفا به روابط دوجانبه امارات و اسرائیل محدود نمی‌شود؛ چراکه به‌نظر می‌رسد دوبی طی سال‌های آینده، به کانونی منطقه‌ای برای ارتباط تجار، سرمایه‌داران و حتی شرکت‌های خصوصی عربی با صهیونیست‌ها تبدیل خواهد شد. روزنامه العربی‌الجدید در این‌باره می‌نویسد: با وجود آنکه کشورهای عربی مختلفی اسرائیل را به رسمیت شناخته یا طی سال‌های نه چندان دور آینده به رسمیت خواهند شناخت، اما هیچ‌کدام از ظرفیت‌های مشابه امارات برای استفاده از «مواهب اقتصادی» رابطه با اسرائیل برخوردار نیستند. این روزنامه در گزارش خود پیش‌بینی می‌کند موج قابل‌توجهی از تجار و منابع مالی عربی طی سال‌های آینده برای استفاده از این مواهب به‌سوی بازارهای امارات هدایت شوند. البته برای تحقق این پیش‌بینی زمان زیادی لازم نیست؛ چراکه نخستین نشانه‌های آن از هم‌اکنون در اقتصاد کشورهایی نظیر مصر نمایان شده است.
کوچ سرمایه‌های مصری به‌سوی دوبی
به گزارش شبکه الجزیره، سرمایه‌داران مصری طی یک سال گذشته حرکت منسجمی را برای انتقال منابع خود به بازارهای اماراتی آغاز کرده‌اند؛ حرکتی که گفته می‌شود با هدف استفاده از فرصت حضور شرکت‌های اسرائیلی در این کشور صورت گرفته است. اما این روند، نارضایتی جدی نظام مصر را در پی داشته است؛ نظامی که تلاش می‌کند با استقراض سنگین خارجی، بحران‌های مالی مصر در دوران کرونا را پشت سر بگذارد. به ادعای الجزیره، نمایندگان اقتصادی سازمان اطلاعات مصر اخیرا سلسله جلساتی را با تجار مصری مرتبط با شرکت‌های اسرائیلی برگزار کرده و از آنان خواسته‌اند روند خروج سرمایه از این کشور را متوقف کنند. البته نمایندگان سازمان اطلاعات علاوه بر هشدار، وعده هم داده‌اند که هرگونه تسهیلات مدنظر سرمایه‌گذاران برای باقی ماندن در بازارهای مصری، از سوی حاکمیت در اختیار آنها قرار خواهد گرفت. به گزارش الجزیره، این نمایندگان تأکید داشته‌اند که مستقیما حامل پیام عبدالفتاح شبکه سیسی، رئیس‌جمهور مصر هستند؛ امری که نشان‌دهنده اهمیت این پرونده برای نظام مصر است.
در بخش دیگری از گزارش شبکه الجزیره آمده است: این فرایند محدود به مصر نبوده و در آینده نزدیک، روندهای مشابهی در بازارهای سرمایه مراکش، تونس، اردن یا حتی کشورهایی نظیر کویت یا عمان نیز صورت می‌گیرد. باید توجه داشت که همکاری‌های غیردولتی میان تجار عرب با اسرائیل، در کشورهایی نظیر مراکش و اردن از سال‌ها قبل آغاز شده است؛ بنابراین، کانون مالی-تجاری دوبی می‌تواند به قطب جذب سرمایه تاجرانی تبدیل شود که خواهان همکاری با شرکت‌های صهیونیستی هستند. بدون شک این فرایند، نگرانی کشورهایی همچون مصر یا عربستان‌سعودی را به‌دنبال خواهد داشت.
مقاصد اصلی سرمایه‌های عربی
بررسی روند انتقال سرمایه‌های مصری به‌سوی دوبی برای تاسیس شرکت یا سرمایه‌گذاری نشان می‌دهد «گردشگری، انرژی، صنایع غذایی، املاک و ارتباطات» اصلی‌ترین مقاصد تجار عربی هستند. جالب آنکه تمام حوزه‌های اقتصادی یادشده در مصر، در شرایط نامطلوبی به‌سرمی‌برند؛ امری که به نوبه‌خود می‌تواند زمینه «فرار سرمایه» از این کشور را به‌دنبال داشته باشد. روزنامه العربی‌الجدید در تشریح این وضعیت می‌نویسد: نگرانی‌های جدی درباره آینده گردشگری در مصر وجود دارد. برخی تصور می‌کنند این صنعت پس از دوران کرونا در مصر هرگز به موقعیت پیشین باز نخواهد گشت. از سوی دیگر، احتمال دارد گردشگران خلیج‌فارس که پیش از این، مصر را برای سفرهای تفریحی خود برمی‌گزیدند حالا و پس از توافق‌های عادی‌سازی، سرزمین‌های اشغالی فلسطین را به‌عنوان مقصد جدید گردشگری خود انتخاب کنند.
با قرار دادن شرایط بحرانی اقتصاد مصر در کنار چشم‌انداز ورود شرکت‌های جدید اسرائیلی به دوبی، می‌توان ابعاد حرکت سرمایه‌های مصری به‌سوی امارات را بهتر درک کرد. به‌گفته فلور حسام ناحوم، رئیس شورای روابط امارات و اسرائیل، تا پایان سال2021 دست‌کم 500شرکت صهیونیستی در امارات تاسیس خواهد شد. این شرکت‌ها به‌طور عمده در بخش‌های تکنولوژی، کشاورزی، صنایع مدرن، گردشگری و املاک متمرکز هستند. به‌گفته ناحوم، توسعه شبکه خطوط هوایی میان ابوظبی و تل‌آویو، راه را برای حرکت گسترده گردشگران و تجار میان طرفین هموار خواهد کرد. پیش‌بینی می‌شود حجم تبادل مالی میان امارات و اسرائیل طی سال‌های محدود آینده از مرز 5میلیارد دلار عبور کند.
نگرانی‌های ریاض و قاهره
یکی از ابعاد مهم روابط ابوظبی و تل‌آویو علاوه بر مسئله سرمایه‌گذاری‌ها، تامین نیازهای مصرفی امارات توسط اسرائیل با قیمت و کیفیتی بهتر از سایر رقباست. مجموعه این تحولات می‌تواند تغییری بزرگ در معادلات اقتصادی منطقه خاورمیانه ایجاد کند؛ برای مثال کافی است بدانیم امارات بزرگ‌ترین مصرف‌کننده کالاهای مصری به ارزش سالانه 747میلیون دلار است. عربستان سعودی نیز با 347میلیون در سال، سومین صادرکننده اصلی کالا به امارات است. با احتمال صادرات عمده کالا از سرزمین‌های اشغالی به امارات، نوعی نگرانی برای عربستان و مصر نسبت به آینده جایگاه این کشورها در بازارهای اماراتی شکل گرفته است. تمام اینها در حالی است که تقویت بی‌سابقه همکاری‌های نظامی و امنیتی میان امارات و اسرائیل نیز برای قدرت‌های بزرگ جهان عرب چندان خوشایند نیست.
