رشد متزلزل بورس تهران
در آخرین روز کاری هفته، شاخص کل بورس تهران پس از رسیدن به کف سه ماهه، مسیر صعودی را برگزید و با رشد ۱۰ هزار و ۴۷۳ واحدی (معادل ۷/ ۰ درصد) بار دیگر به کانال ۵/ ۱ میلیون واحد بازگشت.
در این میان تازه‌واردهایی که طی روزهای اخیر به دلیل قفل شدن سهامشان در صف‌های سنگین فروش موفق به نقد کردن دارایی خود نشده بودند، فرصت را غنیمت شمردند. در مجموع بورس تهران روزی متزلزل را پشت سر گذاشت که با وجود رشد ۷/ ۰ درصدی شاخص کل شاهد اصلاح ۲/ ۰ درصدی نماگر هم‌وزن با اثرگذاری یکسان نمادها بودیم.
بهبود متغیرهای بورسی در پایان هفته
روز چهارشنبه ارزش معاملات خرد سهام در مجموع بورس و فرابورس به حدود ۳/ ۹ هزار میلیارد تومان رسید. هر چند این متغیر در مقایسه با روز سه‌شنبه با کاهش ۱۳ درصدی مواجه شده اما در قیاس با روزهای کم‌رونق بازار سهام، نوید بهبود شرایط را می‌دهد. در این میان خروج پول حقیقی نیز اندکی کاهش یافت و در بورس تهران به ۱۱۵۰ میلیارد تومان رسید. همچنین ارزش صف‌های فروش هم در پایان بازار به ۶۵۰۰ میلیارد تومان رسید که نشان دهنده افت ۲۵ درصدی ارزش صف فروش‌ها نسبت به روز سه‌شنبه بود. بر اساس آمارها از میان ۳۳۵ نماد بورسی معامله شده در بازار دیروز، قیمت پایانی ۱۹۴ نماد کاهشی و با رنگ قرمز و در مقابل ۱۴۱ نماد مثبت شدند. اما به دلیل اینکه نمادهای سبزپوش بازار جزو سهم‌های بزرگ و بازارساز بودند، شاخص کل به میزان ۱۰ هزار واحد رشد کرد و به یک میلیون و ۵۰۳ هزار رسید. این آمارها هر چند چندان خوشایند نیست اما با کنار هم قرار دادن این عوامل به نظر می‌رسد این سطوح قیمتی در کنار شرایط بنیادی مناسب برخی نمادها (پس از انتشار گزارش‌های ماهانه) از تعداد حقیقی‌های فروشنده کاسته شد و سرمایه‌گذاران در انتظار تثبیت شرایط بازار هستند.
بازگشت بارقه‌های امید به سهامداران بانکی و خودرویی
روز چهارشنبه پس از آنکه مدت‌ها شاهد قفل نقدینگی در سهام زیرمجموعه بانکی و خودرویی بودیم، ورق برگشت و شاهد افزایش قیمت سهام این دو گروه به محدوده سبز بودیم به‌طوری که میزان افت شاخص صنعت گروه خودرو به ۲/ ۰ درصد محدود شد و بانکی‌ها پس از ۸ افت متوالی، با رشد ۳۶/ ۰ درصدی میانگین قیمت زیرمجموعه‌های خود مواجه شدند. در گروه خودرو سهام ایران خودرو صف خرید را تجربه می‌کرد و خساپا از صف فروش به سطوح مثبت رسید. اولین مناظره انتخاباتی آمریکا در سحرگاه روز چهارشنبه را شاید بتوان مهم‌ترین دلیل بازگشت صعود به دو گروه مزبور عنوان کرد. شرکت‌هایی که بیشترین آسیب را از تحریم‌ها پذیرا هستند. در این مناظره از نظر اغلب تحلیلگران ترامپ ضعیف عمل کرد و یک قدم دیگر از ریاست جمهوری کاخ سفید دور شد.
رونق چه زمانی بازمی‌گردد؟
بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند که رشدهای اخیر قیمت دلار باعث شده که دوباره سوخت جدیدی به سهام وارد شود. هرچند که هنوز هیجانات زیادی در بازار برای خروج وجود دارد. وضعیت عینی از نوعی دوگانگی رفتاری در میان سهامداران حکایت دارد. از سویی طی یک ماه اخیر روند کلی بازار به سمت کاهش خرید و افت قیمت‌ها بوده که این موضوع سیگنالی نگران‌کننده برای تصمیمات جمعی داشته است و در مقابل رشد بی‌وقفه قیمت ارز می‌تواند سبب رشد سودآوری شرکت‌های بزرگ صادرات‌محور شود که سهمی بیش از ۶۰ درصدی از کل ارزش بازار سهام را در اختیار دارند. در این میان خروجی صورت‌های مالی یک ماهه شهریور شرکتها است که به‌طور حیرت آوری جهش درآمدی از خود نشان داده‌اند. این مسائل باعث شده که بسیاری از کارشناسان هشدار دهند که سرمایه‌گذاران سهم‌های خود را ارزان از کف ندهند.
سهامداران بی‌توجه به کدال
نگاهی به سامانه کدال نشان از گزارش‌های جذاب از عملکرد شرکت‌های بورسی به‌ویژه شرکت‌های صادرات‌محور دارد. این گزارش‌های جذاب اما در روزهای منفی تالار شیشه‌ای به کل فراموش شده‌اند و کمتر مورد توجه بورس‌بازان قرار می‌گیرند. این در حالی است که مسیر رو‌به‌رشد سودآوری شرکت‌های بورسی در کنار افزایش نرخ دلار یکی از پتانسیل‌های بازگشت شاخص سهام به مسیر صعودی قلمداد می‌شود.
تاثیرات نرخ ارز بر بازار سهام
باید توجه داشت نرخ ارز همواره از متغیرهای تاثیرگذار بر شاخص قیمت سهام در بورس‌های معتبر دنیا است. در واقع نرخ ارز، قیمت نسبی پول خارجی به پول داخلی است که به‌عنوان یکی از عوامل کلان اقتصادی، همواره مورد توجه جامعه اقتصادی و مالی بوده است. این نرخ بیانگر شرایط اقتصادی کشور بوده و عاملی برای مقایسه اقتصاد ملی با اقتصاد سایر ملل است. در این میان با توجه به صادراتی و وارداتی بودن شرکت‌های فعال در بازار سهام و میزان وابستگی آنها به نرخ ارز، نوسانات نرخ ارز می‌تواند تاثیرات متفاوتی بر منابع پذیرفته‌شده در بورس و شرکتها بگذارد. به عبارتی دیگر در صورتی که یک بنگاه اقتصادی برای تامین مواد اولیه، خرید تجهیزات و تکنولوژی تولید از تقاضاکنندگان ارز باشد، تغییرات نرخ ارز می‌تواند برنامه‌های تولیدی این شرکتها را دستخوش تغییراتی کند و بهای تمام‌شده محصولات تولیدی این دسته از بنگاه‌ها را افزایش یا کاهش دهد. موضوعی که طبیعتا ارزش سهام این شرکتها را نیز دچار نوساناتی می‌کند.
در مقابل افزایش نرخ ارز برای شرکت‌های صادرات محور، اثری مثبت در پی دارد. بر این اساس در صورت رشد نرخ ارز به ویژه دلار، محصولات تولیدی این کشورها با قیمت بالاتری به فروش رفته و سودآوری بیشتری نصیب شرکت‌های صادرکننده می‌شود. در شرایط کنونی، این موضوع درخصوص نیمی از شرکت‌های بورسی صدق می‌کند. البته میزان تاثیرپذیری شرکتها از افزایش نرخ دلار، بسته به نوع فعالیت و وابستگی آنها به ارز متفاوت است. در یک نگاه کلی اما می‌توان شرکت‌های موجود در بازار سهام را به دو دسته فروشندگان دلاری و فروشندگان غیردلاری تقسیم کرد که با توجه به سناریوهای آتی نرخ دلار می‌توانند شرایط خاصی را تجربه کنند.
رابطه معنادار دلار و بورس
محمد شکری،کارشناس بازار سرمایه: مهم‌ترین پارامتر تعیین‌کننده ارزش بورس ایران دلار است. بازارهای مالی معمولا در کوتاه‌‌مدت سریع از یکدیگر تاثیر می‌پذیرند و در بازار سرمایه نیز وضعیت به همین منوال است. اقتصاد ایران بر پایه فرآورده‌های نفتی، پتروشیمی، فولاد ومعدن استوار است و حدود ۸۰ درصد از ارزش این بازار را شرکت‌های مذکور تشکیل می‌دهند.
صنایعی که از نرخ دلار تاثیرپذیری بسیاری دارند در کنار سایر صنایع در بازار سرمایه با نوسانات دلار قیمت آنها دستخوش تغییر می‌شود. قیمت سهام برخی صنایع از نظر فروش وسود‌آوری رابطه معناداری با نرخ دلار دارد، از این رو قیمت دلار پارامتر تعیین‌کننده‌ای برای بازار سهام محسوب می‌شود.
اگر چه نرخ دلار اثرگذاری مستقیمی بر نرخ فروش و این مهم تاثیر آنی بر سود شرکتها و در نهایت قیمت سهام دارد، اما در حال حاضر بورس و فرابورس با دلار محدوده ۲۵ هزار تومان هماهنگ شده که طبیعتا اگر قیمت دلار به کمتر از این رقم کاهش پیدا کند تاثیر منفی بر سود شرکت‌های دلار محور خواهد داشت.
بر همین اساس نه تنها قیمت سهام این دسته ازشرکت‌ها با ریزش مواجه می‌شود حتی شاخص کل نیز نوسانات بیشتری را تجربه می‌کند. پیش‌بینی‌ها حاکی از این است که بازار سرمایه با افزایش نرخ دلار وارد فاز جدیدی شود، تثبیت دلار در محدوده ۳۰ هزار تومانی نیز در قیمت سهام شرکتها اثر‌گذار خواهد بود. با این حال با در نظر گرفتن فرضیه تداوم افزایش نرخ دلار احتمال اینکه سهام دلاری با استقبال بیشتری روبه‌رو شوند وجود خواهد داشت. به اعتقاد بنده بخشی از ریزش بورس به علت صعود قیمت دلار اتفاق افتاد . گرچه در اوایل تابستان انتظار می‌رفت با کاهش نوسان قیمت‌ها در بازارهای ارز و طلا روند صعودی شاخص ادامه یابد، اما تغییر نرخ‌ها در این بازارها بورس را به چالش کشید.
عده‌ای از صاحبنظران اقتصادی بر این باورند که رشد شاخص منجر به تورم و افزایش قیمت‌ها می‌شود اما تجربه نشان می‌دهد زمانی که بورس از مدار صعودی خارج می‌شود و نقد شوندگی بازار کاهش می‌یابد بازارهای دیگر با رشد افسارگسیخته‌ای دست به گریبان می‌شوند.
این موضوع حاکی از آن است که دولتمردان برای جلوگیری از افزایش تورم می‌توانند استراتژی جدی‌تری برای هدایت نقدینگی سرگردان جامعه به سمت بازار سهام داشته باشند. واقعی شدن نرخ دلار و سود بانکی، عبور مسوولان از تصمیمات خلق الساعه در مورد صنایع و حمایت دولت از بورس باعث جذابیت بازار سهام و از سوی دیگر مانع حرکت نقدینگی به سمت بازارهای ارز و طلا می‌شود.
حفظ جذابیت بازار سهام در آینده منجر به ثبات قیمت‌ها در بازارهای مسکن، دلار و طلا خواهد شد، اما با توجه به اینکه اعتماد بخش عمده‌ای از سهامداران تازه وارد نسبت به سرمایه‌گذاری در بورس خدشه دار شده، احتمالا شاهد این خواهیم بود که استقبال بیشتری از بازارهای ارز و طلا صورت بگیرد و بازار سرمایه با مشکلات بیشتری دست و پنجه نرم کند.
